Retinol - właściwości i zastosowanie

Retinol, czyli witamina A, ze względu na swoje właściwości zyskał miano „eliksiru młodości”. Wpływa bardzo korzystnie na stan skóry, dlatego jest składnikiem kremów przeciwzmarszczkowych, których skuteczność zależy od stężenia retinolu. Retinol jest też składnikiem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, w tym w zakresie odporności czy procesu widzenia. Sprawdź, jak przebiega działanie retinolu i jakie właściwości retinolu są nam potrzebne na co dzień. Jak wybrać dobry krem z retinolem?

Co to jest retinol?

Retinol jest podstawową formą witaminy A i prototypem pozostałych retinoidów. Należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, z tego względu dostarczany w nadmiarze kumuluje się w organizmie. Dla zachowanie jego odpowiedniego poziomu, musi zostać dostarczony do organizmu z pożywieniem. Jego źródłem są produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego: mleko i jego przetwory, mięso, wątroba i ryby. 

Retinol – właściwości

Retinol jest potrzebny dla prawidłowego mechanizmu widzenia związanego z rodopsyną. Ponadto, podobnie jak reszta retinoidów, jest składnikiem niezbędnym do właściwego rozwoju i funkcjonowania skóry, utrzymania ciągłości błon śluzowych i naskórka, regulacji wzrostu oraz rozwoju kości. Wpływa na wzrost paznokci i włosów, a także bierze udział w powstawaniu szkliwa nazębnego oraz właściwym rozstawieniu uzębienia. Jego niedobory wpływają negatywnie na stan skóry. 

Retinol – działanie

Retinol wywiera pozytywny wpływ na odnowę komórek naskórka, wzmacnia funkcję ochronną naskórka, zmniejsza przeznaskórkową utratę wody, rozjaśnia przebarwienia i redukuje plamy pigmentacyjne, działa przeciwzmarszczkowo, antyoksydacyjnie, zwiększa syntezę kolagenu, poprawia jędrność, elastyczność, odżywienie i nawilżenie skóry, zapobiega też skutkom nadmiernego opalania (głębokim zmarszczkom, przebarwieniom, odbarwieniom). Zmniejsza ilość wydzielanego łoju przez skórę i w ten sposób ogranicza tworzenie się zaskórników. Stosowany jest w leczeniu kurzej ślepoty ( ślepoty zmierzchowej) i trudno gojących się ran. Pomocny jest w stanach obniżonej odporności, schorzeniach przewodu pokarmowego i przewlekłym nieżycie dróg oddechowych. Odpowiada za prawidłowy rozwój komórek rozrodczych, proliferacji komórek nabłonka, jak również uczestniczy w zachowaniu prawidłowej czynności układu odpornościowego (pobudza wytwarzanie ciał odpornościowych). 

Stosując retinol warto mieć na uwadze, że powoduje on miejscowe działania niepożądane w postaci: suchości skóry oraz błon śluzowych, podrażnienia, rumienia, zwiększonej wrażliwości skóry, wzmożonej potliwości, zapalenia i wysychania czerwieni wargowej, a także stanów zapalnych spojówek. Jako efekt uboczny wystąpić może zaburzenie wzrostu włosów, ich przerzedzenie i wypadanie, utrata połysku paznokci oraz ich zwiększona łamliwość, zniekształcenie płytki paznokciowej, pieczenie i łzawienie oczu.  W celu przeciwdziałania skutkom ubocznym retinolu po pierwsze należy zadbać o prawidłową pielęgnację skóry przy pomocy emolientów czy olejów np. z wiesiołka, ogórecznika, czarnej porzeczki czy czarnuszki, korzystna będzie konsultacja u dermatologa.

Krem z retinolem - jak wybrać najlepszy?

Skuteczność kosmetyków zawierających w swoim składzie retinol zależna jest od jego chemicznej postaci oraz stężenia. Producenci często nie podają zawartości poszczególnych składników, a równocześnie oscylują wokół dawek homeopatycznych, które nie zapewniają oczekiwanych efektów podjętej kuracji.

Retinol w kosmetykach stosowany jest w małych stężeniach ( od 0,01% do 0,08%) ponieważ może powodować podrażnienia skóry. W kremach, które mają za zadanie redukować zmarszczki oraz przebarwienia występuje w ilości stężeniu 0,1 - 2%. W takiej dawce retinol wzmacnia skórę, zmniejsza oznaki starzenia, a równocześnie nadal nie wywiera działania drażniącego. Tego typu kosmetyki dedykowane są dla osób po 35 roku życia. Aby móc cieszyć się pożądanym efektem należy je stosować przez około 12 miesięcy. Ważne jest też stopniowe wprowadzanie i zwiększanie dawki retinolu, aby przyzwyczaić skórę oraz uniknąć podrażnienia. Należy zacząć od jednej lub dwóch aplikacji preparatu w tygodniu, a następnie zwiększać częstość stosowania zależnie od tolerancji skóry.

Retinol zwiększa podatność na podrażnienia wskutek ekspozycji na słońce, dlatego  przy użytkowaniu kremów z retinolem zaleca się ograniczyć ekspozycję na promieniowanie słoneczne oraz stosować preparaty z filtrem SPF 30 bądź wyższym. 

Sprawdź też: Olejek rycynowy - działanie i właściwości

Źródła:

1. Kaźmierska A., Bolesławska I., Przysławski J. Wpływ retinoidów na skórę i zapobieganie ich skutkom ubocznym. Hygeia Public Health 2019; 54(3): 165 – 172. 
2. Marona H., Gunia A., Pękala E. Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspekcie komórkowego mechanizmu działania.Farm Pol  2010; 66(3): 187 – 192. 
3. Czarnota A. Retinoidy. Mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii. Dermatologia i Kosmetologia 2018; 4(7): 371 – 376.