Całościowe zaburzenia rozwojowe (CZR) to grupa zaburzeń neurorozwojowych, dla których charakterystyczne są trwałe trudności w zakresie komunikacji, interakcji społecznych oraz występowanie powtarzających się wzorców zachowań lub zainteresowań. Obejmują one między innymi spektrum autyzmu, które obejmuje zaburzenia wcześniej klasyfikowane jako osobne jednostki, takie jak:
- autyzm dziecięcy,
- zespół Aspergera
- całościowe zaburzenie rozwojowe nieokreślone (PDD-NOS).
Obecnie, zgodnie z klasyfikacją DSM-5, większość tych zaburzeń diagnozuje się jako zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Diagnozę w sprawie występowania takich zaburzeń stawia się zwykle w okresie dziecięcym, na podstawie obserwacji zachowania oraz specjalistycznych testów (np. ADOS-2). W opiece nad takim dzieckiem kluczowa jest współpraca
- psychologa,
- neurologa,
- logopedy,
- terapeuty integracji sensorycznej.
Wczesna interwencja, na przykład terapia behawioralna (ABA), trening umiejętności społecznych czy terapia zajęciowa, może znacząco poprawić funkcjonowanie dziecka.
Wsparcie dla osób z zaburzeniami rozwoju wymaga indywidualnego podejścia i zaangażowania multidyscyplinarnego zespołu. Placówki takie jak Enel-Med oferują w tym zakresie kompleksową pomoc, w tym konsultacje z psychologiem. Ważne jest również budowanie świadomości społecznej, aby osoby z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi mogły funkcjonować w środowisku przyjaznym ich potrzebom.
Warto pamiętać, że CZR nie są chorobą, a innym wzorcem rozwoju, który przy odpowiednim wsparciu pozwala na osiągnięcie samodzielności i satysfakcjonującego życia.
Autyzm u dzieci
Zaburzenie neurorozwojowe określane jako autyzm dotyka około 1 na 100 dzieci, częściej chłopców niż dziewczynki. Pierwsze objawy autyzmu można zaobserwować już u niemowląt i dzieci do 3 roku życia. Mogą one polegać na:
- braku reakcji na komunikaty słowne,
- braku uśmiechu,
- niechęci do kontaktu fizycznego,
- nieprawidłowym lub opóźnionym rozwoju ruchowym.
Dziecko z autyzmem ma ubogą mimikę twarzy, nie interesuje się innymi dziećmi, nie podąża wzrokiem za przedmiotem. U starszych dzieci objawy autyzmu przejawiają się poprzez zaburzenia w komunikacji, interakcjach społecznych i wzorcach zachowań. Można wtedy zaobserwować agresję w obliczu zmian, dziwne zachowania, takie jak uporczywe powtarzanie czynności lub słów oraz, interesowanie się jedną, wąską dziedziną. Dzieci te:
- mają problemy z wyrażaniem uczuć,
- nie interesują się innymi ludźmi,
- nie tworzą przyjaźni,
- nie rozumieją ironii i sarkazmu
- sztywno przestrzegają narzuconej sobie rutyny.
Diagnozę autyzmu u dziecka można postawić już w wieku 2 lat, choć zazwyczaj diagnozuje się dzieci w wieku od 2 do 5 lat. Wczesna diagnoza i interwencja są kluczowe dla poprawy dalszego rozwoju dziecka.
Autyzm u dorosłych
Autyzm jest spektrum, co oznacza, że objawy i nasilenie tego zaburzenia mogą się znacznie różnić u poszczególnych osób. Diagnoza autyzmu jest coraz częstsza u dorosłych, dzięki większej dostępności informacji i specjalistów.
U dorosłych autyzm objawia się poprzez:
- trudności w komunikacji i interakcjach społecznych
- problemy z prowadzeniem rozmów,
- problemy z rozumieniem emocji innych osób,
- problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji,
- problemy z odczytywaniem subtelnych sygnałów społecznych i norm.
Często osoby z autyzmem mają nienaturalny sposób mówienia i gestykulacji. Mogą przejawiać sztywność w myśleniu i zachowaniu, silne przywiązanie do rutyny i niechęć do zmian. Mogą mieć wąskie, specyficzne zainteresowania, którym poświęcają dużo uwagi.
Do objawów autyzmu u dorosłych należą także:
- lęk społeczny,
- trudności z wyrażaniem uczuć,
- brak empatii,
- impulsywność,
- problemy z myśleniem abstrakcyjnym,
- nadwrażliwość na bodźce zmysłowe (np. dźwięki, światło).
Nie istnieją testy, które jednoznacznie pozwalają stwierdzić autyzm. Diagnoza opiera się na wywiadzie medycznym, analizie zachowań i historii rozwoju pacjenta. Stwierdzenie autyzmu może spowodować, że osoba, której dotyczy to zaburzenie, będzie miała dostęp do pomocy i wsparcia.
Umów wizytę w placówce enel-med
Nasz zespół doświadczonych specjalistów pomaga w rozwiązywaniu
problemów emocjonalnych, wspiera w trudnych sytuacjach życiowych
i towarzyszy w procesie odkrywania osobistego potencjału.
Zespół Aspergera u dzieci
Zespół Aspergera u dzieci (obecnie klasyfikowany w ramach spektrum autyzmu – ASD) to zaburzenie neurorozwojowe, charakteryzujące się głównie trudnościami w interakcjach społecznych, sztywnymi wzorcami zachowań oraz specyficznymi zainteresowaniami. W przeciwieństwie do innych form autyzmu, dzieci z zespołem Aspergera zwykle nie mają opóźnień w rozwoju mowy czy znaczących deficytów intelektualnych – często ich poziom IQ jest przeciętny lub nawet wysoki.
