Wolna tyroksyna (FT4)

Opis badania

Hormony tarczycy, tyroksyna (T4) oraz trójjodotyronina (T3), odgrywają w organizmie człowieka kluczową rolę. Ich wpływ na metabolizm oraz regulacja licznych procesów na poziomie komórkowym pozwala nam prawidłowo funkcjonować na co dzień. Istnieją jednak sytuacje i objawy, które powinny skłonić nas do skontrolowania poziomu hormonów tarczycy w naszej krwi – na badania takie zapraszamy do placówek enel-med.

Tyroksyna (T4), to hormon tarczycy. Jest produkowana, magazynowana i uwalniana pod wpływem TSH do krwi z komórek pęcherzykowych. 99,9% uwolnionej tyroksyny łączy się we krwi z białkami natomiast 0,1% pozostałej to tzw. wolna tyroksyna. Jest ona formą aktywną tyroksyny. Przyspiesza metabolizm i działa katabolicznie – pobudza rozpad tłuszczów, zwiększa wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego i zwiększa jej zużycie przez komórki. Ponadto, tyroksyna jest kluczowym hormonem w procesie dojrzewania układu nerwowego oraz kości u dzieci, reguluje działanie układu rozrodczego i pobudza korę nadnerczy do wydzielania glikokortykoidów. Jest ona jednak mniej aktywna metabolicznie niż trójjodotyronina (T3), w którą jest przekształcana w tkankach docelowych Niedobór T4, występujący w niedoczynności tarczycy, jak i nadmiar wolnej tyroksyny,  charakterystyczny dla nadczynności tarczycy, jest niebezpieczny dla naszego zdrowia.

Badanie wolnej tyroksyny (ft4) – wskazania

Ocena poziomu FT4 we krwi jest zlecana najczęściej przez lekarza endokrynologa. Badanie wolnej tyroksyny pozwala monitorować czynność tarczycy, szczególnie przy jej nadczynności lub niewydolności. FT4 jest zawsze oceniana wraz z TSH. Poniżej przedstawiamy niektóre objawy, wskazujące na konieczność wykonania badań hormonów tarczycy.

• Na obniżony poziom FT4 i niewydolność tarczycy wskazują:
  • przyrost masy ciała,
  • spowolnienie metabolizmu,
  • przewlekłe zmęczenie,
  • łatwe marznięcie i uczucie chłodu,
  • bladość i suchość skóry,
  • spowolnione tętno i ciche uderzenia serca,
  • przewlekłe zaparcia,
  • problemy ze snem,
  • zaburzenia miesiączkowania i niepowodzenia położnicze,
  • zaburzenia psychiczne np. depresja.

• Na podwyższony poziom FT4 i nadczynność tarczycy wskazują:
  • spadek masy ciała (mimo dobrego apetytu),
  • nietolerancja ciepła,
  • pobudzenie psychoruchowe i drażliwość,
  • drżenie rąk,
  • wzmożona potliwość połączona z przekrwieniem skóry,
  • powiększenie obwodu szyi (wole tarczycowe),
  • kołatanie serca, przyspieszone tętno oraz nadciśnienie tętnicze,
  • biegunki,
  • zaburzenia miesiączkowania,
  • niepowodzenia położnicze.

Badanie wolnej tyroksyny (ft4) – przeciwwskazania

Badania wolnej tyroksyny (ft4) nie powinno wykonywać się w trakcie leczenia heparyną, a także kilka dni po jej odstawieniu.

Badanie wolnej tyroksyny (ft4) – jak należy przygotować się do badania?

Najważniejsze wskazówki:

• pobranie krwi najlepiej wykonać w godzinach porannych po całonocnym wypoczynku
• należy pozostać na czczo a ostatni posiłek spożyć w dniu poprzedzającym badanie najpóźniej ok. godz. 18.00,
• ograniczyć spożywanie używek 2- 3 dni przed badaniem,
• unikać wysiłku fizycznego ok. 12 godzin przed badaniem,
• bezpośrednio przed badaniem wypocząć ok. 15 minut,
• rano przed badaniem  wypić szklankę niegazowanej wody,
• w przypadku stosowania leków na stałe należy ustalić z lekarzem, czy nie będą one wpływały na wynik badania.

Badanie wolnej tyroksyny (ft4) – jak przebiega badanie?

Pacjent zapisuje  się do punktu pobrań na dany dzień i na  umówioną godzinę . W dniu badania zgłasza się do recepcji w celu potwierdzenia obecności w placówce. Następnie kierowany jest
do punktu pobrań. Na realizację usługi zostanie zaproszony przez pracownika medycznego.
Po dopełnieniu niezbędnych  formalności pacjentowi pobierana zostanie  krew żylna. Badania realizuje wykwalifikowany personel. Personel punktu pobrań poinformuje pacjenta o terminie realizacji badań oraz o sposobie odbioru wyników badań. Po badaniu należy  pozostać w placówce ok 5 minut w celu uciskania miejsca wkłucia. Wszelkie dolegliwości związane z wykonaniem zabiegu pobrania krwi należy zgłaszać do pracownika punktu pobrań.

Badanie wolnej tyroksyny (ft4) – normy i interpretacja

Interpretacja wyników stężenia wolnej tyroksyny we krwi bywa często niejednoznaczna. Jest to spowodowane m.in.  faktem, że laboratoria maja niekiedy odmienne zakresy norm dla ft4, a samo stężenie hormonu jest różne u osób odmiennej płci czy będących w innym wieku. Przyjmuje się jednak, że orientacyjne normy dla wolnej tyroksyny wynoszą 10 – 25 pmol/l (8 – 20 ng/l) jeżeli poziom TSH również jest w normie tj. na poziomie 0,23–4,0 µU/ml.

Jeżeli mamy do czynienia z jawną niedoczynnością tarczycy, TSH będzie podwyższone i przekroczy 4,0 µU/ml, natomiast ft4 spadnie poniżej 10 pmol/l.

W odwrotnej sytuacji znajdziemy się w przypadku nadczynności tarczycy. Wtedy to stężenie TSH spadnie poniżej 0,23  µU/ml, natomiast ft4 przekroczy poziom 25 pmol/l (20 ng/l).

W sytuacji, kiedy stężenie TSH jest podwyższone, a poziom ft4 pozostaje w normie, mówimy o tak zwanej subklinicznej (utajonej) niedoczynności tarczycy.