Co to jest lipidogram?

Lipidogram to badanie, które określa poziom cholesterolu całkowitego, frakcji cholesterolu LDL, HDL oraz trójglicerydów. Dowiedz się kiedy wykonuje się lipidogram i jak wygląda badanie, wyjaśnia lek. Zbigniew Chwiałkowski z enel-med.

Co to jest lipidogram?

Lipidogram to badanie, które określa poziom cholesterolu całkowitego, a także frakcji cholesterolu LDL, HDL oraz trójglicerydów. Badanie ma na celu wyznaczenie odpowiedniej ścieżki terapeutycznej z uwzględnieniem innych czynników ryzyka, które pomogą lekarzowi określić prawdopodobieństwo wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego. Mówiąc prościej, lipidogram pomaga ustalić moment w którym należy wdrożyć leczenie farmakologiczne, bądź sygnalizuje iż wystarczająca będzie zmiana diety i modyfikacja stylu życia. Często zdarza się, że pacjenci trafiają do gabinetu lekarskiego tylko z wykonanym badaniem cholesterolu całkowitego. Jest to wystarczające do określenia ryzyka sercowo naczyniowego, ale nie daje pełnego obrazu do monitorowania leczenia obniżającego poziom cholesterolu.

W dużym skrócie, w lipidogramie możemy uwzględnić tzw. cholesterol dobry (HDL) i cholesterol zły (LDL). Docelowe pożądane wartości poszczególnych frakcji są indywidualnie ustalane dla każdego pacjenta w zależności od kilku czynników (płci, wieku, ciśnienia tętniczego, palenia papierosów), a także chorób współistniejących zwiększających ryzyko sercowo-naczyniowe (przebyty zawał, cukrzyca, tętniak aorty itd)

Kiedy wykonuje się lipidogram?

Badanie lipidogramu powinno być wykonane zawsze w trakcie diagnostyki otyłości, cukrzycy lub innych zaburzeń metabolicznych. Należy pamiętać, aby było także być regularnie wykonywane u osób powyżej 40. roku życia oraz obciążonych chorobami współistniejącymi, takimi jak niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, jak również z dodatnim wywiadem rodzinnym.

Współczesny styl życia, siedzący tryb pracy, mała aktywność fizyczna oraz niezdrowy i nieregularny sposób odżywiania się sprawia, że coraz częściej w gabinecie spotykamy się z wysokimi wartościami cholesterolu u coraz młodszych osób. Dlatego właśnie konieczne jest wykonywanie badań takich jak lipidogram, które mogą podnieść alarm w związku z rosnącym zagrożeniem.Nadmiar cholesterolu z frakcji LDL powoduje odkładanie się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych w całym organizmie, co z czasem przyczynia się do pojawiania się zaburzeń takich jak choroba niedokrwienna serca, niedokrwienie kończyn czy udar mózgu

Lipidogram - jak wygląda badanie?

Jest to bardzo proste badanie, wykonywane z krwi żylnej (surowicy lub osocza). Krew jest pobierana w laboratorium, optymalnie po całonocnym wypoczynku. Do badania należy przystąpić na czczo, aby uzyskać jak najbardziej miarodajny wynik. Po posiłkach, tym bardziej po posiłkach tłustych, możemy obserwować wzrost poziomu trójglicerydów, które pośrednio wpływają na możliwość prawidłowego oznaczenia pozostałych frakcji. Warto zatem pamiętać, żeby tak jak w przypadku badań poziomu glukozy, zastosować się do zaleceń i powstrzymać od jedzenia na około 12. godzin przed badaniem. 

Lipidogram - jak interpretować wyniki

Odczytując wynik cholesterolu całkowitego, jego interpretacja jest stosunkowo łatwa. Powszechną normą laboratoryjną dla cholesterolu całkowitego jest wartość 190 mg/dl 
(5 mmol/l). 
Sytuacja komplikuje się w przypadku cholesterolu LDL, którego norma według wytycznych wyznaczona jest dla trzech grup osób o różnym ryzyku sercowo-naczyniowym.
 Pierwsza grupa, to osoby generalnie zdrowe, u których za normę przyjęto wartość 
LDL < 115 mg/dl (3 mmol/l)
U osób, u których występują choroby współistniejące jak np. krótko trwająca cukrzyca bez powikłań, wysokie nadciśnienie tętnicze, ten wynik nie powinien przekraczać 100 mg/dcl (2.6mmol/l).
 Pacjenci, którzy przeszli już zawał lub są po udarze, czy osoby z przewlekłą niewydolnością nerek, to grupa osób z wysokim czynnikiem ryzyka, dla których za wartość docelową przyjęto wyniki frakcji LDL poniżej 70 mg/dcl (1.8mmol/l). 
W indywidualnych sytuacjach wartości docelowe frakcji LDL mogą być nawet niższe, o czym decyduje lekarz prowadzący. Co do frakcji cholesterolu HDL, norma nie jest określana w kategoriach „od-do”. W zależności od płci pożądana ilość cholesterolu HDL wynosi odpowiednio dla mężczyzn ponad 40mg/dl, a dla kobiet ponad 45mg/dl.

Istotny w interpretacji wyników badań lipidogramu jest także wynik badania frakcji trójglicerydów, które są podstawowym substratem energetycznym ustroju i składnikiem tkanki tłuszczowej. Docelowe stężenie trójglicerydów we krwi, związane z małym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, wynosi 150 mg/dcl (1.7 mmol/l). Nieznaczne przekroczenie tych wartości nie powinno jeszcze powodować paniki, natomiast wyniki w granicach 300 - 500 mg/dcl są już bardzo niepokojące i zmuszają do natychmiastowego działania.
Jedną z przyczyn zwiększenia ich wartości jest dyslipidemia aterogenna, prowadząca w najprostszej drodze do miażdżycy uogólnionej, powikłanej zawałami i udarami.