CRP Białko C-reaktywne

Opis badania

Białko C-reaktywne, nazywane inaczej CRP, pojawia się w organizmie podczas stanu zapalnego. Jest białkiem należącym do tzw. ostrej fazy i pojawia się we krwi człowieka już po 6 godzinach od wystąpienia czynnika powodującego patologiczną reakcje organizmu. Jego zwiększone stężenie może być związane nie tylko z infekcją, lecz także z poważnymi przewlekłymi chorobami takimi jak nowotwory czy też choroby autoimmunologiczne. Na badanie poziomu białka C-reaktywnego zapraszamy do placówek enel-med w całej Polsce.

Białko C-reaktywne to białko niezwykle ważne w organizmie człowieka. To ono, obok prokalcytoniny, pojawia się jako pierwsze we krwi człowieka w odpowiedzi na rozwój stanu zapalnego. CRP jest produkowane przez komórki wątroby (hepatocyty) oraz komórki tłuszczowe (adipocyty) w odpowiedzi na zetknięcie się organizmu z czynnikiem patologicznym np. bakterią. Wytwarzanie białka C-reaktywnego jest pobudzane przez działanie interleukin, szczególnie interleukiny 6 oraz 1b, które mają za zadanie „informować” komórki ludzkie o potencjalnym zagrożeniu dla organizmu. Innym związkiem pobudzającym wytwarzanie CRP jest czynnik martwicy nowotworów alfa, inaczej TNF-alfa. Odgrywa on jednak mniejszą rolę w jego produkcji niż interleukiny.

Białko C-reaktywne w nieoceniony sposób pomaga komórkom układu odpornościowego zwalczyć zagrożenie. Łączy się ono bowiem z komórkami zmienionymi patologiczne, którymi mogą być komórki nowotworowe, komórki, które uległy uszkodzeniu lub bakterie czy wirusy. W ten sposób ułatwia związanie się z nimi specjalnych białek biorących udział w reakcji odpornościowej organizmu – tzw. układu dopełniacza. Patologiczne komórki pokryte białkami należącymi do układu dopełniacza stają się łatwym celem dla leukocytów i są przez nie eliminowane. CRP reguluje również prace innych komórek naszego ciała m.in. monocytów oraz neutrofilów, zaliczanych do krwinek białych (leukocytów). Białko C-reaktywne pobudza także produkcję interleukiny 10 – białka, które paradoksalnie hamuje reakcje zapalną w organizmie. Jest to związane z tym, że CRP może być podwyższone również przy gojeniu się ran i naprawie uszkodzonych tkanek.

Badanie stężenia białka C-reaktywnego – wskazania.

Zbyt wysokie CRP jest związane z toczącym się w organizmie stanem zapalnym. Z tego też powodu, jest wykorzystywane wszędzie tam gdzie:

• istnieje podejrzenie zakażenia bakterią, wirusem, grzybem lub pasożytem,
• pacjent zgłasza się do lekarza z objawami infekcji,
• podejrzewana jest choroba nowotworowa,
• podejrzewana jest choroba tkanki łącznej lub choroba o podłożu autoimmunologicznym np. toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów,
• lekarz chce kontrolować nasilenie stanu zapalnego u pacjenta np. po rozległych urazach lub operacjach,
• przy ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego.

Badanie stężenia białka C-reaktywnego – przeciwwskazania

Ze względu na małą ilość pobieranej podczas badania krwi, nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia badania poziomu białka C-reaktywnego.

Badanie stężenia białka C-reaktywnego – jak przygotować się do badania?

• pobranie krwi najlepiej wykonać w godzinach porannych po całonocnym wypoczynku,
• należy pozostać na czczo a ostatni posiłek spożyć w dniu poprzedzającym badanie najpóźniej ok. godz. 18.00,
• ograniczyć spożywanie używek 2- 3 dni przed badaniem,
• unikać wysiłku fizycznego ok. 12 godzin przed badaniem,
• bezpośrednio przed badaniem wypocząć ok. 15 minut,
• rano przed badaniem  wypić szklankę niegazowanej wody ,
• w przypadku stosowania leków na stałe należy ustalić z lekarzem, czy nie będą one wpływały na wynik badania.

