Szczepienia przeciw Covid-19 dają nadzieję na powrót do normalności sprzed pandemii. Czy jednak szczepionka całkowicie chroni przed zakażeniem koronawirusem? Czy po szczepieniu trzeba nadal nosić maseczkę? Wyjaśniamy!
Spis treści:
Czy szczepionka całkowicie chroni przed zakażeniem koronawirusem?
Żadna dostępna na rynku szczepionka przeciwko Covid-19 nie daje 100% ochrony przed zakażeniem. Ich skuteczność jest jednak bardzo wysoka, dzięki czemu po przyjęciu pełnej dawki znacząco zmniejsza się ryzyko zachorowania.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla również, że nie chodzi tutaj tylko o zakażenie, ale też o przebieg choroby – szczepionki skutecznie bowiem chronią przed wystąpieniem ciężkich objawów Covid-19 i śmiercią, co oznacza, że nawet jeśli – mimo zaszczepienia – złapiesz koronawirusa, dużo łagodniej przejdziesz chorobę i mniej będziesz narażony na powikłania. Badania wykazują, że:
- Ochrona przed objawową infekcją w przypadku przyjęcia dwóch dawek szczepionek Pfizer lub Moderna (2 tygodnie po 2. dawce) wynosi aż 90%.
- Już jedna dawka szczepionki Pfizer zmniejsza ryzyko hospitalizacji w razie zachorowania o 85%.
- W przypadku jednej dawki AstraZeneca ryzyko to spada o 95%, zarówno wśród osób młodych, jak i starszych po 80. roku życia.
Nie oznacza to jednak, że można poprzestać na jednej dawce (w przypadku szczepionek tzw. dwudawkowych). Pełną odporność poszczepienną zyskuje się bowiem dopiero po upływie 2 tygodni od przyjęcia ostatniej dawki i wynosi ona:
- Szczepionka mRNA Comirnaty Pfizer-BioNTech – 91,3%,
- Szczepionka mRNA COVID-19 Vaccine Moderna – 94,1%,
- Szczepionka wektorowa Vaxzevria AstraZeneca – 76-82%,
- Szczepionka wektorowa Johnson & Johnson (jedyna obecnie dostępna szczepionka jednodawkowa) – 66%.
Według zalecanych schematów szczepień szczepienia są realizowane w następujący sposób (Komunikat Ministra Zdrowia z 17 maja 2021 r.):
- Szczepionka AstraZeneca – schemat dwudawkowy przy zachowaniu odstępu od 35 dni (nie dłużej jednak niż 84 dni) między dawkami,
- Szczepionki Pfizer i Moderna – schemat dwudawkowy przy zachowaniu odstępu od 35 dni (nie dłużej niż 42 dni) między dawkami,
- Osoby, które przebyły Covid-19, mogą być zaszczepione w terminie nie wcześniejszym niż 30 dni od dnia uzyskania pozytywnego testu na obecność wirusa SARS-CoV-2,
- Taki sam odstęp dotyczy też pacjentów, którzy po otrzymaniu pierwszej dawki zachorowali na COVID-19 – przed podaniem drugiej dawki szczepionki.
Wszystkie dostępne na rynku szczepionki chronią też przed wariantami koronawirusa powszechnie nazywanymi: brazylijskim (P.1), indyjskim (B.1.617), południowoafrykańskim (B.1.351) i brytyjskim (B.1.1.7). Potwierdzają to badania prowadzone w ostatnich miesiącach.
Czy po szczepieniu trzeba nosić maseczkę?
Masowe szczepienia są jedyną szansą na uzyskanie tzw. zbiorowej odporności i pełen powrót do normalności – spotkań ze znajomymi, wyjazdów, bezpiecznego udziału w koncertach czy innych masowych imprezach. Wielu osobom, które przyjęły dwie dawki szczepień (i odczekały dwa tygodnie – kluczowe dla zbudowania pełnej odporności), wydaje się, że mogą już żyć tak jak przed pandemią. Tymczasem nie do końca tak jest – i to nie tylko ze względu na ochronę siebie, ale też innych.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla, że szczepienia chronią nas przed zachorowaniem (lub ciężkim przebiegiem Covid-19), ale nie wiadomo jeszcze dokładnie, na ile zmniejszają ryzyko transmisji koronawirusa, a więc przenoszenia go na innych. Co to oznacza? My możemy przejść Covid-19 łagodnie lub bezobjawowo, ale w tym samym czasie zakazić inne osoby, które jeszcze nie były szczepione, w tym dzieci – a te z kolei będą roznosić wirusa dalej, ponieważ w wielu przypadkach przechodzą chorobę bezobjawowo.
Z tego powodu zaleca się zachowanie środków ostrożności mimo przyjęcia pełnej dawki szczepionki. Główne zalecenia Centers for Disease Control and Prevention dla osób w pełni zaszczepionych to:
- Z innymi w pełni zaszczepionymi osobami można przebywać w jednym pomieszczeniu bez maseczki ochronnej.
- Z osobami niezaszczepionymi (z jednego gospodarstwa domowego) można przebywać bez maseczki w jednym pomieszczeniu, pod warunkiem że nie są one narażone na ciężki przebieg COVID-19.
