Podczas pandemii wywołanej przez koronawirus SARS CoV-19 pojawiają się rozmaite, bardziej lub mniej prawdziwe hipotezy na temat związków i zależności łączących różne czynniki, np. grupy krwi z koronawirusem. W przestrzeni publicznej i codziennych rozmowach zdarza się powielanie informacji dotyczących większego jakoby prawdopodobieństwa zarażenia przez koronawirus osób posiadających określone grupy krwi. Sprawdź czy grupa krwi wpływa na zagrożenie koronawirusem i odporność organizmu w obliczu zachorowania na COVID-19.
Spis treści:
- COVID-19 – choroba wywołana przez koronawirus
- Jak dochodzi do zakażenia koronawirusem?
- Czym są grupy krwi?
COVID-19 – choroba wywołana przez koronawirus
COVID-19 to zakaźna choroba dotykająca głównie układ oddechowy, wywołana przez koronawirus SARS-CoV-2, jeden z gatunków wirusów z rodziny Coronaviridae. Dotychczas spośród wirusów tej rodziny opisano sześć patogenów mogących zakażać człowieka. Cztery spośród nich wywołują niegroźne infekcje górnych dróg oddechowych natomiast dwa pozostałe wirusy – SARS i MERS mogą powodować ciężką i nierzadko śmiertelną ostrą dysfunkcję układu oddechowego. Wirusy SARS i MERS wywołały fale zachorowań w krajach azjatyckich i na Bliskim Wschodzie odpowiednio w 2002 i 2012 roku. Obecnie ich znaczenie w globalnej epidemiologii jest niewielkie. SARS-CoV-2, nowoodkryty przedstawiciel rodziny Coronaviridae został odkryty pod koniec roku 2019 kiedy to zaobserwowano pierwsze przypadki osób chorych na COVID-19. W krótkim czasie patogen rozprzestrzenił się na całym świecie powodując dużą liczbę zachorowań i zgonów.
Jak dochodzi do zakażenia koronawirusem?
Do transmisji koronawirusa dochodzi drogą kropelkową podczas kontaktu z zainfekowaną osobą, szczególnie jeśli chory kaszle lub kicha. Ponadto zakażenie może nastąpić, jeżeli wirus zostanie przeniesiony z zanieczyszczonych nim rąk na błony śluzowe nosa, jamy ustnej lub oka. Nie opisano możliwości wniknięcia patogenu przez skórę nieuszkodzoną lub zranioną jak również drogą pokarmową. Należy pamiętać, że osoby, u których COVID-19 przebiega w sposób bezobjawowy również mogą stanowić źródło zakażenia wirusem SARS-CoV-2.
Czym są grupy krwi?
Na powierzchni większości komórek naszego organizmu występują specyficzne białka, zwane antygenami. Występują one również na komórkach krwi a ich obecność określa grupę krwi.
U człowieka istnieje wiele układów grupowych związanych z licznymi cząsteczkami powierzchniowymi erytrocytów pełniącymi rozmaite role w ich prawidłowym funkcjonowaniu. Najważniejszym układem grupowym krwi jest układ AB0. Jest to jedyny układ, w którym występują naturalne przeciwciała przeciwko antygenom, nieobecnym na własnych krwinkach. Z praktycznego punktu widzenia są one niezwykle istotne w wielu sytuacjach klinicznych m.in. w przypadku konieczności przetaczania krwi czy podczas przeszczepianiu narządów. Przynależność do danej grupy krwi jest cechą uwarunkowaną genetycznie i z zasady niezmienną przez całe życie. Do zmiany może dojść wyjątkowo po przeszczepieniu szpiku kostnego od dawcy wytwarzającego krwinki innej grupy niż dotychczasowa grupa biorcy.
Czy grupa krwi może mieć związek z zachorowaniem na COVID-19?
