1. Komu zalecane jest szczepienie przeciwko COVID-19?
2. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 jest obowiązkowe?
3. Jakie są przeciwwskazania do szczepienia przeciwko COVID-19?
4. Co to jest PEG i w czym się znajduje?
5. Kto nie powinien się szczepić przeciwko COVID-19?
6. Czy szczepienia przeciwko COVID-19 są wykonywane u dzieci?
7. Czy szczepionka przeciwko COVID-19 może być podawana osobom starszym?
8. Czy szczepionka przeciwko COVID-19 może być podawana osobom niepełnosprawnym?
9. Czy należy szczepić osoby z zespołem Downa?
10. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na płodność?
11. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na ciążę?
12. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na karmienie piersią?
13. Czy kobiety w ciąży lub karmiące piersią mogą się szczepić przeciwko COVID-19?
14. Co w sytuacji, gdyby okazało się, że w momencie szczepienia byłam w ciąży lub zaszłam w nią krótko po szczepieniu?
15. Czy przed szczepieniem przeciwko COVID-19 należy wykonać jakieś badania, np. poziom przeciwciał albo test ciążowy?
16. Czy po przejściu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 lub przechorowaniu COVID-19 trzeba się szczepić przeciwko COVID-19?
17. Jak długo muszę odczekać po przejściu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 lub przechorowaniu COVID-19, aby bezpiecznie wykonać szczepienie?
18. Jeśli chorowałam i otrzymałem osocze ozdrowieńców – czy mogę się zaszczepić?
19. Czy szczepionkę przeciwko COVID-19 podaje się osobom z chorobami przewlekłymi?
20. Czy jeśli mam chorobę Hashimoto, mogę się zaszczepić przeciwko COVID-19?
21. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 można podać osobom poddawanym leczeniu onkologicznemu?
22. Czy osoby z małopłytkowością mogą być szczepione przeciwko COVID-19?
23. Czy osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe mogą być szczepione przeciwko COVID-19?
24. Czy alergicy mogą się szczepić przeciwko COVID-19?
25. Czy osoby z uczuleniem na białko jaja kurzego mogą się zaszczepić przeciwko COVID-19?
26. Czy można zaszczepić się przeciwko COVID-19 podczas odczulania?
27. Jak działają szczepionki przeciwko COVID-19?
28. Czy szczepionka przeciwko COVID-19 zmieni moje geny?
29. Czy mogą być podane dwie dawki różnych preparatów szczepionki?
30. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 może spowodować zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2?
31. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 osłabi mój układ odpornościowy na inne choroby?
32. Czy szczepionka przeciwko COVID-19 jest bezpieczna, skoro powstała w takim krótkim czasie?
33. Dlaczego szczepionka mRNA powstała tak szybko?
34. Czy do produkcji szczepionki były używane płody po aborcji?
35. Jaka jest skuteczność szczepionki przeciwko COVID-19?
36. Kiedy po zaszczepieniu się uzyskam odporność na koronawirusa SARS-CoV-2?
37. Jak długo utrzymuje się odporność po chorobie?
38. Jak długo utrzymuje się odporność po szczepieniu przeciwko COVID-19?
39. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na poziom przeciwciał?
40. Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na wynik PCR lub testu antygenowego?
41. Kiedy po szczepieniu przeciwko COVID-19 mogę zaszczepić się na grypę lub inne choroby zakaźne?
42. Czy szczepionka przeciwko COVID-19 chroni przed nowymi mutacjami koronawirusa SARS-CoV-2 – brytyjską i amerykańską?
43. Co zyskam po zaszczepieniu się?
44. Czy po zaszczepieniu się będę mogę chodzić bez maseczki?
45. Dlaczego warto zaszczepić się przeciwko COVID-19?
46. Jakie objawy niepożądane mogą wystąpić po szczepieniu?
47. Co zrobić jeśli po szczepieniu przeciwko COVID-19 wystąpią niepokojące objawy?
48. Czy otrzymam odszkodowanie, jeśli wystąpią poważne powikłania po podaniu szczepionki przeciwko COVID-19?
WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA DO SZCZEPIENIA
- Komu zalecane jest szczepienie przeciwko COVID-19?
Szczepienie przeciwko COVID-19 rekomendowane jest każdej osobie os 5 roku życia, u której nie występują przeciwwskazania zdrowotne, tj. wstrząs anafilaktyczny po szczepieniu stwierdzony w wywiadzie lub uczulenie na glikol polietylenowy (PEG).