Badanie poziomu białka C-reaktywnego  – jak przebiega badanie?

Pacjent zapisuje  się do punktu pobrań na dany dzień i na  umówioną godzinę . W dniu badania zgłasza się do recepcji w celu potwierdzenia obecności w placówce. Następnie kierowany jest
do punktu pobrań. Na realizację usługi zostanie zaproszony przez pracownika medycznego.
Po dopełnieniu niezbędnych  formalności pacjentowi pobierana zostanie  krew żylna. Badania realizuje wykwalifikowany personel. Personel punktu pobrań poinformuje pacjenta o terminie realizacji badań oraz o sposobie odbioru wyników badań. Po badaniu należy  pozostać w placówce ok 5 minut w celu uciskania miejsca wkłucia. Wszelkie dolegliwości związane z wykonaniem zabiegu pobrania krwi należy zgłaszać do pracownika punktu pobrań.

Badanie stężenia białka C-reaktywnego – interpretacja wyników

Jak zostało już podkreślone, białko C-reaktywne służy do określania, czy w organizmie ma miejsce stan zapalny. Stężenie CRP wzrasta już po 4-6 godzinach od wystąpienia stanu zapalnego, a szczyt osiąga po około 1-2 dniach. U zdrowego człowiek przyjmuje się, że norma CRP wynosi od 0,08 mg/dl do 3,1 mg/dl, jednak dopiero wartości powyżej 10 mg/dl przemawiają za ostrym stanem zapalnym. Białko C-reaktywne nie jest swoistym markerem. Jego wartości mogą być podwyższone w wielu sytuacjach takich jak:

• zakażenie o etiologii bakteryjnej, wirusowej, grzybiczej oraz pasożytniczej,
• choroby rozrostowe, szczególnie nowotwory układu krwiotwórczego,
• stany zapalne związane z chorobami tkanki łącznej oraz choroby autoimmunologiczne np. toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów,
• urazy, a także okres ich gojenia,
• zawał serca,
• udar,
• miażdżyca,
• ostre zapalenie trzustki,
• cukrzyca,
• otyłość,
• ciąża.

Jak więc widać sytuacji takich jest wiele, a ich przyczyny są skrajnie odmienne. Nie zmienia to jednak faktu, iż lekarz prowadzący w oparciu o wynik CRP może wysnuć pewne przypuszczenia co do przyczyny choroby. Dla przykładu, wartości do 50 mg/dl są charakterystyczne dla zakażeń wirusowych oraz bakteriami atypowymi takimi jak np. Mycoplasma pneumoniae. W przypadku wartości CRP dochodzących do 100 mg/dl można podejrzewać zakażenie bakteriami z grupy paciorkowców oraz gronkowców odpowiedzialnych m.in. za zakażenia skóry oraz gardła. Wartości dochodzące do nawet 500 mg/dl są charakterystyczne dla zakażenia bakteriami gram-ujemnymi oraz po rozległych operacjach i urazach.

W ostatnim czasie odkryto, że stężenie białka CRP (a dokładniej wysokoczułego białka C-reaktywnego tzw. hsCRP) można połączyć z ryzykiem wystąpienia zawału serca lub udaru niedokrwiennego. Jest to spowodowane tym, że miażdżyca, będąca głównym winowajcą chorób sercowo-naczyniowych, odkładając się w postaci blaszek miażdżycowych w naczyniach tętniczych, wywołuje stan zapalny. Centers for Disease Control and Prevention i American Heart Association zajmujące się wytycznymi w diagnostyce chorób kardiologicznych stworzyło normy hsCRP, które przedstawiają się w następujący sposób:

• <1 m/dl – małe ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego
• 1-3 mg/dl – umiarkowane ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego
• >3 mg/dl – wysokie ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego

Każdy wynik powinien zostać skonsultowany z lekarzem prowadzącym, który zna pełną historie choroby pacjenta.