Wcześniejsze obserwacje kliniczne pacjentów z chorobą wywołaną przez koronawirusa COVID-19) wskazują, że szczególnie narażeni na zakażenie i ciężki przebieg choroby są osoby starsze, mężczyźni, chorujący na choroby przewlekłe (głownie układu krążenia, cukrzycę i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc) . Pod koniec marca 2020 r. ukazało się doniesienie chińskich badaczy, że istnieje zależność pomiędzy występującą u danej osoby grupą krwi, a ryzykiem rozwoju COVID-19 i przebiegiem choroby. Wywołało to gorącą dyskusję i szereg spekulacji, czy faktycznie udowodniono wpływ antygenów lub przeciwciał związanych z występowaniem głównych grup krwi na zwiększoną wrażliwość na zakażenie nowym koronawirusem?
Grupa krwi A a ryzyko zakażenia koronawirusem
Autorzy publikacji oparli się na hipotezie, że podatność na niektóre infekcje wirusowe jest związana z układem AB0. U osób z grupą krwi A, u których na powierzchni komórek krwi występuje antygen A, zaś w osoczu znajdują się przeciwciała przeciwko antygenowi B, stwierdzono częstsze występowanie zakażeń spowodowanych norowirusami czy wirusem zapalenia wątroby typu B. Wysnuli więc przypuszczenie, że obecność antygenu A może być biomarkerem COVID-19. Na podstawie analizy grupy krwi 2173 pacjentów z potwierdzonym zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2 chińscy badacze przypuszczają, że to właśnie grupa krwi A miałaby zwiększać predyspozycję do zakażenia SARS-CoV-2 i rozwoju wywołanej przez niego choroby układu oddechowego. Pacjenci z grupą krwi A mieliby być też bardziej narażeni na jej ciężki przebieg. Dotychczas nie udowodniono jednak bezpośredniego związku występowania w organizmie antygenów A z zakażeniem nowym koronawirusem, ani ze zwiększonym ryzykiem jego ciężkiego przebiegu.
Grupa krwi B a ryzyko zakażenia koronawirusem
Grupa krwi B charakteryzuje się występowaniem antygenu B na krwinkach podczas gdy w osoczu znajdują się przeciwciała przeciwko nieobecnemu na komórkach krwi antygenowi A. Według hipotezy postawionej przez chińskich badaczy obecność przeciwciał anty-A mogłaby warunkować bardziej efektywną odpowiedź układu odpornościowego przeciwko koronawirusowi. Póki co jest to jednak wciąż tylko hipoteza, której wykluczenie lub potwierdzenie wymaga wielu dalszych badań.
Grupa krwi AB a ryzyko zakażenia koronawirusem
U osób z grupą krwi AB na komórkach krwi występuje zarówno antygen A jak i B, zaś w osoczu nie ma przeciwciał przeciwko antygenom grupowym. Dotychczas nie opisano żadnego związku pomiędzy występowaniem grupy krwi AB u pacjentów z COVID-19, a przebiegiem choroby.
Grupa krwi 0 a ryzyko zakażenia koronawirusem
Dla grupy krwi 0 charakterystyczny jest brak antygenów grupowych na powierzchni krwinek oraz obecność przeciwciał zarówno przeciwko antygenowi A jak i B w osoczu. Według artykułu opublikowanego na podstawie obserwacji przeprowadzonych w chińskich szpitalach w Wuhan i Shenzen pacjenci z grupą krwi 0 mogą być w mniejszym stopniu predysponowani zarówno do zakażenia jak i późniejszego ciężkiego przebiegu COVID-19. Podobnie jak w przypadku doniesień dotyczących pozostałych grup krwi jest to wyłącznie hipoteza wymagająca wielu dalszych badań w celu wyjaśnienia. Pomimo, że zauważono statystyczne powiązanie opisywanych czynników, nie jest to równoznaczne z tym, że ich wzajemne oddziaływanie tworzy ciąg przyczynowo – skutkowy. Przedstawione dotychczas dowody naukowe nie pozwalają na stwierdzenie, że którakolwiek z grup krwi może predysponować w większym lub mniejszym stopniu do zakażenia wirusem SARS-CoV-2.
Jak się chronić przed zakażeniem?