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 jest obowiązkowe?
Szczepienie jest dobrowolne, ale to nasza jedyna szansa na ochronę życia i zdrowia milionów osób: nas samych, naszych bliskich i osób, które z powodów zdrowotnych nie mogą poddać się szczepieniu. Szczepionka mRNA przeciwko COVID-19 to najnowocześniejszy sposób walki z wirusem. Obecnie stosowany preparat spełnia najwyższe standardy bezpieczeństwa, przeszedł rygorystyczne badania kliniczne, a ryzyko związane z zastosowaniem szczepionki jest znikome.
- Jakie są przeciwwskazania do szczepienia przeciwko COVID-19?
Jedynym przeciwwskazaniem do podania szczepionki przeciwko COVID-19 jest nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą znajdującą się w preparacie, w tym PEG (glikol polietylenowy). Przed zaszczepieniem się poinformuj lekarza o ciężkich reakcjach alergicznych (wstrząsie anafilaktycznym), które wystąpiły u Ciebie kiedykolwiek w przeszłości po podaniu jakiegoś leku, szczepionki lub pokarmu.
- Co to jest PEG i w czym się znajduje?
PEG (glikol polietylenowy) jest emulgatorem – rozpuszczalnikiem i składnikiem poprawiającym konsystencję oraz lepkość podłoża wielu kosmetyków.
Obecny jest:
- w kosmetykach,
- na powierzchni niektórych soczewek kontaktowych,
- w niektórych lekach, np. preparatach stosowanych w przypadku zaparć.
- Kto nie powinien się szczepić przeciwko COVID-19?
Osoby, u których występuje nadwrażliwość na substancję czynną lub pomocniczą zawarte w preparacie.
Czasowymi przeciwwskazaniami do szczepienia są:
- ostra, ciężka choroba, przebiegająca z gorączką lub ostra infekcja – do momentu ustąpienia objawów infekcji;
- aktywne lub niedawne zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (do momentu wyzdrowienia lub zakończenia izolacji) – ma to na celu uniknięcie błędnego przypisania szczepionce jakiegokolwiek nowego objawu niepożądanego lub zaostrzenia objawów;
- zaostrzenie chorób przewlekłych – do momentu stabilizacji stanu zdrowia pacjenta (jeśli to możliwe) lub po rozważeniu korzyści i ryzyka wynikającego z zachorowania na COVID-19 u tego pacjenta.
Ze względu na ograniczone dane i brak wyników badań klinicznych nie określono dotychczas bezpieczeństwa stosowania i skuteczności szczepień w następujących grupach:
- dzieci i młodzież do 16. roku życia,
- kobiety w ciąży i planujące ciążę,
- kobiety karmiące piersią.
- Czy szczepienia przeciwko COVID-19 są wykonywane u dzieci?
Szczepionki obecnie dopuszczone do stosowania są zarejestrowane do szczepienia osób od 5. roku życia – preparat Comirnaty firmy Pfizer/BioNTech oraz od 18. roku życia – preparat firmy Moderna.
- Czy szczepionka przeciwko COVID-19 może być podawana osobom starszym?
Tak. Osoby starsze, jako najbardziej narażone na poważne powikłania po COVID-19 i większe ryzyko utraty zdrowia lub życia, powinny być zaszczepione w pierwszej kolejności.
- Czy szczepionka przeciwko COVID-19 może być podawana osobom niepełnosprawnym?
Tak. Podobnie jak osoby starsze i chorujące przewlekle, są to osoby z grupy większego ryzyka wystąpienia poważnych powikłań COVID-19 i bezwzględnie powinny być zaszczepione w pierwszej kolejności.
- Czy należy szczepić osoby z zespołem Downa?
Tak, osoby z zespołem Downa, z uwagi na choroby współtowarzyszące i znacząco wyższe ryzyko wystąpienia powikłań w przebiegu infekcji SARS-CoV-2, powinny by zaszczepione w pierwszej kolejności.
SZCZEPIENIE A CIĄŻA
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na płodność?
