Klimakterium - objawy i zmiany fizyczne

Klimakterium charakteryzuje się istotnymi zmianami hormonalnymi, które są odpowiedzialne za pojawienie się dolegliwości wpływających na samopoczucie, jakość życia oraz zdrowie kobiety. Zobacz infografikę!

Klimakterium – co to jest?

Klimakterium, inaczej okres przekwitania, definiowane jest jako trwałe ustanie menstruacji wskutek niedoczynności jajników. Nie jest następstwem: przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego (usunięcie macicy, jajników – wówczas jest to menopauza chirurgiczna), choroby, leczenia farmakologicznego, dużej utraty masy ciała w krótkim czasie, ciąży ani karmienia.

Klimakterium - czy to to samo, co menopauza?

Zgodnie z terminologią medyczną menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety, a zatem jeden z etapów okresu przekwitania. Kończy ona okres rozrodczy. W powszechnym użyciu pojęcie menopauza funkcjonuje jako synonim okresu przekwitania, czyli klimakterium.

Menopauza i jej okresy

Menopauza dzieli się na cztery następujące po sobie kolejno podokresy. Pierwszy to premenopauza na kilka – kilkanaście lat poprzedzający wystąpienie menopauzy. Charakteryzuje się pojawiającymi się zaburzeniami miesiączkowania oraz cyklami bezowulacyjnymi, nieznacznym podwyższeniem stężenia gonadotropin przysadkowych: hormonu folikulotropowego (FSH) i luteotropowego (LH) w surowicy. Kolejny okres to perimenopauza. Obserwuje się zmniejszenie liczby pęcherzyków jajnikowych, obniżenie wrażliwości jajników na hormony podwzgórza, poza dalszym wzrostem stężenia FSH i LH, zmniejszenie stężenia estrogenów i progesteronu we krwi. Występują również w większości cykle bezowulacyjne. Trzeci etap, czyli właściwa menopauza ma miejsce, gdy trwale ustaną krwawienia miesiączkowe. Ostatni okres - pomenopauzalny to znaczny wzrost stężenia zarówno FSH, jak i LH z jednoczesnym spadkiem stężenia estrogenów oraz progesteronu.

Menopauza – objawy

Wskutek obniżonej czynności hormonalnej jajników i zachodzących procesów inwolucyjnych u kobiet w okresie menopauzy obserwuje się zmiany w stanie zdrowia, samopoczuciu oraz jakości życia. Klimakterium charakteryzuje się szerokim zakresem dolegliwości zarówno somatycznych, jak i psychosomatycznych. Szacuje się, że od 55 do 75% kobiet w okresie menopauzy doświadcza objawów naczynioruchowych, czyli uderzeń gorąca, a także depresji, zmian nastroju, zaburzeń snu, suchości pochwy oraz dolegliwości bólowych stawów. Pozostałe symptomy to: nocne poty, nietrzymanie moczu, nawracające infekcje dróg moczowych, zatrzymywanie wody w organizmie, bezsenność, zaburzenia pamięci, spadek zdolności poznawczych, lęk, napięcie nerwowe, zmęczenie, bóle oraz zawroty głowy, a także zaburzenia seksualne. Zmiany hormonalne, wzrost zawartości tkanki tłuszczowej, obniżenie przemiany materii przyczyniają się też do rozwoju wielu chorób. Badania wskazują na zwiększone ryzyko: chorób metabolicznych, sercowo – naczyniowych, osteoporozy i nowotworów piersi w okresie klimakterium.

Źródła:

1. Brończyk – Puzoń A. Rola wybranych składników odżywczych diety u kobiet w okresie naturalnej menopauzy – przegląd piśmiennictwa. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2016; 22 (2): 83–88.

2. Pertyński T., Stachowiak G. Menopause — facts and controversies. Endokrynol Pol 2006; 5 (57): 525–534.