Niezależnie od posiadanej grupy krwi w okresie epidemii COVID-19 należy zachować wszelkie możliwe środki bezpieczeństwa, aby uchronić się przed kontaktem z wirusem. Dotychczas nie opracowano szczepionki ani leczenia specyficznego dla zakażenia SARS-CoV-2. Opisywane w licznych doniesieniach naukowych schematy leczenia są na razie stosowane w ramach badań klinicznych mających na celu ocenę ich potencjalnej skuteczności. Jedyną metodą pozwalającą na uniknięcie zachorowania jest izolacja chorych, zachowanie dystansu społecznego oraz przestrzeganie zasad higieny. Jest to szczególnie ważne jeśli znajdujemy się w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu ze względu na wiek lub współistnienie chorób przewlekłych. Zachowanie zasad bezpieczeństwa powinno dotyczyć także osób, które przechodzą zakażenie łagodnie lub bezobjawowo i mogą przyczynić się do szerszego rozprzestrzenienia koronawirusa w społeczeństwie.
Źródła:
- World Health Organisation - Coronavirus disease (COVID-19) outbreak situation. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
- Centers for Disease Control and Prevention - People who are at higher risk for severe illness. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html
- Pyrć K. Ludzkie koronawirusy. Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 4B, 2015
- Zhao J, Yang Y, Huang H et al. Relationship between the ABO Blood Group and the COVID-19 Susceptibility. MedRxiv preprint. 2020. Doi: https://doi.org/10.1101/2020.03.11.20031096
- Wytyczne w zakresie leczenia krwią i jej składnikami oraz produktami krwiopochodnymi w podmiotach leczniczych. Wydanie II. Wojskowy Instytut Medyczny. Warszawa 2014. ISBN 978-83-937276-4-3
- Fabijańska – Mitek J. Strategie doboru krwinek czerwonych dla biorców w różnych sytuacjach klinicznych. Acta Haematol Pol. 2019 Sep 28. https://doi.org/10.2478/ahp-2019-0024
- Zhou F, Yu T, Du R et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet. 2020 Mar 11. https://doi.org/10.1016/ S0140-6736(20)30566-3
- Wu C, Chen X, Cai Y et al. Risk factors associated with acute respiratory distress syndrome and death in patients with coronavirus disease 2019 pneumonia in Wuhan, China. JAMA Intern Med. 2020 Mar 13. doi:10.1001/jamainternmed.2020.0994
Data dodania:
Artykuły powiązane
Deksametazon w terapii koronawirusa. Czy jest skuteczny?
Walka z pandemią wirusa SARS-COV-2 jest prowadzona na różne sposoby – z jednej strony szczepimy się kolejnymi dawkami, z drugiej naukowcy wciąż szukają skutecznych leków mogących pomóc w walce z COVID-19. Rozwiązań poszukują także wśród znanych, sprawdzonych leków.
Koronawirus a udar - dlaczego zagrożenie wzrasta?
Udar mózgu należy w Europie do najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności u osób po 40. roku życia. Dowiedz się, dlaczego w przebiegu COVID-19 może dojść do udaru mózgu, a także jak go rozpoznać i co zrobić w przypadku podejrzenia udaru.
Koronawirus a płuca - jak choroba wpływa na ten organ?
Jak koronawirus wpływa na komórki nabłonka płuc? Czy zmiany powstałe w przebiegu COVID-19 są odwracalne? Dlaczego stosowanie się do zaleceń może uratować życie? Dowiedz się jakie jest jedno z najpoważniejszych powikłań przebycia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i czy można mu zapobiec.
Czy noszenie maski może chronić przed zakażeniem koronawirusem?
Rozprzestrzeniająca się epidemia koronawirusa SARS-CoV-2, która rozpoczęła się w chińskim mieście Wuhan i dotarła do Europy, spowodowała wzrost sprzedaży masek, które w opinii wielu nabywców mają ochronić ich przed chorobą. Czy to prawda? Czy noszenie maski może rzeczywiście uchronić przed zakażeniem koronawirusem?
Koronawirus (SARS-CoV-2)
Na najważniejsze pytania o koronawirus SARS-CoV-2 odpowiada specjalista chorób zakażnych dr n. med. Wojciech Basiak. Jak można się zarazić i jak zminimalizować ryzyko zarażenia? Czy produkty zamawiane z Chin przez internet mogą być niebezpieczne? Dlaczego przed podróżą warto zaszczepić się przeciwko grypie?