Nie. Badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego ani pośredniego szkodliwego wpływu na reprodukcję. Nie zaobserwowano żadnego związanego ze szczepionką wpływu na płodność u samic. Szczepionka przeciwko COVID-19 nie ma działania antykoncepcyjnego ani u kobiet, ani u mężczyzn. mRNA po wprowadzeniu do komórki stymuluje produkcję białka szczytowego (białka S) SARS-CoV-2, które nie ma nic wspólnego z syncytyną-1, czyli białkiem pełniącym istotną funkcję w tworzeniu łożyska. Przeciwciała przeciwko białku S nie są skierowane przeciwko syncytynie, której strukturalne podobieństwo do białka S jest zbyt małe, by w ogóle taką możliwość brać pod uwagę. Podczas badania klinicznego preparatu Comirnaty 23 uczestniczki zaszły w ciążę. Przebieg tych ciąż będzie szczegółowo monitorowany, a wyniki badań zostaną opublikowane. Niezależnie od tego, z uwagi na brak badań na ludziach, nie zaleca się zachodzenia w ciążę podczas trwającego cyklu szczepienia.
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na ciążę?
W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono bezpośredniego ani pośredniego niekorzystnego wpływu szczepionki przeciwko COVID-19 na zarodek/płód, przebieg ciąży, porodu, ani na rozwój pourodzeniowy. Jednak z uwagi na to, że doświadczenie dotyczące szczepienia przeciwko COVID-19 u kobiet ciężarnych jest ograniczone (badania kliniczne na kobietach ciężarnych nie są prowadzone), producenci zalecają ostrożność, rozważenie korzyści i ryzyka oraz podjęcie decyzji o szczepieniu w porozumieniu z ciężarną. Szczepienie można rozważyć jedynie jeśli potencjalne korzyści przewyższają jakiekolwiek ryzyko dla matki i płodu.
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na karmienie piersią?
Szczepienie przeciwko COVID-19 nie wpływa na przebieg laktacji. Choć przenikanie szczepionki mRNA do mleka wydaje się być nieprawdopodobne, nie ma dostępnych danych na ten temat. Producenci zalecają kobietom karmiącym piersią rozważne podejmowanie decyzji o szczepieniu oraz analizę wszelkich korzyści i zagrożeń z niego wynikających. Ostateczna decyzja należy do kobiety i, jeśli wyrazi ona chęć, nie powinno się jej szczepienia odmówić.
- Czy kobiety w ciąży lub karmiące piersią mogą się szczepić przeciwko COVID-19?
W przypadku kobiet w ciąży, planujących ciążę lub karmiących piersią, z uwagi na brak danych odnośnie do bezpieczeństwa i skuteczności szczepionki, decyzja o poddaniu się szczepieniu przeciwko COVID-19 należy wyłącznie do nich samych. Lekarz wspólnie z pacjentką powinien rozważyć wszystkie korzyści oraz potencjalne, teoretycznie minimalne, ale jednak nieznane ryzyko dla rozwijającego się zarodka/płodu. Badania kliniczne na kobietach ciężarnych nie są prowadzone, więc producenci zalecają ostrożność. Szczepienie ciężarnej można rozważyć jedynie jeśli potencjalne korzyści przewyższają jakiekolwiek ryzyko dla matki i płodu.
- Co w sytuacji, gdyby okazało się, że w momencie szczepienia byłam w ciąży lub zaszłam w nią krótko po szczepieniu?
Badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego ani pośredniego szkodliwego wpływu na ciążę, rozwój zarodka/płodu, poród lub rozwój pourodzeniowy.
SZCZEPIENIE A CHOROBY I ALERGIE
- Czy przed szczepieniem przeciwko COVID-19 należy wykonać jakieś badania, np. poziom przeciwciał albo test ciążowy?
Nie. Przed szczepieniem przeciwko COVID-19 nie jest zalecane oznaczanie poziomu przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2. Dodatni wynik na obecność przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Przed szczepieniem u kobiet w wieku rozrodczym nie jest wymagany test ciążowy.
- strongCzy po przejściu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 lub przechorowaniu COVID-19 trzeba się szczepić przeciwko COVID-19?
Tak. Nie ustalono jeszcze, jak długo utrzymuje się odporność po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2 lub przechorowaniu COVID-19. Według dostępnych badań ten czas to 3 miesiące. Szacuje się, że dłuższa odporność utrzymuje się u osób z cięższym przebiegiem COVID-19. Zakażeni bezobjawowo wytwarzają przeciwciała w niskich stężeniach, które wykazują tendencję do szybszego ich zanikania. Nie jest jeszcze określone znaczenie mechanizmów pamięci immunologicznej w zapobieganiu ponownym zakażeniom u osób, które przeszły COVID-19. W toku badań nie stwierdzono, aby przebycie zakażenia SARS-CoV-2 w formie bezobjawowej czy objawowej stanowiło przeciwwskazanie do przeprowadzenia szczepienia.
