Posiew moczu – czym jest i po co się go wykonuje?

Lekarz zlecił Ci wykonanie posiewu moczu. Zastanawiasz się na czym polega to badanie i jak się do niego przygotować? Nie martw się, rozwiejemy Twoje wątpliwości.

Co to jest posiew moczu?

Posiew moczu to innymi słowy badanie bakteriologiczne moczu. Polega ono na przeniesieniu próbki moczu dostarczonej przez pacjenta do laboratorium na specjalne podłoże hodowlane, którego skład umożliwia wzrost i namnażanie się bakterii. Jego celem jest zidentyfikowanie rodzaju bakterii, które znajdują się w poddawanej badaniu próbce oraz określenie ich wrażliwości na antybiotyki, a więc wykonanie tzw. antybiogramu. Rozpoznanie szczepu bakterii, który wywołał zakażenie układu moczowego oraz znajomość antybiotyków, na których działanie bakterie te będą wrażliwe pozwala dobrać konkretny, celowany lek, co stanowi ważny element zapewniający skuteczność terapii.

Badanie to jest zlecane pacjentom, którzy zgłaszają takie objawy jak: częste i bolesne oddawanie moczu, któremu towarzyszy uczucie parcia na mocz oraz niepełnego opróżnienia pęcherza a także u takich, u których wynik badania ogólnego moczu jest nieprawidłowy. Posiew moczu wykonuje się również u kobiet w ciąży, gdy są niepokojące objawy lub nieprawidłowy wynik badania ogólnego moczu., aby wykluczyć obecność w drogach moczowych bakterii, które mogłyby stanowić zagrożenie dla dziecka.

Zasady właściwego pobrania próbki moczu

Aby wynik badania bakteriologicznego był wiarygodny powinno się zastosować się do kilku zasad zapewniających prawidłowe pobranie próbki. Przede wszystkim przed badaniem zaopatrz się w aptece w jałowy pojemnik na mocz. Nie otwieraj go przed badaniem ani nie dotykaj jego wewnętrznych ścianek oraz wewnętrznej strony wieczka, aby zachował sterylność. Próbkę moczu należy oddać rano, po przebudzeniu, gdyż w niej znajduje się największa liczba bakterii. Do pojemniczka powinien trafić środkowy strumień moczu, tzn. pierwsze kilka, kilkanaście mililitrów moczu oddaj do toalety, następnie około 10-20 mililitrów do pojemnika i ostatnią część ponownie do toalety. Taka technika pobierana moczu zmniejsza ryzyko zanieczyszczenia próbki bakteriami kolonizującymi cewkę moczową oraz przedsionek pochwy u kobiet. Równie ważne jest zachowanie higieny miejsc intymnych. Przed oddaniem moczu umyj narządy moczowo-płciowe i osusz papierowym ręcznikiem, pozwoli to na uniknięcie zanieczyszczeń i zafałszowanie wyniku. Gdy przygotujesz próbkę masz ok. 2 godzin, żeby dostarczyć ją do laboratorium. Jeżeli nie masz takiej możliwości możesz ją przechować w temperaturze od 4 do 8 stopni Celsjusza, jednak nie dłużej niż przez kilka godzin. Pozostawienie próbki moczu w temperaturze pokojowej spowoduje niekontrolowany wzrost bakterii, czego efektem będzie nieprawidłowy wynik badania.

Interpretacja wyniku badania bakteriologicznego

Wynik badania określa obecność bakterii w moczu, ich liczbę i rodzaj. Ilość bakterii przeliczana jest na 1 mililitr moczu. Za wynik dodatni uznaje się obecność więcej niż 100000 bakterii w 1 ml (>104). Do takiego wyniku dołączony jest antybiogram, czyli zestawienie antybiotyków i informacja czy wykryty w badaniu szczep bakterii jest na niego oporny czy wrażliwy. Na tej podstawie lekarz dobiera konkretny antybiotyk skierowany przeciwko drobnoustrojom, które wywołały zakażenie. Zdarza się, że wynik jest fałszywie dodatni, co może być spowodowane zanieczyszczeniem próbki, dlatego o włączeniu antybiotykoterapii zawsze decyduje lekarz. Wynik ujemny oznacza, że mocz jest jałowy. Czasami pomimo ujemnego wyniku posiewu pacjent zgłasza dolegliwości ze strony układu moczowego. Zazwyczaj sytuacja ta jest spowodowana bytowaniem w drogach moczowych bakterii atypowych, których obecność nie jest wykrywana przy użyciu standardowych podłoży hodowlanych. Wówczas lekarz zleca powtórzenie badania posiewowego z wykorzystaniem specjalnych pożywek umożliwiających identyfikację tych typów bakterii.