Maseczki wielokrotnego użytku - wady i zalety. Jak o nie dbać?

Pandemia koronawirusa spowodowała wprowadzenie wielu obostrzeń zmieniających codzienne życie każdego człowieka. Jednym z nich jest obowiązek zakrywania ust i nosa w przestrzeni publicznej i miejscach pracy. Istnieje dużo rozwiązań pozwalających wypełnić ten obowiązek - od zwykłej chusty, przez przyłbice, na profesjonalnych maseczkach medycznych kończąc. Maseczki wielokrotnego użytku wydają się być złotym środkiem. Ale czy na pewno? Jakie są ich wady i zalety? O czym należy pamiętać przy ich użytkowaniu i jak je odpowiednio prać? Czy maseczki antysmogowe to dobre rozwiązanie?

Maseczki wielokrotnego użytku - zalety

Główna zaletą maseczek wielokrotnego użytku jest ich cena oraz ogólnodostępność. Zwłaszcza na początku pandemii, zakup gotowych maseczek, w szczególności jednorazowych był niemożliwy. Maseczki wielokrotnego użytku można zrobić bez problemu w domu, z wykorzystaniem starych ubrań, resztek tkanin itp., więc ich wykonanie praktycznie nic nie kosztuje, poza pracą własną. W internecie można znaleźć mnóstwo poradników jak taką maseczkę wykonać samodzielnie. Ceny gotowych maseczek też są niewielkie, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę ilość użyć.

W czasach, gdy coraz większą wagę przykłada się do zmian klimatycznych i stale zanieczyszczanego przez człowieka środowiska, strzeba mieć świadomość, że stosowanie jednorazowych środków ochrony indywidualnej powoduje produkcję ogromnej ilości śmieci z tworzyw sztucznych, które są bardzo trudne w utylizacji i zalegają w środowisku przez lata. Maseczki wielokrotnego użytku są wykonane często z przyjaznych środowisku materiałów. Co więcej, dzięki odpowiedniej dezynfekcji i możliwości prania, mogą służyć przez wiele miesięcy.

Niektóre osoby zauważają wyższy komfort oddychania w maseczkach materiałowych w porównaniu z profesjonalnymi, medycznymi maskami ochronnymi. Ponadto maseczki wielokrotnego użytku są mniej widoczne, a nawet mogą stanowić dodatek do stylizacji. Z uwagi na początkowe braki środków ochronny indywidualnej, używanie maseczek wielokrotnego użytku sprzyja lepszej dostępności profesjonalnych maseczek w miejscach, gdzie były one najbardziej potrzebne, czyli w szpitalach czy domach pomocy społecznej.

Maseczki ochronne wielokrotnego użytku - wady

Największą wadą maseczek wielokrotnego użytku jest dużo mniejsza skuteczność ochrony przed czynnikami zakaźnymi w porównaniu z profesjonalnymi maseczkami medycznymi. Według badań zdolność filtracji maseczki materiałowej wynosi od około 10% do 60%, natomiast najprostszej maseczki chirurgicznej przewyższa 70 %. Dlatego zgodnie z zaleceniami maseczka wielokrotnego użytku powinna być wykonana co najmniej z dwóch warstw gęsto tkanego materiału (tj. takiego, który nie przepuszcza światła, gdy jest trzymany pod źródłem światła). Należy również zwrócić uwagę na właściwe dopasowanie maseczki do twarzy. Maseczka musi przylegać, nie może odstawać od twarzy, szczególnie z boków.

Maseczki wielokrotnego użytku wymagają częstej wymiany w trakcie noszenia. Jak każde maseczki po pewnym czasie przestają być efektywne, jeśli zaczynają być wilgotne. Problematyczne może być również przechowywanie zużytych maseczek oraz pamiętanie o ich praniu i dbaniu o właściwą dezynfekcję.

Jak prawidłowo nosić i zdejmować maseczki wielokrotnego użytku?