- Jak długo muszę odczekać po przejściu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 lub przechorowaniu COVID-19, aby bezpiecznie wykonać szczepienie?
Jako że u niektórych osób z COVID-19 pogorszenie może nastąpić do 2 tygodni po zakażeniu, szczepienie należy odłożyć do czasu wyzdrowienia i wykonać co najmniej cztery tygodnie po wystąpieniu objawów lub cztery tygodnie od pierwszego pozytywnego wyniku testu PCR lub antygenowego u osób bez objawów.
- Jeśli chorowałam i otrzymałem osocze ozdrowieńców – czy mogę się zaszczepić?
Tak. Przechorowanie COVID-19 niezależnie od ciężkości choroby i stosowanego leczenia nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko COVID-19. Po leczeniu osoczem ozdrowieńców zaleca się przeprowadzenie szczepienia po całkowitym wyzdrowieniu, nie później niż po 3 miesiącach od ustąpienia objawów choroby.
- Czy szczepionkę przeciwko COVID-19 podaje się osobom z chorobami przewlekłymi?
Tak. Choroby przewlekłe nie stanowią przeciwwskazania do szczepienia, a biorąc pod uwagę podwyższone ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 w tej grupie chorych, szczepienia są wręcz wskazane i zalecane.
- Czy jeśli mam chorobę Hashimoto, mogę się zaszczepić przeciwko COVID-19?
Tak. Choroba Hashimoto nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko COVID-19, ani do żadnego innego.
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 można podać osobom poddawanym leczeniu onkologicznemu?
Tak. Z uwagi na znacznie wyższe ryzyko poważnych powikłań COVID-19 u chorych onkologicznych, powinni oni być szczepieni w pierwszej kolejności – zawsze jednak po konsultacji z lekarzem prowadzącym leczenie. U chorych stosujących leki obniżające odporność – cytostatyki, leki immunosupresyjne, glikokortykosteroidy również należy zastosować szczepionkę, w porozumieniu z lekarzem prowadzącym leczenie. W tym przypadku problemem nie jest ryzyko związane z samym szczepieniem czy niepożądanymi odczynami poszczepiennymi – bo jest ono znikome, ale uzyskanie analogicznie wysokiej odpowiedzi immunologicznej, jak w populacji ogólnej. Badania nad tym zagadnieniem trwają, jednak stanowisko ekspertów jest jednoznaczne – żadna choroba przewlekła w fazie ustabilizowanej nie stanowi przeciwwskazania do szczepienia.
- Czy osoby z małopłytkowością mogą być szczepione przeciwko COVID-19 ?
U tych osób decyzja powinna być podjęta w porozumieniu z prowadzącym hematologiem, po rozważeniu korzyści i potencjalnego ryzyka, w zależności od przyczyny, rokowania co do skutecznego wyleczenia i stopnia małopłytkowości, oczekiwanej poprawy leczenia i ryzyka COVID-19. Należy pamiętać o możliwości wystąpienia krwawienia, krwiaka lub siniaków w miejscu wkłucia w tej grupie pacjentów.
- Czy osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe mogą być szczepione przeciwko COVID-19 ?
Tak, szczepienie jest bezpieczne gdy INR < 3,0. Przy zaburzeniach krzepnięcia i przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych należy zachować szczególną ostrożność i poinformować lekarza o występowaniu w przeszłości zaburzeń krzepnięcia, a także o przyjmowanych lekach. Po podaniu szczepienia mogą wystąpić krwawienia, krwiak lub siniaki w miejscu wkłucia w tej grupie pacjentów.
- Czy alergicy mogą się szczepić przeciwko COVID-19?
Tak. Szczepienie jest przeciwwskazane u osób, u których stwierdzono nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą szczepionki oraz u tych, u których doszło do uogólnionej reakcji alergicznej po pierwszej dawce szczepionki. U pacjentów z wywiadem anafilaksji lub ciężkiej reakcji alergicznej, spowodowanym takimi czynnikami jak: leki, szczepionki, lateks, pokarmy, jady owadów, czynniki fizykalne i inne oraz z wywiadem anafilaksji idiopatycznej, przebiegającej z zajęciem układu sercowo-naczyniowego i/lub z zajęciem górnych dróg oddechowych, konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności przy podejmowaniu decyzji o szczepieniu i rozważenie szczepienia w poradni alergologicznej lub w zabezpieczeniu szpitalnym.
