Choroba Dupuytrena

Przykurcz Dupuytrena to schorzenie dotyczące głównie mężczyzn po 40. roku życia, szczególnie chorujących na cukrzycę. Sprawdź, czym jest i jak można leczyć powstały w wyniku choroby przykurcz.

Czym jest choroba Dupuytrena?

Chorobą (przykurczem) Dupuytrena, czyli przykurczem dłoniowego rozcięgna ręki nazywa się postępujące włóknienie i skracanie powięziowych struktur dłoniowej (wewnętrznej) powierzchni ręki - błony znajdującej się tuż pod skórą, czyli powięzi, mogące obejmować również palce i powodować ich przykurcz.
Najczęściej choroba obejmuje czwarty i piąty palec, rzadziej występuje w obrębie kciuka i wskaziciela. Powoduje to brak możliwości pełnego otwarcia dłoni. Trwałe ustawienie zgięciowe występuje już po kilku miesiącach od rozpoczęcia choroby. Jeśli pogrubiałe i przerośnięte pasma rozcięgna dłoniowego uciskają nerwy mogą też wystąpić dolegliwości bólowe i zaburzenia czucia w palcach. W zaawansowanych postaciach przykurcz prowadzi do ograniczenia sprawności ręki, przede wszystkim funkcji chwytania. Z czasem osoby dotknięte tą chorobą mają trudności w czynnościach takich jak mycie, zakładanie rękawiczek, powitalny uścisk dłoni, wkładanie rąk do kieszeni. Analogiczne zmiany mogą również dotyczyć rozcięgna podeszwowego na stopie i wówczas nazywamy je chorobą Ledderhose’a.

Zespół Dupuytrena najczęściej dotyczy mężczyzn powyżej 40. roku życia, chorych na cukrzycę, hipercholesterolemię oraz padaczkę. Ryzyko zachorowania zwiększa nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Zazwyczaj występuje w obu dłoniach równocześnie, jednak z różnym stopniem zaawansowania. Pierwszym objawem jest pojawienie się niewielkiego, niebolesnego guzka u nasady palca serdecznego. Choroba rozwija się w sposób powolny, stopniowy i trudny do przewidzenia. Może występować rodzinnie.
Przyczyny przykurczu Dupuytrena nie są do końca znane, ale przyjmuje się, że w większości przypadków choroba ma uwarunkowania genetyczne. Występują też powiązania z uszkodzeniami nerwu łokciowego, schorzeniami układu nerwowego oraz zmianami w korzeniach nerwowych splotu ramiennego. Nie bez wpływu na nią są przeciążenia tkanek miękkich związane z pracą zawodową. Mikrourazy z krwawymi wylewami mogą być początkiem procesu włóknienia. Jednak wciąż brak jest jednoznacznego potwierdzenia tego faktu.

Objawy zespołu Dupuytrena

Głównym objawem choroby Dupuytrena jest przykurcz rozcięgna dłoniowego. Najczęściej dochodzi do przykurczu zgięciowego 4. i 5. palca ręki, co związane jest z procesem chorobowym włókien podłużnych rozcięgna. Jeśli włókna poprzeczne również będą zaatakowane, doprowadzi to do zwężenia ręki. Charakterystyczne jest występowanie guzków w obrębie dłoni, zgrubień tkanki podskórnej, a także zaciągnięć skóry. Ruchy palców stają się utrudnione, w szczególności ich prostowanie i odwodzenie. W przebiegu choroby mogą występować zaburzenia czucia w opuszkach palców, drętwienia, mrowienia i parestezje w obrębie dłoni, zaburzenia ukrwienia oraz nadmierna potliwość. Dodatkowe symptomy źle rokują na leczenie, którego przebieg jest wtedy długotrwały i zróżnicowany.

Zmiany zachodzące w rozcięgnie dłoniowym przebiegają w trzech fazach:
〈    faza proliferacji - pierwsze zmiany w strukturze rozcięgna;
〈    faza przerostu rozcięgna - obecność guzków i zgrubień podskórnych oraz drobnego przykurczu;
〈    faza końcowa - utrwalenie przykurczu, powstanie zbitych, włóknistych pasm powodujących problemy w ruchach ręki).

Zaawansowanie zmian patologicznych określa się na podstawie zsumowania wartości kątowej przykurczu. Wyróżniamy 4 stadia:
〈    stadium I: głównie zajęcie włókien podłużnych rozcięgna, przykurcz w stawie śródręczno-paliczkowym do 30 stopni;
〈    stadium II: przykurcz zgięciowy w stawach śródręczno-paliczkowych oraz międzypaliczkowych bliższych do 90 stopni.
〈    stadium III: przykurcz zgięciowy obejmuje warstwy głębsze rozcięgna, suma kątów powyżej 90 stopni. Zajęcie głębszej warstwy rozcięgna oraz włókien poprzecznych. Zwężenie ręki.
〈    stadium IV: pojawia się proces bliznowacenia więzadła oraz rozcięgna prostowników, dodatkowo zajęcie rozcięgna prostowników, powodujące przeprost w stawie międzypaliczkowym dalszym. Rokowania dotyczące dalszego leczenia są najgorsze.

Diagnoza choroby Dupuytrena

Podejrzenie wystąpienia zespołu Dupuytrena można potwierdzić na podstawie dokładnego wywiadu z chorym, badania klinicznego oraz, co najważniejsze, dzięki widocznym objawom. Lekarz może wykonać test, prosząc pacjenta o położenie dłoni płasko na stole wewnętrzną stroną do dołu. Pacjent ze schorzeniem nie będzie w stanie tego zrobić. Do oceny zaawansowania choroby używa się kwestionariusza DASH. Dodatkowo specjalista może zlecić wykonanie badania ultrasonograficznego (USG), które w szczegółowy sposób określi stan rozcięgna. Wskazaniem do leczenia są przykurcze upośledzające prawidłowe funkcjonowanie dłoni. W przypadku niewielkich zmian zalecana jest obserwacja.

Leczenie choroby Dupuytrena

Jak pokazała praktyka, leczenie zachowawcze w przypadku tego schorzenia daje niewielkie efekty. W konsultacji z lekarzem specjalistą można rozważyć leczenie nieoperacyjne z zastosowaniem farmakoterapii. Jednak najczęstszą metodą umożliwiającej powrót chorej dłoni do całkowitej sprawności jest zabieg operacyjny. Tylko takie postępowanie w połączeniu z późniejszą rehabilitacją, daje szanse odzyskania pełnej sprawności dłoni. Stosuje się dwa sposoby leczenia operacyjnego: przerwanie przerośniętych pasm igłą iniekcyjną (fasciotomia igłowa) z przeszczepem własnej tkanki tłuszczowej oraz chirurgiczne usunięcie przerośniętych pasm rozcięgna dłoniowego (demofasciotomia). Po okresie wygojenia rany zarówno w fasciotomii jak i dermofasciotomii niezbędna jest rehabilitacja, której celem będzie przywrócenie dłoni do pełnej sprawności.

W przebiegu leczenia stosuje się również fizjoterapię oraz kinezyterapię (ćwiczenia), zarówno we wczesnym okresie po zdiagnozowaniu choroby Dupuytrena, aby zahamować jej postęp, jak i po operacji na rozcięgnie, aby przyspieszyć regenerację blizny i powrót ręki do pełnej sprawności. W zależności od stopnia przykurczu, wielkości rany pooperacyjnej oraz ogólnych możliwości pacjenta, usprawnianie trwa od kilku do kilkunastu tygodni. Jak przy każdej ingerencji chirurgicznej, zabieg wiąże się z możliwością powstania powikłań.