Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej - jak Polacy dbają o swoje zęby? Wywiad z lek. dent. Martą Markuniną

Regularne wizyty u stomatologa to podstawa zdrowej jamy ustnej. Dlaczego jednak Polacy nadal niechętnie chodzą do dentysty? Jakie to niesie ze sobą konsekwencje?

Dlaczego Polacy nie chodzą regularnie na przeglądy stomatologiczne?

Lek. dent. Marta Markunina: Problem leży w braku edukacji i brania przykładu w okresie dziecięcym. Jeśli dziecko już od najmłodszych lat uczęszcza regularnie do stomatologa wraz z rodzicami oraz wie, dlaczego to robi, to tego problemu nie ma. Badania pokazują, że nawet jeśli rodzice przychodzą z dziećmi do stomatologa, to sami z tych wizyt nie korzystają. Zatem nie dają swoim pociechom dobrego przykładu. Trudno stwierdzić, dlaczego tak się dzieje. Większość pacjentów zgłasza, że stać ich na leczenie stomatologiczne. Tych, których nie stać, wspiera NFZ, choć wiadomo, że w ograniczonym zakresie.
Oczywiście w ostatnim czasie na niechęć do częstego uczęszczania do dentysty wpłynęła także pandemia. Wizyty były często odwoływane lub przekładane. Przez to pojawiały się powikłania takiego opóźnionego leczenia w postaci konieczności leczenia kanałowego lub ekstrakcji zęba.
 

Jak często powinniśmy chodzić na wizyty kontrolne do stomatologa i jak wygląda taka wizyta?
MM: Standardowo u osób dorosłych taka wizyta powinna odbywać się co 6 miesięcy. U dzieci częściej, nawet co 3-4 miesiące, ze względu na specyficzną budowę zębów mlecznych oraz stałych niedojrzałych.
Pacjent dorosły zgłaszający się po raz pierwszy do gabinetu oprócz przeglądu stomatologicznego jamy ustnej powinien mieć wykonane zdjęcie pantomograficzne. Na tej podstawie planuje się całe leczenie.
Jeśli chodzi o zasady sanitarne w czasie pandemii, zostały one opracowane przez PTS i wdrożone w każdym gabinecie stomatologicznym. Staramy się tak umawiać pacjentów, by nie mieli bezpośredniego kontaktu z innymi pacjentami w poczekalni. Po każdym pacjencie narzędzia są sterylizowane. Blaty, lampy, uchwyty, stoliki, fotele, klamki, a nawet elementy komputera są przemywane płynami o działaniu bakterio-, grzybo- i wirusobójczym. Personel ma środki ochrony osobistej - jednorazowe fartuchy, maseczki, okulary, przyłbice. Pacjenta prosimy o przemycie rąk płynem dezynfekcyjnym oraz przepłukanie ust specjalistycznym środkiem. Są to różnego rodzaju preparaty do płukania jamy ustnej, zazwyczaj alkoholowe roztwory chlorheksydyny, ograniczające bakterie i wirusy w środowisku.

Jak duża część społeczeństwa w Polsce choruje obecnie na próchnicę? I jaka jest tego przyczyna?
MM: Statystyki są zatrważające. Uważa się, że prawie 100 proc. dorosłego społeczeństwa ma epizody stomatologiczne związane z chorobami jamy ustnej. W ostatnich badaniach wykazano, że już 40 procent 2-latków ma próchnicę, a 85 procent dzieci 6-letnich ma objawy próchnicy. Aż 95 procent nastolatków u progu dorosłości ma próchnicę. W tym wieku mają oni średnio ok. 8 zębów wymagających leczenia.
Na powstanie ubytku próchnicowego składa się wiele czynników: obecność płytki bakteryjnej, jej czas przylegania do powierzchni zębów, dieta bogata w cukry proste oraz podatność osobnicza zęba. Pożywieniem dla bakterii próchnicotwórczych są cukry proste dostarczane z pożywieniem. Im więcej cukru, tym więcej bakterii i bardziej sprzyjjące środowisko do powstawania ubytków. Dlatego odpowiednia higiena, prawidłowa dieta oraz systematyczne wizyty kontrolne u dentysty mogą uchronić nas przed skutkami próchnicy.
 

Jaki wpływ ma spożywanie produktów o dużej zawartości cukru i wysoko przetworzonej żywności na stan zdrowia naszych zębów?
MM: Obecnie uważa się, że spożywanie przetworzonej żywności o dużej zawartości cukru jest kluczowym czynnikiem powstawania próchnicy. Cukier obecny jest wszędzie, nawet w owocach (fruktoza) czy naturalnych sokach, które zalecane są jako element zdrowej diety. Najbardziej szkodliwe są gazowane, słodkie napoje, gdzie w 1/2 szklanki znajduje się około 10 g cukru (2 łyżeczki). Dieta z dużą zawartością cukrów stanowi pożywkę dla bakterii. Nie powinniśmy podjadać między posiłkami, szczególnie słodyczy, batonów, przekąsek, po których zazwyczaj nie myjemy zębów, zatem nie pozbywamy się szkodliwej płytki nazębnej. Warto pamiętać o tym, że gdy sięgamy po kwaśne produkty (np. sok pomarańczowy), należy odczekać minimum 30 minut z umyciem zębów.
 

Z jakimi poważnymi chorobami musimy się liczyć przy nieleczonej próchnicy? Jak sami możemy jej zapobiegać?
MM: Powinniśmy stosować się do podstaw. Jest to szczotkowanie zębów z użyciem pasty do zębów z fluorem minimum 2 razy dziennie - rano i wieczorem. To także czyszczenie przestrzeni międzyzębowych nićmi i płukanie jamy ustnej płynami oraz przestrzeganie zasad diety bezcukrowej, szczególnie u dzieci (niepodawanie lepiących się cukierków i klejących chrupek). Aby zapobiegać próchnicy i jej poważnym konsekwencjom, możemy zrobić wiele. Inaczej musimy się liczyć z dolegliwościami bólowymi, leczeniem kanałowym, a nawet usunięciem zęba. Każdy usunięty ząb wpływa negatywnie na strukturę kostną. Zmienia się wygląd całej twarzy - policzki zapadają się, skóra wiotczeje, pojawiają się zmarszczki, kąciki ust opadają. Taka osoba wygląda na starszą. Zmienia się również zdolność rozgryzania, dochodzi do problemów z żuciem pokarmów, co negatywnie wpływa na proces trawienia. W konsekwencji z czasem dochodzi do powstania chorób układu pokamowego. Braki zębowe mogą również sprzyjać wadom wymowy, unikaniu kontaktów z innymi ludźmi czy prowadzić do niskiej samooceny
 

Czy brak odpowiedniej higieny jamy ustnej wpływa na występowanie chorób kardiologicznych oraz chorób nerek?
MM: Oczywiście, namnażające się bakterie w jamie ustnej wpływają na zdrowie całego organizmu. Przedostają się do krwiobiegu, a następnie do odległych narządów, powodując wiele chorób, m.in. układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego, oddechowego, moczowego. Wpływają na stawy, utrudniają leczenie lub negatywnie wpływają na przebieg różnych chorób, np. cukrzycy.

Materiał powstał we współpracy z Mediaplanet Sp. z o.o. w ramach kampanii „Twój zdrowy uśmiech”.