Ferrytyna

Opis badania

Ferrytyna odgrywa niebagatelną rolę w metabolizmie żelaza. To ona odpowiada za gromadzenie tego pierwiastka i pośrednio ochronę przed szkodliwym wpływem jego wysokich stężeń na organizm człowieka. Zarówno niedobory ferrytyny, jak i jej zbyt wysokie stężenia we krwi mogą świadczyć o poważnych schorzeniach. Na badanie poziomu ferrytyny we krwi zapraszamy dla placówek enel-med w całej Polsce.

Ferrytyna to białko odpowiadające przede wszystkim za magazynowanie żelaza w komórkach człowieka. W wysokich stężeniach występuje w komórkach wątroby, śledziony oraz w szpiku kostnym. Ze względu na pełnioną przez siebie funkcje, ferrytyna jest najbardziej uniwersalnym wskaźnikiem ilości zmagazynowanego żelaza w organizmie. To właśnie ona najdokładniej odzwierciedla występujące u człowieka niedobory żelaza. Mogą one prowadzić do niedokrwistości, która objawia się np. przewlekłym zmęczeniem, wypadaniem włosów czy bladością skóry.

Magazynowanie żelaza w komórkach człowieka nie jest jedynym zadaniem ferrytyny. Okazuje się, że jej nadmiar obserwujemy też w stanach zapalnych (ferrytyna jest zaliczana do białek ostrej fazy) oraz w nowotworach. Badanie poziomu ferrytyny może pomóc nie tylko zdiagnozować niedobory żelaza w organizmie, ale także wykryć toczący się w organizmie proces nowotworowy.

Badanie poziomu ferrytyny – wskazania

Ferrytyna jest nierozerwalnie związana z poziomem żelaza we krwi. Jej niski poziom związany jest najczęściej z długimi i przewlekającymi się krwawieniami np. z dróg rodnych lub niedoborem żelaza w diecie. Badanie stężenia ferrytyny jest zlecane przede wszystkim przy diagnostyce przyczyn zbyt niskiego poziomu żelaza, różnicowaniu niedokrwistości oraz kontroli pacjentów przyjmujących preparaty żelaza. Poniżej przedstawiamy również inne sytuacje kliniczne, mogące sugerować niedobór lub nadmiar ferrytyny, oraz związane z nimi objawy:

• objawy niskiego stężenia ferrytyny (niedoboru żelaza):
  • zawroty głowy połączone z szumami usznymi,
  • suchość skóry,
  • zmiany na błonach śluzowych języka i gardła,
  • łamliwość paznokci,
  • wypadanie włosów,
  • senność oraz bladość,
  • nawracające zakażenia (osłabiona odporność),
  • zaburzenia koncentracji i pamięci,
  • przyspieszone tętno,
  • omdlenia,
  • zaburzenia psychiczne np. nerwowość,
  • zaburzenia snu,

• objawy nadmiaru ferrytyny (nadmiaru żelaza):
  • wzdęcia,
  • zaparcia,
  • obniżenie libido,
  • bóle stawów.

Objawy związane z niedoborem ferrytyny są bardzo podobne do objawów występujących w anemii. Jest to spowodowane tym, że niski poziom żelaza, którego odzwierciedleniem jest niedobór ferrytyny prędzej czy później prowadzi do niedokrwistości. Regularne kontrole poziomu ferrytyny są szczególnie zalecane osobom stosującym dietę wegetariańską oraz wegańską, gdyż – źle skonstruowana – może prowadzić do niedoborów żelaza. Oznaczenie stężenia ferrytyny jest również wskazane, kiedy u pacjenta stwierdzono spadek poziomu hemoglobiny, szczególnie, jeżeli w badaniu morfologii krwi wykazano zmniejszenie objętość krwinki oraz spadek jej masy i stężenia krwinkowego hemoglobiny (obniżone parametry MCV, MCHC oraz MCH). Bardzo często lekarz prowadzący zleca wtedy dodatkowo badanie innych parametrów związanych z gospodarką żelaza w organizmie. Należą do nich wysycenie transferyny żelazem (TfS), całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC) oraz stężenie rozpuszczalnej formy receptora transferryny (sTfR). Innym badaniem zlecanym często przy niskiej ferrytynie jest badania kału na krew utajoną, gdyż krwawienia z przewodu pokarmowego często są odpowiedzialne za spadek stężenia żelaza oraz poziomu ferrytyny.
Niedobór ferrytyny u młodych kobiet może być spowodowany obfitymi miesiączkami. Jeżeli zostaną one potwierdzone w wywiadzie lekarskim, pacjentkę należy skonsultować ginekologicznie.
W przypadku dorosłych mężczyzn, każdy niedobór ferrytyny i związana z tym niedokrwistość z niedoboru żelaza powinna być wskazaniem do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku chorób onkologicznych.

Badanie poziomu ferrytyny – przeciwwskazania

Ze względu na małą ilość pobieranej podczas badania krwi, nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia badania poziomu ferrytyny.

Badanie poziomu ferrytyny – jak przygotować się do badania?

• Pacjent powinien zgłosić się na badanie w godzinach porannych po całonocnym wypoczynku.
• Badanie nie musi być wykonywane na czczo.
• Pacjent przed pobraniem nie powinien wykonywać forsownych ćwiczeń fizycznych.
• Na wynik poziomu ferrytyny (wzrost jej stężenia) może wpłynąć np. infekcja, dlatego też badanie nie powinno być wykonywane w czasie trwania choroby.
• Przewlekłe zażywanie niektórych leków i suplementów diety może wpływać na ostateczny wynik badania. Przed każdym badaniem należy skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym w celu omówienia ich stosowania przed pobraniem krwi.

Badanie poziomu ferrytyny – jak przebiega badanie?

Pacjent udaje się do punktu pobrań na umówioną godzinę , gdzie wykwalifikowany pracownik medyczny zaprasza go do punktu pobrań. Po dopełnieniu wszelkich formalności pacjentowi pobierana jest krew żylna.

Badanie poziomu ferrytyny – normy i interpretacja.

Normy ferrytyny mieszczą się w bardzo szerokich ramach i wynoszą 10–200 µg/l (śr. 35 µg/l) u kobiet oraz 15–400 µg/l (śr. 90 µg/l) u mężczyzn. Zbyt niski poziom ferrytyny jest niemal zawsze związany z obniżonym poziomem żelaza we krwi co może być spowodowane m.in. przewlekłym krwawieniem lub złą dietą. Wysoki poziom ferrytyny oznaczać może natomiast toczący się w organizmie człowieka stan zapalny, nadmierne magazynowanie żelaza (hemochromatozę, hemosyderozę) lub chorobę nowotworową.