Przed założeniem maseczki należy pamiętać o dokładnym umyciu rąk ciepłą wodą z mydłem lub, jeśli nie ma takiej możliwości, o ich zdezynfekowaniu. Maseczka powinna dobrze przylegać do twarzy i zakrywać usta oraz nos przez cały czas użytkowania, jednocześnie zapewniając odpowiedni komfort oddychania. W trakcie noszenia maseczki nie należy jej dotykać, a jeśli to się wydarzy, każdorazowo należy zdezynfekować ręce. Warto mieć przy sobie więcej niż jedną maseczkę wielokrotnego użytku, aby w razie potrzeby, kiedy maseczka stanie się wilgotna, móc swobodnie wymienić ją na nową. Przed ściąganiem maseczki również należy zadbać o higienę rąk. Maseczkę trzeba chwycić za gumki znajdujące się na uszach lub odwiązać troczki z tyłu głowy. Nie dotykać przedniej części maski. Maseczkę złożyć w taki sposób, aby strona przylegająca do twarzy znajdowała się na zewnątrz. Trzymając cały czas za troczki lub gumki maseczkę umieścić w foliowej torebce i szczelnie zamknąć lub od razu prać, jeśli mamy taką możliwość. Na koniec umyć lub zdezynfekować ręce.

Jak prać maseczki wielokrotnego użytku?

Maseczki wielokrotnego użytku należy prać po każdym użyciu. Można robić to w pralce w temperaturze minimum 60 stopni przez 45 minut - w tej temperaturze giną drobnoustroje niebezpieczne dla organizmu człowieka. Można prać je wraz z innymi rzeczami codziennego użytku, używając standardowych detergentów. Jeśli wykonuje się pranie ręczne, maseczki należy prać w ciepłej wodzie z mydłem, a następnie przez minutę trzymać we wrzątku w celu usunięcia pozostałych po praniu bakterii i wirusów. Chcąc zachować jak największe środki ostrożności, po całkowitym wyschnięciu maseczek, należy je prasować na najwyższej możliwej temperaturze. Następnie przechowywać je w suchym, czystym miejscu, gotowe do kolejnego użycia.

Maseczki antysmogowe a ochrona przed koronawirusem.

Maski antysmogowe zawierają filtry podobne do tych w profesjonalnych medycznych maskach, więc filtrują więcej drobnoustrojów w porównaniu z maseczkami materiałowymi. Jednak większość maseczek antysmogowych posiada zawory wydechowe lub otwory wentylacyjne. Taka maseczka chroni użytkownika, ale nie zapobiega rozprzestrzenianiu wirusa przez niego. Wycięcie na materiale pozwala na przenikanie wydzielin z dróg oddechowych na zewnątrz. Korzystając z maski antysmogowej należy mieć to na uwadze. Trzeba również pamiętać o regularnej wymianie filtra oraz dezynfekcji materiału zewnętrznego po każdym użyciu. Maski są zwykle wykonane z materiałów nieodpornych na wysoką temperaturę, większość producentów zaleca pranie w temperaturze do 30 stopni, co uniemożliwia zabicie drobnoustrojów.

Poza noszeniem maseczki należy także pamiętać o stosowaniu pozostałych metod ograniczenia transmisji wirusa takich jak dystans społeczny, staranne mycie rąk ciepłą wodą z mydłem, dezynfekcja rąk, zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu i kichania oraz unikanie dotykania twarzy.

Źródła

• Informacje ze strony CDC Centers for Disease Control and Prevention https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/index.html
• World Health Organization. Mask use in the context of COVID-19, Interim guidance, 1 December 2020. https://www.who.int/publications/i/item/advice-on-the-use-of-masks-in-the-community-during-home-care-and-in-healthcare-settings-in-the-context-of-the-novel-coronavirus-(2019-ncov)-outbreak 
• Chughtai AA, Seale H, Macintyre CR. Effectiveness of Cloth Masks for Protection Against Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2. Emerging Infectious Diseases. 2020 Oct;26(10). DOI: 10.3201/eid2610.200948.