Zapalenie dziąseł: przyczyny, objawy, leczenie

Stany zapalne dziąseł, ruchomość zębów, zapalenia przyzębia to tylko niektóre choroby dziąseł, którym towarzyszą uporczywe i przykre dla pacjenta dolegliwości. Często ból, obrzęk i krwawienie utrudniają prawidłową higienę, a nawet spożywanie pokarmów. Kluczowe w procesie leczenia jest niezwłoczne zgłoszenie się do dentysty po wystąpieniu dolegliwości. Nieleczone i przewlekłe stany zapalne dziąseł i przyzębia mogą prowadzić do rozchwiania, a nawet utraty zębów. Choroby dziąseł występują nie tylko u osób dorosłych zaniedbujących czynności higieniczne – również u dzieci rozpoznaje się stany chorobowe tkanek miękkich, których również nie należy lekceważyć. Co każdy pacjent powinien wiedzieć o chorobach przyzębia i dziąseł, oraz jak leczyć tę dolegliwość – o tym w poniższym artykule.

Czym jest stan zapalny dziąseł?

Zapalenie dziąseł to dość powszechna przypadłość dentystyczna, której skutkiem może być przewlekła choroba przyzębia. Przyczyną tego stanu jest najczęściej obecność płytki nazębnej i kamienia, które gromadzą się w okolicy szyjki zębów. Nieprawidłowe czyszczenie powierzchni i przestrzeni międzyzębowych są potwierdzoną przyczyną powstawania chorób dziąseł.  W płytce nazębnej i kamieniu gromadzą się bakterie, które w pierwszym etapie powodują zaczerwienienie, ból i krwawienie. Proces ten z czasem postępuje i może prowadzić do penetracji w głębsze struktury dziąseł, ruchomości zębów a nawet ich utraty, dlatego nigdy nie należy bagatelizować niepokojących objawów.

Przyczyny zapalenia dziąseł

Najczęstszą przyczyną zapalenia dziąseł jest niewłaściwa higiena jamy ustnej, co prowadzi do stopniowego gromadzenia się płytki bakteryjnej. Często takie zjawisko jest też nazywane odkładaniem się płytki nazębnej. Niestety to nie jedyny powód występowania stanów zapalnych dziąseł. Chociaż właściwa higiena jest bardzo ważna, często to właśnie zbyt intensywne szczotkowanie może powodować urazy mechaniczne dziąseł i ich podatność na podrażnienia. Zapalenia dziąseł często są też wynikiem noszenia aparatu ortodontycznego, z uwagi na utrudnione szczotkowanie i dotarcie do newralgicznych miejsc.  W niektórych przypadkach przyczyną dolegliwości może być również przyjmowanie niektórych leków, takich jak np. doustne środki antykoncepcyjne, środki nefrologiczne, sterydy czy leki przeciwpadaczkowe. Gromadzeniu się płytki nazębnej sprzyjają także niektóre choroby, np. cukrzyca oraz alergie.

Niekiedy też do występowania stanów zapalnych w jamie ustnej przyczyniają się zaburzenia hormonalne (pokwitanie, ciąża, menopauza) i predyspozycje genetyczne. Czynnikiem, który prowadzi do zapalenia dziąseł, jest również palenie papierosów. Jedną z najczęstszych przyczyn nieprzyjemnej dolegliwości, jaką jest stan zapalny dziąseł, bywa także dieta uboga w minerały i witaminy z grupy B oraz C.

Objawy zapalenia dziąseł

Wśród pierwszych, charakterystycznych objawów zapalenia w obrębie jamy ustnej można wyróżnić jaskrawoczerwony kolor dziąseł. Towarzyszy mu także niewielki obrzęk i charakterystyczna wrażliwość na dotyk. W kolejnych etapach rozwoju dolegliwości można zauważyć krwawienie dziąseł podczas szczotkowania i płukania ust. Wiele osób dostrzega również specyficzną recesję dziąseł, czyli cofanie się ich brzegów i odsłanianie koron zębów. Towarzyszy temu także nadwrażliwość uzębienia. 