- Czy osoby z uczuleniem na białko jaja kurzego mogą się zaszczepić przeciwko COVID-19 ?
Tak. Uczulenie na białko jaja kurzego nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia mRNA przeciwko COVID-19. Szczepionka ta nie zawiera białka, a jedynie fragment mRNA.
- Czy można zaszczepić się przeciwko COVID-19 podczas odczulania?
Tak. Według rekomendacji Zespołu Ekspertów pod kierunkiem Konsultanta Krajowego w dziedzinie Alergologii u pacjentów w trakcie immunoterapii i/lub leczenia biologicznego, w tym terapii biologicznej astmy lub AZS, zaleca się utrzymanie 14-dniowego odstępu pomiędzy dawkami szczepionki przeciwko COVID-19, a szczepionką alergenową i/lub lekiem biologicznym.
SKŁAD, DZIAŁANIE I BEZPIECZEŃSTWO SZCZEPIONEK
- Jak działają szczepionki przeciwko COVID-19?
- Szczepionki mRNA zawierają informację genetyczną zapisaną na krótkim fragmencie informacyjnego RNA (mRNA), pozwalającą na produkcję w komórce białka S (tzw. białko kolca) wirusa SARS-CoV-2 – białka, za pomocą którego żywy wirus dostaje się do komórek naszego organizmu. Białko to jest następnie prezentowane na powierzchni komórek naszemu układowi immunologicznemu. W odpowiedzi na antygen, układ immunologiczny wytwarza przeciwciała, które chronią nas przed chorobą. mRNA nie wnika do jądra komórkowego, gdzie znajduje się DNA (materiał genetyczny) i nie może wpływać na genom osoby zaszczepionej. Cząsteczka RNA po przekazaniu informacji ulega szybkiej degradacji. Szczepionka nie zawiera w swoim składzie aktywnego wirusa ani żadnych jego elementów składowych, które mogłyby wywołać chorobę. Zaletą szczepionek mRNA jest ich wysoka immunogenność, czystość produktu, brak konieczności stosowania adiuwantów, możliwość szybkiej produkcji dużej liczby dawek.
- Szczepionki wektorowe, czyli aktywne wirusy, zmodyfikowane w sposób minimalizujący ryzyko zakażenia. Wektory po dostaniu się do komórki człowieka są w stanie wytworzyć wybrane białka patogenu, przeciwko któremu ma być skierowana reakcja immunologiczna organizmu. Zalety szczepionek wektorowych to wywoływanie silnej odpowiedzi immunologicznej przy podaniu małej dawki, brak możliwości wywołania choroby, bezpieczeństwo oraz stabilność.
- Czy szczepionka przeciwko COVID-19 zmieni moje geny?
Nie. Szczepionka mRNA zawiera krótki fragment informacyjnego RNA, na którym zapisana jest instrukcja dla naszych komórek układu odpornościowego, jak mają wytwarzać przeciwciała przeciwko białku S (białku kolca) wirusa SARS-CoV-2. Po odczytaniu informacji mRNA ulega degradacji i usunięciu z organizmu człowieka po maksymalnie 72 godzinach. mRNA nie przechodzi do jądra komórkowego i nie wbudowuje się w ludzkie DNA, a tym samym nie wpływa na nasz genom ani nie zmienia go.
- Czy mogą być podane dwie dawki różnych preparatów szczepionki?
Obecnie nie ma badań potwierdzających możliwość takiego postępowania. Zaleca się podanie dwóch dawek szczepionki tego samego producenta. Każdy pacjent ma od razu rezerwowaną drugą dawkę tego samego preparatu, którego użyto przy podaniu pierwszej dawki szczepionki.
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 może spowodować zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2?
Nie. Szczepionka mRNA nie zawiera w swoim składzie aktywnego wirusa, ani żadnych jego elementów składowych, które mogłyby spowodować zakażenie SARS-CoV-2 lub wywołać chorobę COVID-19.
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 osłabi mój układ odpornościowy na inne choroby?
Nie. Szczepienie przeciwko COVID-19 nie wpływa negatywnie na układ odpornościowy i nie zwiększa ryzyka zakażenia innymi patogenami.
