Lipidogram

Opis badania

Lipidogram to badanie pozwalające ocenić stężenie całkowitego cholesterolu (CHOL), frakcji lipoprotein HDL i LDL oraz trójglicerydów (TG) we krwi. Pozwala oszacować ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Każdy z nas, bez względu na swoją kondycję zdrowotną, powinien regularnie wykonywać badanie lipidogramu – zapraszamy na nie do placówek enel-med w całej Polsce.

Lipidy to zbiorowa nazwa dla wszystkich frakcji cholesterolu oraz trójglicerydów krążących we krwi człowieka. Są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jedna z podstawowych funkcji, za które odpowiedzialny jest cholesterol to budowanie błon komórkowych. To on wpływa na ich wytrzymałość, usztywnia je i umożliwia neuronom przekazywanie impulsów nerwowych. Co więcej, cholesterol pełni kluczową rolę w syntezie hormonów steroidowych i kwasów żółciowych, które odpowiadają za trawienie tłuszczów oraz witaminy D3.

Głównym zadaniem triglicerydów jest zaopatrzenie komórek ciała w energię. Spalanie 1g tłuszczu w postaci trójglicerydów przynosi niemal dwa razy więcej energii (kcal) niż otrzymujemy z takiej samej ilości glukozy. Z tego powodu, tłuszcze wykorzystywane są przez organizm człowieka jako dodatkowa rezerwa, która potrafi utrzymać metabolizm ludzki na odpowiednim poziomie mimo zmniejszonej ilości dostarczanych wraz z pożywieniem kalorii.

We krwi człowieka lipidy transportowane są w postaci wolnej oraz związanej z białkami jako lipoproteiny. Do najważniejszych zaliczany jest m.in. cholesterol HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości), zwany również „dobrym cholesterolem”, który transportuje nadmiar lipidów z komórek do wątroby. HDL zapobiega w ten sposób odkładaniu się cholesterolu w naczyniach i pozytywnie wpływa na pracę serca. Inną frakcją lipoprotein jest grupa LDL (lipoproteiny o małej gęstości), która transportuje lipidy do komórek. Nazywana jest potocznie „złym cholesterolem”, gdyż jego nadmiar we krwi powoduje odkładanie się cholesterolu w naczyniach i rozwój miażdżycy. Może to być przyczyną m.in. zawałów serca oraz udarów mózgu.

Badanie lipidogramu (CHOL, HDL, TG, LDL) – wskazania

Wyniki lipidogramu służą ocenie ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca związanej z rozwojem miażdżycy. Poniżej przedstawiamy kilka sytuacji, kiedy badanie lipidogramu jest zalecane:

• wiek powyżej 45 lat w przypadku mężczyzn oraz 55 lat w przypadku kobiet,
• palenie papierosów,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca, zarówno typu I oraz typu II,
• przebyty zawał serca,
• otyłość lub nadwaga,
• choroby serca w rodzinie np. zawał u członka rodziny w młodym wieku tj. dla mężczyzn poniżej 55 roku życia, a dla kobiet poniżej 65. roku życia,
• wrodzone choroby powodujące zwiększone stężenie lipidów, trójglicerydów oraz cholesterolu we krwi np. rodzinna dyslipidemia,
• przewlekła choroba nerek,
• choroby autoimmunologiczne np. toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów,
• kontrola leczenia hipercholesterolemii oraz hipertrójglicerydemii.

Bez względu na stan zdrowia, każdy z nas powinien regularnie badać stężenie frakcji HDL, LDL oraz triglicerydów we krwi. Po ukończeniu 20. roku życia badanie takie zalecane jest przez specjalistów co 5 lat, natomiast po ukończeniu 45. roku życia przez mężczyzn i 50. roku życia przez kobiety – co dwa lata. W przypadku nieprawidłowych wyników, kontrolne badanie lipidogramu powinno być wykonywane co najmniej raz w roku. Osoby, które poddawane są leczeniu hipercholesterolemii i/lub hipertriglicerydemii powinny mieć wykonywane badanie HDL, LDL oraz TG co pół roku.

Badanie lipidogramu (CHOL, HDL, TG, LDL) – przeciwwskazania

Ze względu na małe ilości pobieranej do badania krwi oraz niezaprzeczalną wartość diagnostyczną, nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia badania lipidogramu.

Badanie lipidogramu (CHOL, HDL, TG, LDL) – jak się przygotować?

• pobranie krwi najlepiej wykonać w godzinach porannych po całonocnym wypoczynku
• należy pozostać na czczo a ostatni posiłek spożyć w dniu poprzedzającym badanie najpóźniej ok. godz. 18.00
• ograniczyć spożywanie używek 2- 3 dni przed badaniem
• bezpośrednio przed badaniem wypocząć ok. 15 minut
• rano przed badaniem  wypić szklankę niegazowanej wody
• w przypadku stosowania leków na stałe należy ustalić z lekarzem, czy nie będą one wpływały na wynik badania

Badanie lipidogramu (CHOL, HDL, TG, LDL) – przebieg badania.

Pacjent zapisuje  się do punktu pobrań na dany dzień i na  umówioną godzinę . W dniu badania zgłasza się do recepcji w celu potwierdzenia obecności w placówce. Następnie kierowany jest
do punktu pobrań. Na realizację usługi zostanie zaproszony przez pracownika medycznego.
Po dopełnieniu niezbędnych  formalności pacjentowi pobierana zostanie  krew żylna. Badania realizuje wykwalifikowany personel. Personel punktu pobrań poinformuje pacjenta o terminie realizacji badań oraz o sposobie odbioru wyników badań. Po badaniu należy  pozostać w placówce ok 5 minut w celu uciskania miejsca wkłucia. Wszelkie dolegliwości związane z wykonaniem zabiegu pobrania krwi należy zgłaszać do pracownika punktu pobrań.

Badanie lipidogramu (CHOL, HDL, TG, LDL) – normy i interpretacja

Normy w badaniu lipidogramu są bardzo ścisłe i zależą od stanu zdrowia pacjenta. U pacjentów, którzy nie znajdują się w grupie niskiego ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych takich jak zawał serca czy udar niedokrwienny mózgu, przedstawiają się one następująco:

• Stężenie trójglicerydów (TC) <150 mg/dl (<1,7 mmol/l)
• Stężenie HDL-C  >40 mg/dl (>1,0 mmol/l) u mężczyzn; >48 mg/dl ( >1,2 mmol/l) u kobiet.
• Stężenie LDL-C <115 mg/dl (<3,0 mmol/l)
• Stężenie cholesterolu całkowite (CHOL) <190 mg/dl

Inaczej natomiast przedstawiają się normy dla LDL-C w przypadku osób z grup wyższego ryzyka sercowo-naczyniowego:

• przy ryzyku umiarkowanym zalecana wartość LDL-C to <100 mg/dl ( <2,6 mmol/l)
• przy ryzyku wysokim zalecana wartość LDL-C to <70 mg/dl ( <1,8 mmol/l)
• przy ryzyku bardzo wysokim zalecana wartość LDL-C to <55 mg/dl ( <1,4 mmol/l)
• przy ryzyku ekstremalnie wysokim zalecana wartość LDL-C to <35 mg/dl ( <0,9 mmol/l)

Należy jednak pamiętać, że każdy wynik musi być skonsultowany z lekarzem prowadzącym i to do niego należy decyzja związana z dalszym postępowaniem leczniczym.