Dlaczego mokra lub wilgotna maseczka jest nieskuteczna?

Pandemia koronawirusa skutkuje wieloma zmianami w codziennym życiu każdego człowieka. Jedną z nich jest obowiązek zakrywania nosa i ust w przestrzeni publicznej, który jest jednym z podstawowych sposobów zapobiegania rozprzestrzeniania się wirusa. W okresie jesienno- zimowym, gdy na zewnątrz pada deszcz lub śnieg, pojawia się problem, ponieważ maseczki stają się dużo szybciej wilgotne niż latem. Jak warunki atmosferyczne wpływają na skuteczność noszonych maseczek? Czy mokra maseczka może utrudniać oddychanie? Dowiedz się jakie mogą być konsekwencje noszenia mokrej maseczki i jak często należy ją wymieniać na nową.

Maseczki a deszcz i wilgoć

Na skuteczność maseczki wpływa wiele czynników. Do najważniejszych należą:

• prawidłowe jej noszenie, czyli czy maseczka odpowiednio przylega do twarzy oraz zakrywa nos i usta,
• materiał z jakiego jest wykonana, czy nie jest on zbyt prześwitujący, a także czy jest go odpowiednia liczba warstw,
• dbanie o higienę rąk w trakcie jej użytkowania.

Należy jednak pamiętać jeszcze o jednym aspekcie: wilgotna maseczka jest nieskuteczna. Dr Simon Clarke, profesor nadzwyczajny mikrobiologii komórkowej na Uniwersytecie w Reading porównuje wilgotną maseczkę do brudnej chusteczki przykładanej do twarzy. Maseczki stają się mokre nie tylko od kaszlu i kichania, ale na ich stan mają wpływ również warunki atmosferyczne. Niska temperatura powoduje szybsze skraplanie pary wodnej, którą wydychamy. Materiał, z którego wykonana jest maseczka, zwykle dobrze pochłania wilgoć także z otoczenia, w którym się znajdujemy. Dlatego również deszcz i śnieg sprawiają, że maseczka znacznie szybciej robi się mokra.

Dlaczego trzeba wymieniać wilgotną maseczkę?

Pod wpływem wilgoci maseczka traci swoje właściwości filtracyjne, co powoduje spadek jej skuteczności, a więc zwiększa ryzyko zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Tkanina lub tworzywo sztuczne, z którego wykonana jest maseczka, musi być na tyle gęsto utkane, aby uniemożliwić przedostawanie się wydzielin z dróg oddechowych, ale jednocześnie pozwalać na swobodne oddychanie. Pod wpływem wody wielkości mikrootworów w maseczce mogą się zarówno powiększać, jak i zmniejszać wpływając na jej skuteczność i komfort użytkowania. Wilgotny materiał maseczki może ograniczać przepływ powietrza, co skutkuje utrudnieniem oddychania. Co więcej, mokra maseczka ma tendencję do odstawania po bokach, więc nie przylega do twarzy i nie zapewnia odpowiedniej ochrony przed patogenem.

Wilgotne i ciepłe środowisko maseczki, z martwym naskórkiem otartym z twarzy, jest doskonałym miejscem rozwoju bakterii i grzybów. To jeden z prawdopodobnych czynników wywołujących maskne, czyli trądzik od maseczki ochronnej. Wilgotna maseczka sprzyja obrzękowi keratynocytów (specjalistyczne komórki) zaburzając naturalny proces złuszczania się naskórka. W wyniku tych czynników powstają nieestetyczne zmiany w okolicy ust, nosa i brody, w postaci zaskórników, grudek i krost, powodujące świąd. Chęć drapania i dotykania zmian, nie tylko pogorszy wygląd skóry, ale może również przyczynić się do rozprzestrzeniania wirusa SARS-CoV-2. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania maskne jest odpowiednia higiena związana z noszeniem maseczki.

Jak często wymieniać mokre maseczki?

W przypadku maseczek materiałowych nie został dokładnie określony czas, przez który można bezpiecznie korzystać z maseczki. Maseczki chirurgiczne, przeznaczone są do użytku jednorazowego. W szpitalach wykorzystywane są, głównie przez lekarzy, do krótkiego, 10-15 minutowego kontaktu z pacjentem.

Maski filtrujące FFP2 lub FFP3 są przeznaczone do znacznie dłuższego użytku, maksymalnie 8h ciągłego używania. Jednak w przypadku każdej maseczki należy kierować się zasadą, że gdy czujemy, że maseczka robi się wilgotna, należy wymienić ją na czystą i suchą. Były urzędnik WHO, Karol Sikora podkreśla, że zasadniczo wszystkie rodzaje maseczek są wrażliwe na wilgoć niezależnie od ich ceny. Konieczna okazać się może wymiana nawet co 15 minut.

Przy wymianie maseczki należy pamiętać o podstawowych zasadach przestrzegania higieny z tym związanej:

• wilgotną maseczkę należy zdjąć używając jedynie troczków lub gumek, dzięki którym maseczka zamocowana jest do twarzy,
• nie wolno dotykać części przedniej maseczki, która jest najbardziej narażona na drobnoustroje,
• delikatnie należy złożyć maseczkę tak, aby część zewnętrza znalazła się wewnątrz,

Jeśli używamy maseczki wielokrotnego użytku, a nie mamy możliwości natychmiastowego jej uprania w odpowiednich warunkach (tj. np. w pralce w minimum 60 stopniach przez 45 min), należy ją schować do plastikowego woreczka, szczelnie zamknąć i uprać najszybciej jak to będzie możliwe, w przypadku maseczek jednorazowych, należy wyrzucić je do specjalnego pojemnika lub również zamknąć szczelnie w plastikowym woreczku i wyrzucić do kosza. Cały czas należy uważać, aby nie dotykać oczu, nosa i ust podczas ściągania maseczki, przed założeniem czystej maseczki najlepiej umyć ręce ciepłą wodą z mydłem, a gdy nie ma takiej możliwości zdezynfekować płynem na bazie alkoholu. Nową maseczkę zakładamy chwytając za troczki lub gumki, unikamy dotykania przedniej części maseczki.

Należy również pamiętać, że szaliki czy kominy noszone w celu ochrony przed zimnem nie są w żaden sposób skutecznym rozwiązaniem zapobiegającym rozprzestrzenianiu się COVID-19. Dodatkowo ich odpowiednia dezynfekcja jest niezwykle trudna, bo często wykonane są z materiałów nieodpornych na wysoką temperaturę. Maseczkę należy założyć pod szalik lub komin, aby być właściwie chronionym.

Źródła:

1. Informacje ze strony CDC Centers for Disease Control and Prevention https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/index.html
2. World Health Organization. Mask use in the context of COVID-19, Interim guidance, 1 December 2020. https://www.who.int/publications/i/item/advice-on-the-use-of-masks-in-the-community-during-home-care-and-in-healthcare-settings-in-the-context-of-the-novel-coronavirus-(2019-ncov)-outbreak
3. https://www.dailymail.co.uk/news/article-8799175/Face-masks-dont-work-rain-experts-warn.html
4. Kosasih, L.P. 2020. MASKNE: Mask-Induced Acne Flare During Coronavirus Disease-19. What is it and How to Manage it?. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences. 8, T1 (Oct. 2020), 411-415. DOI:https://doi.org/10.3889/oamjms.2020.5388.