Sepsa

Sepsa jest powikłaniem ciężkiego zakażenia i charakteryzuje się ogólnoustrojową reakcją zapalną organizmu. Dowiedz się jakie są przyczyny i jak wygląda leczenie sepsy.

Nie ulega wątpliwości, że sepsa, ze względu na zagrożenie życia chorego i trudności w leczeniu, stanowi poważny problem medyczny. Czy sepsa może prowadzić do śmierci? Tak, śmiertelność wrasta wraz ze wzrostem ciężkości przebiegu choroby. Dane statystyczne pomówią, że śmiertelność w ciężkiej sepsie ocenia się na ok 40%, a w przypadku wstrząsu septycznego wzrasta nawet do 60%. To bardzo wysoki wynik, ale faktem jest, że w XXI wieku sepsa wciąż jest jedną z głównych przyczyn zgonów na oddziałach intensywnej opieki medycznej, a wyleczenie nie chroni przed poważnymi powikłaniami jakie często są jej następstwem.

Zobacz też: Myj ręce - chroń życie

Czym zatem jest sepsa?

Sepsa jest powikłaniem ciężkiego zakażenia i charakteryzuje się ogólnoustrojową reakcją zapalną organizmu. Można powiedzieć, że jest to uogólniona niewydolność narządów związana z zakażeniem a odpowiedzią naszego organizmu na zakażenie jest uogólniony odczyn zapalny, zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych oraz skłonność do powstawania zakrzepów.

Jakie są przyczyny sepsy?

Przyczyną sepsy może być w zasadzie każda infekcja, podczas której dochodzi do rozprzestrzeniania się w organizmie drobnoustrojów (najczęściej bakterii) i ich toksyn poprzez krew. Najczęstszymi przyczynami sepsy są zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, infekcje układu moczowego i inne infekcje w granicach jamy brzusznej. Sepsa może być spowodowana przez jakiekolwiek zakażenia, np. rany skóry, rany po zabiegach chirurgicznych, infekcje zębów, zapalenie zatok czy migdałków - zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością układu immunologicznego.

Sepsa niejedno ma imię

Istniej wiele klasyfikacji sepsy: ze względu na czynniki ją wywołujące, drogę zakażenia, osobę chorego lub ciężkość przebiegu. Biorąc pod uwagę stopień nasilenia, możemy mówić o sepsie, ciężkiej sepsie oraz o wstrząsie septycznym, podczas którego dochodzi do niewydolności wielu narządów. Wstrząs septyczny to najcięższy stan w przebiegu sepsy.Natomiast ze względu na różnice w osobie chorego, przyczynach i sposobach leczenia można wyróżnić sepsę noworodkową, sepsę dzieci, sepsę dorosłych oraz sepsę szpitalną i pozaszpitalną. 
Sepsa szpitalna najczęściej występuje u chorych z obniżoną odpornością, obciążonych wieloma dodatkowymi czynnikami ryzyka, takimi jak choroby przewlekłe, przebyte operacje, długotrwała antybiotykoterapia lub leczenie onkologiczne. Bakterie wywołujące sepsę szpitalną (np. pałeczka ropy błękitnej lub gronkowce) są zwykle oporne na leczenie antybiotykami, dlatego też stan chorych jest bardzo ciężki i dotyczy przede wszystkim pacjentów leczonych na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Na tych oddziałach, dodatkowo wzrasta ryzyko zakażenia ze względu na ilość koniecznych inwazyjnych procedur medycznych i ogólny stan chorych.
Sepsa pozaszpitalna najczęściej dotyka dzieci i młodzież oraz osoby nieobciążone dodatkowymi czynnikami ryzyka i przebywające w dużych skupiskach ludzkich (szkoły, przedszkola, zakłady karne, koszary). Jest wywoływana przez bardzo zjadliwe szczepy bakterii, takich jak meningokoki, pneumokoki lub paciorkowce ropne. 
Statystyki zdrowotne podają, że z powodu sepsy umiera rocznie w Polsce około 1000 osób, ale są to dane szacunkowe.

Jak można rozpoznać sepsę?

Trzeba pamiętać, że sepsa ma często bardzo szybki i gwałtowny przebieg. Początkowe objawy sepsy są niecharakterystyczne i mogą przypominać objawy przeziębienia lub zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego z ogólnym złym samopoczuciem. Może pojawić się gorączka, dreszcze, zawroty głowy, nudności, wymioty, spadek ciśnienia i szybka akcja serca. Chory może być zdezorientowany, tracić kontakt z otoczeniem. Jednak choroba rozwija się dość gwałtownie i stan chorego szybko się pogarsza. Gorączka często się utrzymuje pomimo podania leków przeciwgorączkowych. Dochodzi osłabienie, przyspieszenie i spłycenie oddechu, duszność, bóle mięśni, bladość i zasinienie kończyn. Sygnałem alarmowym powinna być wysoka gorączka, pojawienie się na skórze drobnych wybroczyn, utrata kontaktu i przytomności.

Jak postępować w przypadku podejrzenia sepsy?

W przypadku wystąpienia objawów wskazujących na sepsę należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Jeżeli objawy szybko narastają konieczne jest jak najszybsze wezwanie pogotowia ratunkowego. Ze względu na zagrożenie życia, diagnostyki sepsy nie można odkładać w czasie, nawet jeżeli objawy nie są jeszcze nasilone. Należy pamiętać, że sepsa rozwija się bardzo szybko, nawet w ciągu kilku godzin i niezmierne ważne jest, aby szybko rozpocząć leczenie.

Czy sepsę można wyleczyć?
Tak, chociaż trzeba pamiętać, że w przypadku sepsy najważniejszą rolę odgrywa czas do postawienia prawidłowego rozpoznania i podjęcia leczenia. Podstawowe metody leczenia sepsy to właściwa antybiotykoterapia, dożylne uzupełnianie płynów oraz podtrzymywanie najważniejszych funkcji życiowych organizmu, oddychania i krążenia. W przypadku właściwego leczenia jest możliwe całkowite wyleczenie zakażenia, jednakże nawet przy najlepszym leczeniu sepsa jest obarczona wysoką śmiertelnością oraz powikłaniami. Powikłania po przebyciu sepsy obejmują cały szereg zmian narządowych od zwiększonej podatności na zakażenia, zaburzeń neurologicznych po zmiany martwicze obwodowych części ciała (np. palców dłoni i stóp).