Ozonowanie: czy jest skuteczne w zwalczaniu koronawirusa?

Chcąc poradzić sobie ze światową pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 ludzie sięgają po różne rozwiązania. Oprócz powszechnych już szczepień, zwalczających wirusa wewnątrz ludzkiego organizmu, należy zwalczać go w środowisku. - Zdecydowanie rzadziej, ale można zarazić się przenosząc wirusa na dłoniach. Aby tak się stało, najpierw musimy dotknąć powierzchni, gdzie znajduje się wirus, a następnie dotknąć śluzówek - mówi specjalista medycyny rodzinnej Joanna Pełka-Zakielarz z enel-med. Według badań, koronawirusy okazują się być podatne na działanie ozonu. Niskie stężenie ozonu jest wystarczające do skutecznej neutralizacji koronawirusów, a jednocześnie nie jest szkodliwe dla ludzi. - Przenoszenie nowego koronawirusa może być ograniczone przez ciągłe, nisko skoncentrowane ozonowanie, nawet w środowiskach, w których przebywają ludzie. Ponadto, stwierdziliśmy, że metoda jest szczególnie skuteczna w warunkach wysokiej wilgotności - mówi główny autor badania Takayuki Murata z japońskiego Uniwersytetu Fujita w Tokaye. Wobec takich badań, władze zarządzające niektórymi miastami w Polsce postanowiły ozonować miejsca publiczne, twierdząc, że jest to skuteczna metoda dezynfekcji. Dowiedz się, czy ozonowanie jest skuteczne i jak może pomóc w walce z COVID-19.

Jak działa ozonowanie?

Ogólnoświatowa pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 wprowadziła zamieszanie we wszystkich dziedzinach naszego życia. W procesie eliminacji wirusa równie ważne jest jego zwalczanie zarówno wewnątrz organizmu ludzkiego (m.in. przez szczepienia), jak i w środowisku nas otaczającym. Naukowcy wykazali, że ozon niszczy odkrytego w 2003 roku wirusa SARS-CoV. To istotna informacja z punktu widzenia nowego koronawirusa, ponieważ genom wirusa SARS-CoV-2 z 2019 r. charakteryzuje się dużym podobieństwem do tego z 2003 r. Wobec tego, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że ozon będzie w stanie niszczyć otoczkę lipidową tego wirusa, przyczyniając się do jego unieszkodliwienia.

Wirus, będący wirusem RNA, okazuje się być podatny na działanie ozonu. Ozon jest odmianą tlenu, która składa się z trójatomowych cząsteczek. Występuje naturalnie w przyrodzie w postaci gazu. Powstaje w wyniku wyładowań elektrycznych w atmosferze. Właśnie stąd charakterystyczny zapach po burzy. Ozon posiada właściwości utleniające i stosowany jest do zwalczania bakterii, grzybów, pleśni i innych mikroorganizmów, np. przy czyszczeniu klimatyzacji samochodowych. Utlenianie powoduje uszkodzenie ścianek komórkowych drobnoustrojów i prowadzi do ich zniszczenia. Proces ozonowania pomieszczeń w celu ich dezynfekcji nie został do tej pory określony czasowo. Procedura ta może wahać się od 3 do 5 godzin. Dodatkowo zabieg ozonowania wiąże się nieodłącznie z koniecznością właściwego przygotowania pomieszczenia, które może trwać równie długo jak samo ozonowanie. Ponadto, ważny jest rodzaj wykonywanej w pomieszczeniu pracy tj. czy w pomieszczeniu tym ma miejsce uwalnianie się szkodliwych czynników biologicznych. Przyjmując dodatkowo założenie, że na stanowiskach pracy są zastosowane także inne środki ochrony (m.in. płyny do dezynfekcji, rękawice, maski), przy jednoczesnym braku stwierdzenia obecności w nich osób zakażonych wirusem SARS-CoV-2, zabiegi ozonowania można wykonywać w odstępach trzech lub czterech tygodni. Jedną z zalet ozonowania jest brak niszczenia dezynfekowanych powierzchni i brak pozostawienia nieprzyjemnego zapachu po wykonaniu procesu. Wykonując ozonowanie trzeba pamiętać, że uzyskany efekt jest doraźny i nie zapewnia ochrony przed ponownym przeniknięciem do pomieszczenia cząstek SARS-CoV-2, z których potencjalnym źródłem jest każda osoba zarażona, wchodząca do pomieszczenia. Ozonowanie wykonuje się przy pomocy specjalnego generatora ozonu, który powinien być obsługiwany przez przeszkoloną osobę z zachowaniem wszelkich środków ostrożności, m.in. wyposażenie operatora w pełną maskę z pochłaniaczem B2. W trakcie powinno się regularnie prowadzić pomiar stężenia ozonu, które przy dezynfekcji wynosi maksymalnie 2-5 ppm ozonu. Dodatkowo generatory ozonu powinny być wyposażone w deozonatory, czyli urządzenia zapewniające przekształcenia ozonu w tlen w ciągu kilku minut (poniżej 1ppm w ciągu 15 minut lub krótszym). Po zakończeniu pracy generatorów trzeba przewietrzyć pomieszczenie i odczekać do chwili, gdy stężenie ozonu osiągnie bezpieczny poziom 0,1 ppm.