Najważniejsze objawy zespołu Aspergera u dzieci to:
- trudności społeczne, czyli problem z nawiązywaniem i utrzymaniem relacji rówieśniczych,
- ograniczona zdolność odczytywania emocji innych osób,
- unikanie kontaktu wzrokowego
- specyficzne zainteresowania i rytuały.
Dziecko takie interesuje się wąskimi dziedzinami, fascynuje się na przykład rozkładami jazdy, dinozaurami czy liczbami. Charakterystyczne są dla niego powtarzające się ruchy lub zachowania oraz nietypowa komunikacja. Jest to osoba nadwrażliwa sensorycznie, wyrażająca niechęć do określonych dźwięków, zapachów, tekstur ubrań lub smaków.
Zespół Aspergera jest zwykle rozpoznawany między 5. a 9. rokiem życia, gdy trudności społeczne stają się wyraźniejsze. Stosuje się do tego celu, oprócz wywiadu, także testy psychologiczne (np. ADOS-2, kwestionariusze ASDS).
W przypadku dzieci z zespołem Aspergera kluczowa jest wielospecjalistyczna terapia dostosowana do indywidualnych potrzeb, na przykład psychologiczna, logopedyczna, indywidualny program nauczania w szkole.
Przy odpowiednim wsparciu dzieci z zespołem Aspergera mogą osiągać samodzielność, rozwijać pasje i budować satysfakcjonujące relacje. Wiele z nich wyróżnia się analitycznym myśleniem, kreatywnością i szczerością, które są cenione w dorosłym życiu. Ważne jednak, by już od najmłodszych lat uczyć je strategii radzenia sobie z wyzwaniami społecznymi.
Jeśli podejrzewasz zespół Aspergera u swojego dziecka, skonsultuj się z psychologiem dziecięcym – wczesna diagnoza otwiera drogę do skutecznej pomocy.
Zespół Aspergera u dorosłych
Zespół Aspergera to zaburzenie rozwojowe ze spektrum autyzmu, charakteryzujące się słabszym nasileniem jego cech. Diagnozowany jest coraz częściej ze względu na rosnącą świadomość społeczną, wiedzę na temat autyzmu i nowe kryteria diagnostyczne.
Objawy zespołu Aspergera u dorosłych to przede wszystkim:
- trudności w odczytywaniu sygnałów społecznych i wyrażaniu emocji,
- wąskie zainteresowania, którym osoby takie poświęcają dużo uwagi, stając się ekspertami w danej dziedzinie
- trudności w nawiązywaniu relacji społecznych i komunikacji
- formalny sposób mówienia,
- powtarzanie wypowiedzi, ruchów lub postaw ciała (stereotypie),
- przywiązanie do rutynowych czynności i wzorców zachowań,
- niezrozumienie komunikatów niewerbalnych,
- trudności z odbiorem i interpretacją sygnałów,
- brak podzielności uwagi.
Zespół Aspergera najczęściej diagnozowany jest u dzieci, ale zdarza się, że stwierdzany jest dopiero u dorosłych. Diagnoza opiera się na szczegółowym wywiadzie lekarskim z pacjentem, a także na weryfikacji przez kilku specjalistów, aby wykluczyć inne zaburzenia, takie jak autyzm, zaburzenia osobowości, ADHD lub schizofrenia.
Współczesna medycyna nie oferuje uniwersalnej metody leczenia zaburzeń ze spektrum autyzmu u dorosłych, ale istnieją sposoby na złagodzenie objawów, takich jak depresja, stany lękowe czy nadpobudliwość. Psychiatra może zalecić psychoterapię i leczenie farmakologiczne. Psychoterapia poznawczo-behawioralna pomaga w ograniczeniu problemów z zachowaniem, a odpowiednie leki zwiększają efektywność leczenia. Stosuje się psychoterapię, zwłaszcza terapię behawioralną, trening umiejętności społecznych, terapię kognitywną czy integrację sensoryczną.
Co mówią o nas nasi pacjenci
Profesjonalizm i życzliwość zawsze!
„Pani Sandra prowadzi każdą konsultację w 100% dobrze, niezależnie czy jest ona przeprowadzana w trybie stacjonarnym, online czy przez telefon. Zawsze jest miło i rzeczowo. ”
Empatia i wsparcie, na które możesz liczyć!
„Bardzo polecam, dostałam natychmiastowe wsparcie psychologiczne, pani Sandra jest bardzo empatyczna i prowadziła mnie precyzyjnie przez cały proces. Polecam, będziecie w dobrych rękach. ”
Zrozumienie i wsparcie, którego potrzebujesz!
„Polecam szczerze. Pani Katarzyna, moja psycholog wysłuchała, doradziła, poczułam się zaopiekowana. ”
Wsparcie, które daje spokój i siłę!
„Cudowna Pani psycholog Anna Stępkowska. Po wizycie u niej czułam się zaopiekowana. Nie tylko wysłuchała mnie z pełnym zaangażowaniem, ale również pomogła mi znaleźć rozwiązanie problemu, z którym przyszłam. Dzięki jej wsparciu odzyskałam spokój i poczucie, że mogę sobie poradzić. ”
Zaangażowanie i wsparcie, które zmieniają perspektywę!
„Bardzo polecam Panią Katarzynę. Jest niezwykle empatyczna i pomocną. Od pierwszej rozmowy czułem, że trafiłem na specjalistkę, która naprawdę słucha i angażuje się w pomoc. Dzięki niej spojrzałem na swoje trudności w nowy sposób i znalazłem rozwiązania, których wcześniej nie dostrzegałem. ”
