Potas

Opis badania

Potas to jeden z najważniejszych kationów w organizmie człowieka. Warunkuje prawidłowe funkcjonowanie komórek oraz syntezę związków organicznych. Nadmiar oraz niedobór potasu w surowicy może doprowadzić do poważnych problemów z rytmem serca, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci. Na badanie poziomu potasu zapraszamy do placówek enel-med w całym kraju.

Potas to kation znajdujący się przede wszystkim wewnątrz komórek. Odpowiada on za utrzymywanie prawidłowego potencjału błon komórkowych oraz przewodzenie impulsu nerwowego. Jest to możliwe dzięki stałej wymianie kationów pomiędzy środowiskiem zewnątrzkomórkowym, a wewnątrzkomórkowym w której udział bierze również sód. Wymiana ta odbywa się za pośrednictwem tzw. pompy sodowo-potasowej, która nieustannie „wyrzuca” jony sodu na zewnątrz komórki, a jony potasu do środka. Dzięki temu napięcie elektryczne komórki w spoczynku ma stałą wartość, która zmienia się przy przewodzeniu impulsów elektrycznych w neuronach.

Potas bierze również udział w regulacji uwalniania insuliny do krążenia. W odpowiedzi na rosnące stężenie glukozy we krwi, komórki beta trzustki produkują coraz więcej energii. W dużym uproszczeniu, energia ta wykorzystywana jest do zamknięcia specjalnych kanałów potasowych w komórkach, co prowadzi do depolaryzacji, czyli swego rodzaju pobudzenia komórki do „działania”. Objawia się ono wyrzutem insuliny do krwi po posiłku.

Potas wpływa również na działanie naszych mięśni, serca oraz na wartości ciśnienia tętniczego. Zarówno zbyt wysoki, jak i zbyt niski poziom potasu w surowicy może doprowadzić do poważnych zaburzeń rytmu serca, które nieleczone doprowadzić mogą nawet do zatrzymania krążenia. Dzieje się tak z powodu rozregulowania przewodzenia impulsów elektrycznych w komórkach serca, co uniemożliwia jego prawidłowy skurcz oraz rozkurcz. W przypadku zbyt wysokiego poziomu potasu w surowicy może dojść do całkowitego ustania bicia serca w postaci tzw. asystolii. Jeżeli mamy natomiast do czynienia ze zbyt niskim poziomem potasu we krwi, mogą wystąpić zaburzenia rytmu w postaci przyspieszonej akcji serca nazywane torsade de pointes.

Badanie poziomu potasu w surowicy – wskazania

Na zaburzenia poziomu potasu w surowicy krwi są narażone przede wszystkim osoby starsze, chorujące na przewlekłą niewydolność nerek, nadczynność lub niedoczynność kory nadnerczy, przewlekłe biegunki oraz wymioty czy też stosujące niektóre grupy leków. Poniżej przedstawiamy niektóre z objawów, mogących sugerować zarówno niedobór potasu (hipokaliemię) jak i nadmiar potasu (hiperkaliemię) w surowicy:

• Niedobór potasu objawy (hipokaliemia):
  • skurcze mięśni nóg,
  • uczucie nieregularnego bicia serca,
  • częstsze oddawanie moczu (tzw. wielomocz lub poliuria) lub całkowity brak oddawania moczu (tzw. anuria),
  • zaparcia,
  • zaburzenia neurologiczne takie jak np. osłabienie czucia,

• Nadmiar potasu objawy (hiperkaliemii):
  • przy powolnym wzroście stężenia potasu może przed długi czas nie wywoływać objawów i nie powodować dolegliwości,
  • osłabienie lub porażenie mięśni,
  • osłabienie odruchów ścięgnistych np. odruchu kolanowego,
  • zaburzenia czucia w postaci tzw. parestezji, zaburzenia rytmu serca w postaci
  • jego pracy i uczucia nieregularnego bicia.
  • zaburzenie świadomości (splątanie)

Badanie poziomu potasu w surowicy – przeciwwskazania

Ze względu na małą ilość pobieranej podczas badania krwi, nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia badania poziomu potasu w surowicy.

Badanie poziomu potasu w surowicy – jak przygotować się do badania?

• nie jest wymagane żadne przygotowanie do badania,
• nie musi być ono wykonywane na czczo,
• w przypadku stosowania leków na stałe należy ustalić z lekarzem, czy nie będą one wpływały na wynik badania.

Badanie poziomu potasu w surowicy – jak przebiega badanie?

Pacjent zapisuje  się do punktu pobrań na dany dzień i na  umówioną godzinę . W dniu badania zgłasza się do recepcji w celu potwierdzenia obecności w placówce. Następnie kierowany jest
do punktu pobrań. Na realizację usługi zostanie zaproszony przez pracownika medycznego.
Po dopełnieniu niezbędnych  formalności pacjentowi pobierana zostanie  krew żylna. Badania realizuje wykwalifikowany personel. Personel punktu pobrań poinformuje pacjenta o terminie realizacji badań oraz o sposobie odbioru wyników badań. Po badaniu należy  pozostać w placówce ok 5 minut w celu uciskania miejsca wkłucia. Wszelkie dolegliwości związane z wykonaniem zabiegu pobrania krwi należy zgłaszać do pracownika punktu pobrań.

Badanie poziomu potasu w surowicy – norma i interpretacja

Prawidłowe wartości potasu w surowicy to 3,8–5,5 mmol/l. Poniżej przedstawiamy potencjalne przyczyny odchyleń w wyniku:

• Potencjalne przyczyny nadmiaru potasu:
  • stosowanie preparatów podnoszących stężenie potasu – zarówno suplementów jak i leków,
  • ostra oraz przewlekła niewydolność nerek,
  • cukrzyca,
  • upośledzone wydzielanie aldosteronu (tzw. hipoaldosteronizm),
  • masywne uszkodzenie mięśni (tzw. rabdomioliza) wywołana urazem,
  • sepsa,
  • choroba nowotworowa,
  • nieprawidłowe pobranie krwi, tzw. hiperkaliemia rzekoma.

• potencjalne przyczyny niedoboru potasu:
  • niedostateczne dostarczanie potasu wraz z pokarmem lub utrata z przewodu pokarmowego, np. w przebiegu anoreksji, bulimii,
  • wydzielanie aldosteronu w zbyt dużych ilościach tzw. hiperaldosteronizm,
  • stosowanie leków moczopędnych z grupy diuretyków pętlowych oraz tiazydowych, glikokortykosteroidów czy niektórych leków immunosupresyjnych,
  • utrata potasu wraz z wymiotami czy biegunką, w tym przy nadużywaniu środków przeczyszczających,
  • poparzenia obejmujące dużą powierzchnię skóry lub błoń śluzowych,
  • nadmierny wysiłek fizyczny.

Każdy wynik należy przedstawić swojemu lekarzowi prowadzącemu, który w oparciu o posiadaną wiedzę, podejmie dalsze odpowiednie kroki.