Czy ozonowanie pomieszczeń chroni przed zakażeniami koronawirusem?

Opierając się na wynikach badania przeprowadzonego prze specjalistów z japońskiego Uniwersytetu Fujita w Tokaye można stwierdzić, że do unieszkodliwienia koronawirusa SARS-CoV-2 wystarczające jest użycie ozonu o koncentracji na poziomie zaledwie 0,05-0,1 ppm (cząsteczek na milion). Naukowcy podkreślają, że takie stężenie nie jest szkodliwe dla ludzi - w przeciwieństwie do stężenia tego gazu na poziomie od 1 do 6 ppm, która pozwala unicestwić wiele patogenów. - Przenoszenie nowego koronawirusa może być ograniczone przez ciągłe, nisko skoncentrowane ozonowanie, nawet w środowiskach, w których przebywają ludzie. Ponadto, stwierdziliśmy, że metoda jest szczególnie skuteczna w warunkach wysokiej wilgotności - mówi główny specjalista odpowiedzialny za badanie, Takayuki Murata. Próby przeprowadzane przez japońskich badaczy odbywały się w specjalnych komorach. Wyniki były zaskakująco pozytywne, ponieważ udowodniono, że ozonem w niskim stężeniu w ciągu 10 godzin można unieszkodliwić ponad 90 procent koronawirusów. Co więcej, technikę ozonowania jako metodę walki z pandemią zbadali specjaliści z Georgia Institute Technology. Z tych prób wynika, że jest ona skuteczna do dezynfekcji przedmiotów ochronnych, takich jak gogle i odzież. Z kolei w szpitalu uniwersyteckim Fujita ozon wykorzystuje się do dezynfekcji w pomieszczeniach dla pacjentów i w poczekalniach.

Wobec tego, że zarazić się można przenosząc wirusa na dłoniach, niektóre samorządy postanowiły ozonować miejsca publiczne. Zgodnie z opinią Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny, na takie kroki zdecydowano się m.in. we Wrześni. Z uwagi na epidemię koronawirusa SARS-CoV - 2 wywołującego chorobę COVID-19 akceptowalne jest dezynfekowanie pomieszczeń z wykorzystaniem generatorów ozonu, jednakże z zachowaniem niezbędnych środków ostrożności. W Warszawie również chcąc zapobiec rozprzestrzenianiu się koronawirusa przeprowadzono ozonowanie przystanków, wiat, przejść podziemnych, okolic sklepów i szpitali.

Źródła:

1. Coccia M.; Factors determining the diffusion of COVID-19 and suggested strategy to prevent future accelerated viral infectivity similar to COVID, Sci. Total Environ., 2020;729;
2. Manjunath SN.,Sakar M., Katapadi M., et. al; Recent case studies on the use of ozone to combat coronavirus: Problems and perspectives, Enviromental Technology & Innovation, 2021(21);
3. Komunikat nr 4 z dnia 27 marca 2020 r. Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Ozonowanie jako metoda przeciwdziałająca skażeniu wirusem SARS-CoV-2;
4. https://www um.warszawa pl/aktualnosci/warszawa-rozpoczyna-ozonowanie-ulic
5. https://www.gov pl/web/psse-wrzesnia/ozonowanie-pomieszczen
6. https://www. reuters com/article/us-health-coronavirus-ozone-idUSKBN25M0SO