- Czy szczepionka przeciwko COVID-19 jest bezpieczna, skoro powstała w takim krótkim czasie ?
Podwaliny naukowe do wytworzenia nowego typu szczepionki bazującej na mRNA powstały pod koniec ubiegłego wieku. Cząsteczka mRNA jest wykorzystywana w badaniach nad opracowaniem szczepionek np. przeciw CMV, Zika, grypie, wściekliźnie czy malarii. Dodatkowo od 2012 r. prowadzono zaawanasowane projekty badawcze nad szczepionką przeciwko innego typu koronawirusowi (MERS-CoV), wywołującemu bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej. Warunki pandemii spowodowały olbrzymią mobilizację w całym świecie naukowym. W badania zaangażowano lub przekierowano do nich zespoły z czołowych ośrodków badawczych na całym świecie. Nie bez znaczenia był bezprecedensowy napływ rekordowych wręcz środków finansowych, przeznaczonych na finalizację badań i rozpoczęcie testów klinicznych. W krótkim czasie udało się również pozyskać olbrzymią, jak na warunki badań klinicznych, grupę ochotników, którzy poddali się testom szczepionki. Należy z całą mocą podkreślić, że dopuszczone do użytku szczepionki przeszły wszystkie etapy badań klinicznych przewidzianych dla nowych produktów leczniczych i mają udokumentowane i potwierdzone metodami naukowymi profile bezpieczeństwa i skuteczności.
- Dlaczego szczepionka mRNA powstała tak szybko ?
Do produkcji mRNA wykorzystano najnowszą, najskuteczniejszą technologię, nad którą od ponad 25 lat pracuje wielu naukowców – badania nad wykorzystaniem mRNA w szczepionkach toczą się od co najmniej kilkunastu lat. Jedną z ostatnich takich szczepionek była szczepionka przeciwko wirusowi Zika. Trwają też badania nad taką szczepionką przeciwko grypie.
Wiele prac, badawczych i legislacyjnych, prowadzono jednocześnie, a agencje odpowiedzialne za dopuszczanie leków na rynek (jak europejska EMA czy amerykańskie FDA) pozwalały na dostarczanie dokumentów partiami. Na szybkość całego procesu wpłynęło też skrócenie wielu urzędowych terminów potrzebnych do złożenia odpowiednich dokumentów czy wydania opinii.
Mimo pewnych przyspieszeń, nie zrezygnowano ze standardowych procedur związanych z jakością, bezpieczeństwem i skutecznością szczepionki – odbyły się badania kliniczne I, II i III fazy, obecnie trwają badania IV fazy – porejestracyjne, ale z uwagi na dobro publiczne szczepionki zostały dopuszczone warunkowo do powszechnego stosowania u ludzi.
- Czy do produkcji szczepionki były używane płody po aborcji?
Nie. W procesie produkcji szczepionki nie dokonano żadnej aborcji, nie były prowadzone badania na zarodkach ani płodach ludzkich. Szczepionki mRNA nie wzbudzają absolutnie żadnych kontrowersji etycznych i są zaaprobowane przez Kongregację Nauki i Wiary w Watykanie oraz Episkopat Polski.
SKUTECZNOŚĆ SZCZEPIONEK
- Jaka jest skuteczność szczepionki przeciwko COVID-19?
W badaniach klinicznych w przypadku pełnego szczepienia szczepionką mRNA Comirnaty firmy Pfizer/BioNTech, skuteczność w zapobieganiu zakażeniu wirusem SARS-CoV-2 wynosiła 95%, a w przypadku szczepionki firmy Moderna – 94,5%.
- Kiedy po zaszczepieniu się uzyskam odporność na koronawirusa SARS-CoV-2?
W dostępnych badaniach wykazano, że maksymalny poziom odporności uzyskuje się w ciągu 7-14 dni od pełnego szczepienia, czyli po 1-2 tygodniach od podania drugiej dawki szczepionki. W przypadku zakażenia przed uzyskaniem odporności możliwe jest zachorowanie na COVID-19.
- Jak długo utrzymuje się odporność po chorobie?