- Przebywając w jednym pomieszczeniu z osobami niezaszczepionymi z różnych gospodarstw domowych należy założyć maseczkę ochronną.
- Należy stosować środki prewencyjne (maski ochronne, dystans) w miejscach publicznych, np. w środkach komunikacji, sklepach.
- Należy zwrócić uwagę na prawidłowe noszenie maski (np. wiele osób zsuwa ją pod nos ze względu na parowanie okularów, co obniża jej skuteczność).
- Zaleca się stosowanie maseczek ochronnych, takich jak jednorazowe maski chirurgiczne czy maski filtrujące (FFP2 i FFP3). Najmniej skuteczne są maski materiałowe, odradza się też samodzielne robienie maseczek.
- Ciągle powinno się unikać masowych spotkań i zgromadzeń.
- Ważne jest też częste mycie rąk i dezynfekcja, zwłaszcza w miejscach publicznych (np. sklepach).
- Zaleca się też ograniczyć do niezbędnego minimum podróże, zwłaszcza w inne rejony świata, gdzie obecnie obserwowany jest wzrost zachorowań na Covid-19.
- W razie wystąpienia jakichkolwiek objawów choroby należy wykonać test i pozostać w domu na kwarantannie.
Kiedy powrót do normalności dzięki szczepieniom?
Nie wiemy jeszcze dokładnie, jak długo utrzymuje się odporność uzyskana dzięki szczepionkom. Dotychczasowe badania pokazują, że może się ona utrzymywać od 6 miesięcy nawet do 2 lat, ale bardziej szczegółowe odpowiedzi na to pytanie uzyskamy prawdopodobnie nie wcześniej niż za kilka miesięcy. Naukowcy podkreślają jednak, że prawdopodobnie szczepionkę na koronawirusa będziemy musieli – przynajmniej przez jakiś czas – przyjmować sezonowo, np. raz w roku.
Nie wiadomo też ciągle, ile procent populacji musi się zaszczepić, aby wytworzyła się tzw. odporność zbiorowa na koronawirusa. Oznacza to stan, w którym dzięki zaszczepieniu większości ludzi w danej populacji i wytworzeniu przez nich przeciwciał zwiększa się też ochrona ludzi niezaszczepionych (ryzyko zachorowania wśród nich maleje). Wtedy wirus zaczyna „wygasać”, ma też mniej możliwości do mutowania. W przypadku innych chorób przenoszonych z człowieka na człowieka próg odporności zbiorowej wynosi ok. 80-90%. Według stanu z 28 maja 2021 r. w Polsce pierwszą dawkę szczepienia przeciwko Covid-19 przyjęło 34,7% liczby ludności, a pełne szczepienie ma za sobą 16,6%. Dlatego można powiedzieć, że jeszcze długa droga przed nami do całkowitego pokonania pandemii koronawirusa, choć dzięki szczepieniom możliwy będzie w końcu powrót do normalności. Na razie jednak, nawet po przyjęciu pełnego szczepienia, zaleca się dalsze zachowywanie środków ostrożności.
Źródła:
https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/jak-wygladaja-schematy-szczepien-przeciw-covid-19/
https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/media-resources/science-in-5
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/fully-vaccinated.html
Data dodania:
Artykuły powiązane
Koronawirus a płuca - jak choroba wpływa na ten organ?
Jak koronawirus wpływa na komórki nabłonka płuc? Czy zmiany powstałe w przebiegu COVID-19 są odwracalne? Dlaczego stosowanie się do zaleceń może uratować życie? Dowiedz się jakie jest jedno z najpoważniejszych powikłań przebycia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i czy można mu zapobiec.
Koronawirus (SARS-CoV-2)
Na najważniejsze pytania o koronawirus SARS-CoV-2 odpowiada specjalista chorób zakażnych dr n. med. Wojciech Basiak. Jak można się zarazić i jak zminimalizować ryzyko zarażenia? Czy produkty zamawiane z Chin przez internet mogą być niebezpieczne? Dlaczego przed podróżą warto zaszczepić się przeciwko grypie?
Deksametazon w terapii koronawirusa. Czy jest skuteczny?
Walka z pandemią wirusa SARS-COV-2 jest prowadzona na różne sposoby – z jednej strony szczepimy się kolejnymi dawkami, z drugiej naukowcy wciąż szukają skutecznych leków mogących pomóc w walce z COVID-19. Rozwiązań poszukują także wśród znanych, sprawdzonych leków.
Czy noszenie maski może chronić przed zakażeniem koronawirusem?
Rozprzestrzeniająca się epidemia koronawirusa SARS-CoV-2, która rozpoczęła się w chińskim mieście Wuhan i dotarła do Europy, spowodowała wzrost sprzedaży masek, które w opinii wielu nabywców mają ochronić ich przed chorobą. Czy to prawda? Czy noszenie maski może rzeczywiście uchronić przed zakażeniem koronawirusem?
Koronawirus a udar - dlaczego zagrożenie wzrasta?
Udar mózgu należy w Europie do najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności u osób po 40. roku życia. Dowiedz się, dlaczego w przebiegu COVID-19 może dojść do udaru mózgu, a także jak go rozpoznać i co zrobić w przypadku podejrzenia udaru.