Zez zbieżny i rozbieżny u dzieci - przyczyny, ćwiczenia, leczenie

Zez zbieżny i rozbieżny u dzieci - przyczyny, ćwiczenia, leczenie.

Zez (łac. strabismus) to nie tylko kwestia wyglądu. To poważny problem natury medycznej związany zwykle z osłabieniem mięśni ocznych. Nie należy więc przechodzić obok niego obojętnie. Choć jest naturalny u noworodków (ich mięśnie z reguły są słabsze), to powinien zacząć niepokoić rodzica utrzymując się wciąż w 3 miesiącu życia. W tym momencie konieczna staje się wizyta u okulisty. Nie należy jednak zawczasu popadać w przerażenie. Wcześnie wykryta choroba zezowa jest w dużej mierze w pełni uleczalna.    

Przyczyny

Przyczyny występowania zeza u dziecka nie są do końca znane. Wiadomo jednak, że osoby obciążone genetycznie, a więc takie, w których rodzinie występowały przypadki zeza, są bardziej narażone na zachorowanie na tę przypadłość. W skrajnych przypadkach zez może być spowodowany siatkówczakiem, a więc chorobą nowotworową rozwijającej się we wnętrzu gałki ocznej. Ponadto w przypadku dorosłych zez jest często pozostałością po przebytej chorobie lub urazie (np. po udarze).       

Skutki zeza u dzieci

Nieleczony zez u dziecka może prowadzić do wyłączenia z użytkowania chorego oka, co w dorosłym życiu może być źródłem wielu trudności. Przykładowo prawo polskie nie pozwala wydać osobom jednoocznym prawa jazdy kategorii A i A1, a w przypadku ubiegania się o prawo jazdy kategorii B, B1 i B+E wprowadza surowe obostrzenia dotyczące stanu zdrowego oka. Innym skutkiem – dużo rzadziej występującym w przypadku zeza dzieci niż dorosłych – jest diplopia, czyli podwójne widzenie. Oba te skutki mogą być też bezpośrednią przeszkodą do pracy w niektórych zawodach.   

Leczenie zeza u dzieci

Receptą na problem zeza u dzieci mogą być odpowiednie ćwiczenia gałki ocznej. O takie formie leczenia może zdecydować jednie okulista, jeśli badania wykażą, że ćwiczenia będą wystarczające do prawidłowego ustawienia gałek ocznych. Gdy dziecko zaczyna niedowidzieć na chore oko należy wykonywać obturację zdrowego oka, aby przeciwdziałać zanikowi widzenia przez chore oko, o czym pisaliśmy wyżej. Obturacja polega na zasłanianiu  zdrowego oka na pewien czas w celu pobudzenia oka chorego do odbierania bodźców wzrokowych. Czas i częstotliwość zasłaniania oka powinny być skonsultowane z okulistą, aby zachowując skuteczność tej praktyki nie narazić dziecka na powikłania w oku dotychczas zdrowym. Inną metodę leczenia zeza stanowią ćwiczenia ortoptyczne.   Należy do nich m.in.: kinetyczne pobudzanie obu siatkówek, leczenie metodą dwojenia jednoocznego lub metodę reorientacji i inne. W korekcji kąta patrzenia pomocne będą też okulary pryzmatyczne.

Operacja zeza u dzieci

Gdy ćwiczenia okażą się niewystarczające jest jeszcze jedno rozwiązanie. Stanowi je chirurgiczne leczenie zeza. Polega ono na ingerencji w mięśnie odpowiedzialne za poruszanie gałką oczną. Mięśnie, które wymagają wzmocnienia, skraca się (tzw. resectio), a mięśnie, które należy osłabić przesuwa się ku tyłowi (recessio). Niestety nie da się wykonać tego zabiegu metodą laserową. Nie trzeba się bać, że będzie to dla dziecka traumatyczne doświadczenie, ponieważ operacja zeza u dzieci przeprowadzana jest pod narkozą, czyli w znieczuleniu ogólnym. Pozwoli ona ustawić oczy prosto, lecz nie zawsze przyczyni się do pojawienia się widzenia obuocznego. Jeśli dziecko nie wykształci tej zdolności w pierwszych miesiącach życia, to później będzie to praktycznie niemożliwe. Najpóźniej na dwa tygodnie przed operacją należy wykonać kilka niezbędnych badań w tym m.in.: badanie na obecność antygenu HBS,  morfologię z rozmazem, badanie HCV oraz układu krzepnięcia, a także poziomu sodu i potasu we krwi. Do powikłań po operacji zeza u dzieci dochodzi rzadko. Najczęściej jest to po prostu niesatysfakcjonująca korekcja zeza. Jeśli w jednym oku operowane są dwa mięśnie proste, to może wystąpić niewielki astygmatyzm, który z czasem na ogół przemija. Inne powikłania, takie jak: zakażenie pooperacyjne, perforacja twardówki, ziarniniak w miejscu szwów, zgubienie lub zsunięcie mięśnia, występują sporadycznie. Większość ośrodków stosuje rozpuszczalne szwy. Zabieg jest w pełni refundowany przez NFZ.