W odpowiedzi na zakażenie SARS-CoV-2 organizm ludzki wytwarza przeciwciała specyficzne dla SARS-CoV-2, limfocyty T CD4 + i limfocyty T CD8 +. Po przebytej infekcji wirusem SARS-CoV-2 poziom przeciwciał utrzymuje się we krwi na wysokim poziomie przez wiele miesięcy. Najistotniejsze są przeciwciała neutralizujące, które zapobiegają ponownemu zakażeniu. Aktualnie przyjmuje się, że przechorowanie COVID-19 zapobiega ponownemu zachorowaniu/zakażeniu SARS-CoV-2 przez 90 dni czyli przez 3 miesiące od wyzdrowienia. Po tym czasie odporność spada i możliwe jest ponowne zakażenie.
Najnowsze badania, opublikowane 5.01.2021 r. w „Science”, wskazują, że niektóre przeciwciała neutralizujące i komórki pamięci utrzymują się prawdopodobnie dłużej niż 8 miesięcy po zakażeniu koronawirusem, zwłaszcza jeśli ma silną odpowiedź immunologiczną na COVID-19. Te odkrycia pozwalają mieć nadzieję na trwałą odporność przeciwko SARS-CoV-2 po przechorowaniu COVID-19. Niemniej obecnie ryzyko zakażenia SARS-CoV-2 po 3 miesiącach od wyzdrowienia po COVID-19 ocenia się jako wysokie.
- Jak długo utrzymuje się odporność po szczepieniu przeciwko COVID-19?
Niestety tego jeszcze nie wiemy. Czas obserwacji pacjentów poddanych szczepieniom wynosi ok 8 miesięcy i odporność poszczepienna u tych osób utrzymuje się. Nie jest jednak możliwe określenie, jak długo będzie ona trwać. Należy pamiętać również o możliwych mutacjach wirusa, które mogą skutkować koniecznością „aktualizacji” szczepionki, podobnie jak dzieje się to w przypadku szczepień przeciwko grypie. Nie można więc wykluczyć, że szczepienia przeciw SARS-CoV-2 trzeba będzie powtarzać, aby utrzymać nabytą odporność lub poszerzać jej zakres o nowe warianty wirusa. Badania nad tym zagadnieniem trwają.
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na poziom przeciwciał?
Tak. Po szczepieniu przeciwko COVID-19 poziom przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 będzie podwyższony.
- Czy szczepienie przeciwko COVID-19 wpływa na wynik PCR lub testu antygenowego?
Nie. Szczepionka nie zawiera materiału genetycznego wirusa i nie wpływa na wynik testów na jego obecność – ani na wynik testu PCR, ani na wynik testu antygenowego.
- Kiedy po szczepieniu przeciwko COVID-19 mogę zaszczepić się na grypę lub inne choroby zakaźne?
Pomiędzy szczepieniem przeciwko COVID-19 a innymi szczepieniami należy zachować 14-dniowy odstęp, zarówno w przypadku grypy i innych szczepionek zabitych, jak i w przypadku szczepienia przeciwko żółtej febrze.
- Czy szczepionka przeciwko COVID-19 chroni przed nowymi mutacjami koronawirusa SARS-CoV-2 – brytyjską i amerykańską?
Wydaje się, że tak. Wyniki wstępnych badań przeprowadzonych przez producenta wskazują, że szczepionka BioNTech/Pfizer zapewnia ochronę przed dwoma wariantami koronawirusa, występującymi w Wielkiej Brytanii i RPA. Zarówno super szczep z Wielkiej Brytanii, jak i super szczep znaleziony w Afryce Południowej mają tę samą mutację w swoim białku szczytowym, co czyni je bardziej zakaźnymi. W warunkach laboratoryjnych stwierdzono w surowicy krwi 20 osób poddanych szczepieniu obecność przeciwciała, które skutecznie zwalczyły zakażenie tymi wariantami wirusa. Odporność ta utrzyma się prawdopodobnie przez ok. 6 miesięcy.
Koronawirus SARS-CoV-2, podobnie jak inne koronawirusy, ma zdolność do zmian materiału genetycznego i tworzenia mutantów, choć jest to zdolność mniejsza niż np. w przypadku wirusa grypy. Obecnie zidentyfikowano już kilkanaście tysięcy mutacji. Nie wykazano jednak aby którykolwiek z mutantów był zdolny wywołać chorobę u osób zaszczepionych. Wyjątkowa technologia tworzenia szczepionek mRNA pozwala mieć nadzieję, że w razie potrzeby będzie możliwe szybkie ich zmodyfikowanie. Należy również pamiętać, że celem szczepienia jest nie tylko ograniczenie zachorowań, ale także zmniejszenie przypadków o ciężkim przebiegu. Nawet więc, jeżeli z czasem pojawi się mutant niewrażliwy na aktualnie podawaną szczepionkę, jest bardzo prawdopodobne, że przebieg choroby nim wywołanej u osoby zaszczepionych będzie łagodniejszy, mniejsza będzie liczba przypadków wymagających hospitalizacji, leczenia respiratorowego i zgonów, a to także byłby sukces.