Jednocześnie objawem i przyczyną stanu zapalnego w jamie ustnej w obrębie dziąseł jest osad, który gromadzi się na zębach i narasta wraz z rozwojem choroby. Dla Pacjenta często jest on niewidoczny i może go dostrzec przy pomocy narzędzi dopiero stomatolog w gabinecie stomatologicznym. Kamień nazębny gromadzi się zazwyczaj w okolicy językowej zębów siecznych dolnych, poddziąsłowo na wszystkich zębach, ale też w przestrzeni policzkowej zębów trzonowych górnych.

Leczenie zapalenia dziąseł

W leczeniu dziąseł najważniejsza jest prawidłowa higiena jamy ustnej i jak najszybsza wizyta w gabinecie stomatologicznym. Najważniejszym elementem terapii dziąseł najczęściej jest usunięcie nagromadzonej płytki na zębach. W sposób profesjonalny zrobi to higienistka stomatologiczna, a także wskaże, w jaki sposób odpowiednio szczotkować zęby, jakiej szczoteczki i pasty używać oraz jak nitkować zęby. Aby zachować zdrowe uzębienie, istotne jest również stosowanie odpowiednio dobranej nici dentystycznej oraz płynu do płukania jamy ustnej. Odpowiadając na pytanie, co na zapalenie dziąseł o ostrym przebiegu stosują stomatolodzy, należy wskazać określone leki dopasowane do danego Pacjenta. Najczęściej bywa to antybiotyk.

Domowe sposoby na zapalenie dziąseł - jak łagodzić objawy dolegliwości?

Wiele osób zastanawia się, czy samodzielnie można wyleczyć zapalenie dziąseł. Domowe sposoby mogą przynieść ukojenie, a także zahamować rozwój schorzenia. W tym celu poza standardową, prawidłową higieną, odpowiednio dobraną szczoteczką, płynem antyseptycznym do płukania ust i pastą dbającą także o dziąsła, warto przygotować specjalne płukanki z rumianku i szałwii o działaniu ściągającym i łagodzącym. W samodzielnym leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej skutkuje również nacieranie dziąseł olejkiem goździkowym lub żucie goździków. Ulgę może przynieść także płukanie jamy ustnej mieszanką wody z wodą utlenioną oraz nacieranie dziąseł aloesem. Jeżeli jednak domowe sposoby nie pomagają, należy udać się do stomatologa i skonsultować zapalenie dziąseł. Ile trwa taki stan, jakie są objawy i czy podobne dolegliwości występowały wcześniej to pytania, które prawdopodobnie zada Pacjentowi specjalista. 

Jak zapobiegać zapaleniu dziąseł?

Na początku podczas zapalenia dziąseł bardzo rzadko odczuwalny jest ból. Dlatego objawy bywają bagatelizowane. Nieleczone zapalenie dziąseł może prowadzić do poważnych konsekwencji i przerodzić się w przewlekły stan zapalny jamy ustnej, zapalenie przyzębia, ropne zapalenie dziąseł oraz prowadzić do przerostu dziąseł lub bezpośrednio do przedwczesnej utraty zębów. Zamiast doprowadzić do takiego stanu, lepiej mu skutecznie zapobiegać. Zapobieganie chorobom dziąseł warto zacząć od odpowiedniego dobrania szczoteczki. Nie powinna być zbyt twarda, aby mechanicznie nie podrażniać dziąseł. Co do pasty, dobrze jest wybrać produkt, który chroni nie tylko zęby, lecz także dziąsła. Podręczny przybornik warto też uzupełnić płynem do płukania ust oraz nicią dentystyczną.  Ponadto codzienną dietę należy wzbogacić o produkty bogate w witaminy C, B i K. Szczególnie cennym dodatkiem będą owoce i warzywa. Najważniejsze jest jednak regularne wykonywanie przeglądów stomatologicznych w dobrych gabinetach u wykwalifikowanych stomatologów oraz korzystanie z zabiegu higienizacji i systematycznego usuwania płytki nazębnej.

Źródła:

Pawlikowska, Dorota. "Etiologia i epidemiologia chorób przyzębia, złogi nazębne."

Jóźwik, M., and Zbigniew Kopański. "Choroby przyzębia." Journal of Clinical Healthcare 1 (2014).

Kopeć, A., et al. "Profilaktyka domowa i specjalistyczna jamy ustnej." Journal of Clinical Healthcare 1 (2017).