Medycyna osteopatyczna – co to jest, na czym polega?

O medycynie osteopatycznej jako szerokim spojrzeniu na leczenie pacjentów rozmawiamy z osteopatą i fizjoterapeutą, mgr Teresą Pietrzak z Enel Med.

Czym jest osteopatia, inaczej nazywana medycyną osteopatyczną?

Osteopatia jest podejściem diagnostyczno-terapeutycznym wykorzystującym zarówno do diagnozy, jak i leczenia, techniki manualne. W związku z tym, że ręce są naszym głównym narzędziem pracy, to podstawowym badaniem jest to kliniczne. Osteopata przeprowadza badanie fizykalne, badanie ruchomości i neurologiczne. Osteopaci są osobami pierwszego kontaktu, dlatego powinny posiadać duże wykształcenie z medycyny ogólnej, aby wskazać pacjentów, których należy skierować do lekarza specjalisty.

Kiedy kieruje się pacjenta na pogłębione badania diagnostyczne?

W medycynie badanie kliniczne powinno być badaniem z wyboru, natomiast każde kolejne badanie diagnostyczne, obrazowe jest z założenia badaniem dodatkowym. W naszym przypadku trochę się to ostatnio odwróciło i rzeczywiście tak jest. W założeniu powinna istnieć bardzo ścisła współpraca osteopatów z pediatrami, lekarzami rodzinnymi, ortopedami, neurologami tak, by leczyć zachowawczo pacjentów, których można jeszcze w ten sposób leczyć. Wówczas unika się niepotrzebnej farmakologii, jednocześnie należy pamiętać, żeby ją włączyć, gdy jest niezbędna. Podobnie z leczeniem chirurgicznym, gdyż nie jesteśmy w stanie zastąpić jednego drugim. Wszystko powinno się uzupełniać.

Jakie schorzenia najczęściej diagnozowane są podczas pierwszej wizyty u osteopaty?

Z reguły motywem konsultacji pacjenta są jakieś dolegliwości bólowe. Nasze ciało funkcjonuje jako całość, dlatego ból może być różnego pochodzenia. Może wynikać z przeciążeń, mówimy wtedy o tzw. bólu mechanicznym, jednak zawsze trzeba mieć w pamięci, że wszystko w organizmie oddziałuje na siebie. Dobrym przykładem są zależności między układem pokarmowym a plecami. Jednym słowem, osteopata patrzy na pacjenta jako całość, analizując wszystko i ewentualnie kierując go na dalsze leczenie. Zdarza się jednak, że osteopata nie kieruje pacjenta do lekarza, a sam wdraża terapię.

Na czym polega terapia?

Wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Natomiast diagnozę opieramy głównie na utracie jakości ruchu pacjenta (w kręgosłupie, stawach bądź ogólnie w tkankach). Naszym celem jest poprawa ruchomości i przywrócenie funkcji organizmu. Na przykład, jeśli zwraca się do nas pacjent z bólami głowy, to ich pochodzenie może być różne. Dzięki znajomości połączeń kręgosłupa szyjnego i jego niższych segmentów i ich wpływu na różne dolegliwości, jesteśmy w stanie pomóc. Możemy pracować na odległym segmencie, w tym przypadku nie bezpośrednio na głowie i odzyskać jakość funkcjonowania chorego. Mówi się, że medycyna ogólna dodaje nam lat, tzn. żyjemy dłużej, natomiast osteopatia dodaje nam życia w tych latach, tzn. poprawia jego jakość.

Czy celem działalności osteopaty jest poprawa jakości życia pacjenta?

Dokładnie tak. W krajach, w których osteopatia jest już kierunkiem akademickim, np. w Stanach Zjednoczonych czy Europie Zachodniej, osteopaci pracują w szpitalach. Pierwsza konsultacja człowieka ma miejsce w momencie jego urodzenia. Na noworodka działają ogromne siły podczas porodu i już wtedy można go zbadać i poprawić mu funkcjonowanie, np. w sytuacji kolek czy z asymetrią ułożeniową. Już na początku życia zadziałać w taki sposób, by u dziecka w późniejszym okresie nie rozwinęła się skolioza.

Jakie możliwości leczenia ma osteopata?

Trzeba znać ograniczenia w tym zawodzie. Patrzymy na człowieka jako na całość, każdemu możemy pomóc, ale ważne jest to, żeby osteopatia nie stawała się medycyną niekonwencjonalną. Chcemy działać w oparciu o fakty medyczne, posiłkując się wynikami badań, nie na autorytetach czy tylko własnym doświadczeniu. Ważne, aby osteopatia stawała się medycyną osteopatyczną, a nie innym odłamem i panaceum na wszystko, bo nie ma takich możliwości w rękach. Owszem, jesteśmy w stanie w dużym zakresie pomóc pacjentowi od noworodka do człowieka w sędziwym wieku, ale musimy znać granice. Nie możemy pozwolić sobie na przeoczenie pacjenta, który powinien być natychmiast skierowany do lekarza, dlatego potrzebujemy dokładnej diagnostyki i badań klinicznych.

Czy w swojej pracy osteopata wykorzystuje jakieś narzędzia?

Wszystko robimy za pomocą rąk i czasami niewielu przyrządów w postaci młotka neurologicznego, bądź kamertonu. Osteopata jest przygotowany, wykwalifikowany do przesiania pacjentów. Może zrobić kompletne badanie neurologiczne i stwierdzić, czy ten pacjent może u niego zostać w gabinecie czy powinnam go skonsultować z lekarzem.

Osteopata mgr. Teresa Pietrzak przyjmuje pacjentów w warszawskim Oddziale Puławska.