Profilaktyka raka szyjki macicy

Czym jest nowotwór szyjki macicy i dlaczego organizuje się Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, tłumaczy lekarz ginekolog enel-med Alicja Fleming-Kamińska.

Dlaczego organizuje się Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy?

4 lutego obchodzony jest światowy dzień walki z rakiem, natomiast w tym roku w dniach 21-27 stycznia obchodzony będzie Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. Ta akcja ma na celu promowanie wiedzy na temat tego nowotworu. U kobiet jest to trzeci nowotwór na świecie pod względem zachorowalności i czwarty pod względem umieralności. Ze wszystkich nowotworów u kobiet powoduje aż 13 procent zachorowań. Najwyższe prawdopodobieństwo zachorowania jest w Afryce i Ameryce Południowej. W Polsce obecnie jest siódmym nowotworem pod względem  zachorowalności i ósmym pod względem umieralności u kobiet. Są to dane powtórzone za Krajowym Rejestrem Nowotworów z 2016 roku i opublikowane dwa lata później. Te dane w różnych źródłach mogą się trochę różnić np. w zależności od grupy wiekowej pacjentów.

Na czym polega ta akcja?

Różne grupy organizują wydarzenia, w których mówi się o profilaktyce raka szyjki macicy. Kobiety edukowane są, w jaki sposób mogą - a do tego zmierzamy -obniżyć prawdopodobieństwo umieralności z powodu raka szyjki macicy. O dostępnych akcjach i wydarzeniach w trakcie jej trwania, kobiety informują się na postach zamieszczanych m.in. na profilach społecznościowych. 

Czym jest rak szyjki macicy?

Jest to nowotwór, który możemy łatwo zdiagnozować poprzez wykonanie najprostszych i niebolesnych badań, takich jak cytologia. Możemy też mówić o profilaktyce pierwotnej, która powoduje, że możemy znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania poprzez szczepienia przeciw wirusowi HPV, który jest głównym czynnikiem odpowiadającym i współistniejącym z rakiem szyjki macicy. 

Co daje kobiecie świadomość profilaktyki?

Daje pacjentkom poczucie bezpieczeństwa. W Polsce teoretycznie ta wiedza powinna być dosyć wysoka, bo takim optymistycznym akcentem, co prawda nie budzącym jeszcze euforii w nas, jest fakt systematycznego spadku umieralności na tę chorobę. Szczyt zachorowań na raka szyjki, czyli inwazyjną chorobę nowotworową, występuje u kobiet między 45. a 64. rokiem życia. Później to ryzyko spada. Niestety stosunkowo często wykrywa się u młodych kobiet  stany przednowotworowe. 

Jakie powinny być pierwsze kroki, które pozwolą kobiecie zminimalizować ryzyko zachorowania na tę chorobę?

W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza ginekologa i zadbać o to, aby jeszcze przed inicjacją seksualną porozmawiać z lekarzem. Ginekolog przedstawi wtedy standard opieki, na czym polega profilaktyka przed różnymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Rak szyjki macicy przecież współistnieje nie tylko z wirusem HPV. Różne inne infekcje przenoszone drogą płciową mają na to wpływ, jak chlamydie, rzeżączka czy wirus opryszczki genitalnej. To wszystko przyczynia się do zachorowalności na raka szyjki macicy. Łatwo zapobiec tej chorobie, dlatego my, jako lekarze, możemy w łatwy sposób zachęcić pacjentki do regularnych badań cytologicznych, które wykrywają stany przedrakowe i wczesne postacie raka szyjki macicy. U młodych kobiet preferuje się, aby raz w roku przeprowadzić to badanie, najpóźniej 3 lata po inicjacji. Jeśli w trzech kolejnych badaniach u pacjentki wyjdą wyniki ujemne tego badania, czyli prawidłowe, wtedy można przeprowadzić kolejne badanie cytologiczne nawet po trzech latach. Po 70. roku życia kobieta może odstąpić od regularnego pobierania cytologii jeżeli przez 10 lat miała prawidłowe wyniki cytologii, nie miała wykrytego raka i dysplazji szyki macicy, nie ma HIV ,nie ma immunosupresji.

Jaka jest świadomość profilaktyki i występowania tej choroby u kobiet?

Niestety umieralność na tę chorobę w Polsce jest wyższa o około 70% niż w innych krajach Unii Europejskiej. Natomiast zachorowalność jest o 15 razy wyższa, czyli jest to ścisła, niechlubna czołówka. Warto też dodać, że nikotyna jest również jednym z czynników ryzyka wystąpienia tej choroby. Aby zmniejszyć występowanie raka szyjki macicy u kobiet propaguje się m.in. antykoncepcję barierową, chociaż prezerwatywa nie zabezpiecza w 100% przed zakażeniem wirusem HPV, na pewno obniża ryzyko. Skuteczną profilaktyką jest szczepienie przeciwko zakażeniu się tym wirusem. Preferujemy szczepienia między 11. a 12. rokiem życia. 

Na czym polega profilaktyka wtórna?

Profilaktyka wtórna ma na celu wykrywanie i leczenie stanów przedrakowych i wczesnych postaci raka szyjki macicy. Mówimy o takiej sytuacji, gdy mamy nieprawidłowy wynik cytologii. Czyli pacjentka nie ma jeszcze raka, ale jeśli nie wprowadzimy dalszych działań to może się on rozwinąć. Aby zapobiec takiej sytuacji, należy włączyć badanie uzupełniające, którym jest kolposkopia.