Niepłodność - przyczyny, objawy i leczenie

Niepłodność to powszechny problem, mający wiele przyczyn zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Przy tym schorzeniu stosuje się przede wszystkim leczenie przyczynowe, ale w przypadku braku takiej możliwości istnieją inne rozwiązania. O problemie rozmawiamy z ginekologiem lek. Małgorzatą Szpetnar z enel-med.

Niepłodność - czym jest?

Niepłodność powszechnie określana jest zgodnie ze sformułowaną przez Światową Organizację Zdrowia definicją jako niezdolność do zajścia w ciążę w czasie roku regularnego współżycia w celach rozrodczych bez stosowania metod ograniczenia płodności. Regularność stosunków oznacza co najmniej 3-4 stosunki tygodniowo. - Jeżeli kobieta jest po 35. roku życia, to powinna zgłosić się do lekarza wcześniej, po pół roku regularnego współżycia i braku ciąży. Podobnie w przypadku dolegliwości hormonalnych i problemów ginekologicznych takich, jak np: endometrioza, nieregularne miesiączki, zespół policystycznych jajników, insulinooporność, hiperprolaktynemia, zaburzenia pracy tarczycy. Nie ma sensu wtedy dłużej czekać. Tak samo u panów, gdy występują zaburzenia seksualne, choroby ogólnoustrojowe, wady genetyczne w rodzinie. Wtedy para powinna pojawić się u lekarza wcześniej - mówi ginekolog enel-med, lek. Małgorzata Szpetnar.

Niepłodność zalicza się obecnie do chorób, ponieważ zaburza ona dobrostan zarówno fizyczny, jak i psychiczny człowieka. Jest to poważny problem nie tylko młodych ludzi, ale także ogólnospołeczny i demograficzny. Dotyczy około 20 procent społeczeństwa w wieku rozrodczym, w Polsce jest to około 1,5 mln par. Co najmniej 40 procent z nich korzysta z pomocy podstawowej opieki zdrowotnej, a około 60 procent wymaga specjalistycznego postępowania lekarskiego i prowadzenia przez przygotowaną do tego kadrę w ośrodkach stosujących odpowiednie, specjalistyczne metody diagnostyki i leczenia.

Przyczyny niepłodności

Wśród aktualnych przyczyn niepłodności należy wskazać odkładanie zachodzenia w ciążę przez pary ze względu na inne priorytety, którymi są studia, kariera zawodowa. Trzeba zdawać sobie sprawę, że z wiekiem kobiety spadają zdolności rozrodcze. Największa płodność jest między 20. a 30. rokiem życia. Niepłodność par w równym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn. Starszy mężczyzna również jest mniej płodny, ale jego zdolności rozrodcze utrzymują się znacznie dłużej niż u kobiety. Należy dodać, że nie znamy wszystkich przyczyn, które prowadzą do zmniejszenia płodności. Wśród czynników ryzyka wymienia się między innymi: używki, zaburzenia hormonalne, wady budowy narządów płciowych, wady genetyczne, leki. U mężczyzn duży wpływ na niepłodność mają czynniki środowiskowe, do których zaliczamy: urazy, narażenie na pole elektromagnetyczne, wysokie temperatury czy noszenie obcisłych spodni.

Objawy niepłodności

Najkrócej rzecz ujmując, podstawowym objawem niepłodności jest brak zajścia w ciążę przy regularnym staraniu się przez przynajmniej rok.

Leczenie niepłodności

Zanim wdrożone zostanie leczenie niepłodności lekarz przeprowadza wywiad, bada pacjentów i zleca badania dodatkowe, pyta o przebyte porody, poronienia, wady w rodzinie. Pan pytany jest o przebyte operacje, np. przepuklin pachwinowych, o choroby pęcherza moczowego, spodziectwo. Dodatkowo lekarz musi uzyskać wiedzę na temat schorzeń różnego rodzaju, ponieważ każda z chorób może wpływać na wystąpienie niepłodności. Choroby z zakresu endokrynologii, nefrologii, urologii, psychiatrii, gastroenterologii, pulmonologii mogą negatywnie wpływać na płodność. Wiele przyjmowanych leków, a także przebyte choroby nowotworowe i napromienianie również działa szkodliwie - tłumaczy Małgorzata Szpetnar. Podstawowym badaniem u pana jest badanie nasienia. Dopiero jakość nasienia lub jej brak są powodem, aby wykonywać dalsze badania i sprawdzić, czy mamy do czynienia z niepłodnością lub bezpłodnością. Na podstawie samego wywiadu trudno rozgraniczyć bezpłodność i niepłodność. Oprócz badania mężczyzny lekarz zajmuje się badaniem kobiety. Sprawdza się budowę pacjentki, ocenia masę ciała, ponieważ zarówno nadwaga jak i niedowaga mogą ograniczać płodność. - Wykonywane jest USG narządów rodnych, czasami badanie HSG, badanie histeroskopowe oraz wykonuje się monitoring cyklu, czyli sprawdza w USG, kiedy i czy występuje owulacja - mówi lek. Szpetnar. Bardzo wiele informacji o owulacji lekarz jest w stanie uzyskać z wywiadu. Regularne miesiączki, co 28 dni świadczą o zdrowiu kobiety, a nieregularne cykle często wiążą się z zaburzeniami owulacji. W zależności od przyczyny wdraża się dedykowane leczenie. - Podaje się leki wywołujące jajeczkowanie, usuwa przegrody macicy, polipy endometrialne, mięśniaki zniekształcające jamę macicy. W przypadku niedrożności jajowodów najczęściej zaleca się rozród wspomagany. W niektórych przypadkach usuwa się ogniska endometriozy - dodaje specjalista ginekolog. Wśród trzech najpopularniejszych metod leczenia niepłodności wyróżnia się: - leczenie farmakologiczne; - leczenie chirurgiczne; - techniki rozrodu wspomaganego, dzięki którym pary bezpłodne mogą uzyskać ciążę.