KORZYŚCI Z WYKONANIA SZCZEPIENIA
- Co zyskam po zaszczepieniu się?
Szczepienie przeciwko COVID-19 to:
- Ochrona przed śmiertelną chorobą.
- Zmniejszenie ryzyka wystąpienia groźnych powikłań pocovidowych, m. in: zapalenia mięśnia serca, trwałego uszkodzenia mięśnia sercowego z rozwojem niewydolności serca, udaru mózgu, zespołu Guillaina-Barrégo, przebiegającego z przejściowym paraliżem.
- Ochrona bliskich, którzy nie mogą się zaszczepić z uwagi na stan zdrowia (również kobiet w ciąży, kobiet karmiących piersią).
- Możliwość korzystania z placówek ochrony zdrowia, np. podczas planowych operacji i zabiegów czy usług domów pomocy społecznej bez dodatkowych testów na wirusa SARS-CoV-2.
- Zwolnienie z kwarantanny po kontakcie z osobami zakażonymi lub z wysokim ryzykiem zakażenia.
- Zwolnienie z kwarantanny po podróży do krajów wysokiego ryzyka z punktu widzenia COVID-19.
- Brak konieczności przestrzegania obowiązujących limitów zgromadzeń i spotkań.
- Czy po zaszczepieniu się będę mogę chodzić bez maseczki?
Nie. Wymóg noszenia maseczek, mycia i dezynfekcji rąk oraz zachowania bezpiecznego dystansu będą utrzymane do czasu zaszczepienia większości populacji.
- Dlaczego warto zaszczepić się przeciwko COVID-19?
- Szczepienie chroni Cię w 95% przed zakażeniem się SARS-CoV-2 i groźnymi powikłaniami COVID-19.
- Przyjęcie szczepionki przeciwko COVID-19 może pomóc w zapobieganiu ciężkiemu przebiegowi choroby, nawet jeśli zachorujesz.
- Szczepienie pomaga organizmowi rozwinąć odporność na wirusa wywołującego COVID-19 bez konieczności zachorowania.
- Szczepienie pozwala chronić najbliższych ‒ rodzinę, przyjaciół i znajomych, szczególnie osoby o podwyższonym ryzyku ciężkiej choroby wywołanej przez COVID-19.
- Szczepiąc się pomagasz ograniczyć pandemię. Noszenie masek i utrzymywanie dystansu społecznego pomagają zmniejszyć ryzyko narażenia na wirusa lub rozprzestrzeniania go na innych, ale te środki nie wystarczą.
- Swoim przykładem możesz zachęcić do szczepienia innych – swoich bliskich czy przyjaciół.
OBJAWY NIEPOŻĄDANE PO SZCZEPIENIU
- Jakie objawy niepożądane mogą wystąpić po szczepieniu?
Działania niepożądane najczęściej występujące po podaniu szczepionki przeciwko COVID-19:
-
-
- miejscowe
- ból w miejscu wstrzyknięcia
- obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia
- ogólne
- zmęczenie
- ból głowy
- ból mięśni
- dreszcze
- ból stawów
- gorączka (częściej po podaniu 2. dawki)
- miejscowe
-
Objawy te miały zazwyczaj nasilenie łagodne lub umiarkowane oraz ustępowały w ciągu kilku dni od podania szczepionki. Działania niepożądane po szczepionkach przeciwko COVID-19 nie odbiegają częstością i charakterem od obserwowanych po dotychczas stosowanych szczepionkach.
- Co zrobić jeśli po szczepieniu przeciwko COVID-19 wystąpią niepokojące objawy?
Należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem lub Pierwszą Linią Medyczną enel-med.
- Czy otrzymam odszkodowanie, jeśli wystąpią poważne powikłania po podaniu szczepionki przeciwko COVID-19?
Rząd zapowiada stworzenie specjalnego funduszu, z którego będą wypłacane odszkodowania osobom, u których wystąpiły niepożądane odczyny poszczepienne.