Co trzeba wiedzieć o HIV?

W kinach rekordy popularności bije Bohemian Rhapsody, czyli opowieść o Freddiem Mercury. Legendarny wokalista grupy Queen był jedną z pierwszych znanych osób, które zmarły na AIDS. To był rok 1991. Dziś ta choroba wywoływana przez ludzki wirus niedoboru odporności (HIV) wciąż jest śmiertelnie niebezpieczna, ale już zdecydowanie mniej niż choćby 27 lat temu.

Co to jest HIV?

Wirus HIV należy do rodzaju lentiwirusów, czyli wirusów powolnych, wywołujących objawy chorobowe po długim okresie utajenia. Zakażenie HIV oznacza, że w organizmie człowieka znajduje się wirus nabytego niedoboru odporności. Wirus mnoży się i niszczy układ odpornościowy zakażonej osoby, który po pewnym czasie przestaje chronić organizm przed chorobami. Zakażenie HIV nie daje charakterystycznych objawów. Jeśli nie zrobi się testu diagnostycznego można nawet przez 10-12 lat nie wiedzieć o tym, że uległo się zakażeniu. Osoba, która nie wie, że żyje z HIV, może zachorować na AIDS. Może też zakażać innych.

Zakażenie wirusem HIV

Do zakażenia dochodzi za pośrednictwem kontaktu seksualnego, okołoporodowo albo w konsekwencji ekspozycji na wydzieliny albo tkanki zawierające wirusa. Materiałem zakaźnym jest krew, nasienie, wydzielina pochwy, wydzielina odbytnicy, mleko kobiety karmiącej i nieutrwalone tkanki. Potencjalnym źródłem wirusa może być również płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn stawowy, płyn opłucnowy, płyn otrzewnowy i płyn osierdziowy, choć zakażenie za ich pośrednictwem jest bardzo mało prawdopodobne. Niezanieczyszczone krwią ślina, plwocina, pot, łzy, mocz, kał i wymioty nie są uważane za materiał zakaźny.

Objawy wirusa HIV

W początkowym stadium zakażenia HIV (2 - 6 tygodni od zakażenia) u większości osób mogą pojawić się objawy tzw. ostrej choroby retrowirusowej. Utrzymują się zwykle około 14 dni i ustępują, niezależnie od podejmowanych lub nie prób leczenia. W niektórych przypadkach objawy mogą utrzymywać się dłużej. Do najczęstszych objawów należą: gorączka, zmęczenie, bóle stawów i mięśni, bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka oraz zapalenie gardła.

Jak wykryć HIV?

W przypadku tego wirusa zasada "im szybciej, tym lepiej" jest wyjątkowo istotna. Test w kierunku HIV nie wykrywa samego wirusa HIV. Wykrywa przeciwciała skierowane przeciwko wirusowi, produkowane przez układ odpornościowy człowieka zakażonego HIV. Wyprodukowanie przeciwciał w takiej ilości, by mogły być zauważone przez test wymaga czasu (ten czas nazywany jest okienkiem serologicznym). Z tego powodu przyjmuje się, że od momentu, w którym mogło dojść do zakażenia do zrobienia testu powinno minąć przynajmniej od 2 do 6 tygodni a dla pewności wykrycia zakażenia określa się ten czas na 12 tygodni. Ten okres daje nam pewność, że otrzymamy wiarygodny wynik, na podstawie którego można całkowicie wykluczyć zakażenie HIV.

Bezpieczny seks najlepszą ochroną

Do nowych zakażeń HIV dochodzi w większości przypadków podczas kontaktów seksualnych. Jeśli zdecydujemy się więc na współżycie z osobą, co do której stanu zdrowia nie mamy pewności, to zabezpieczenie się za pomocą prezerwatywy jest więcej niż konieczne. Większość prezerwatyw wykonana jest z lateksu, który daje bardzo dużą szansę, że wirus znajdujący się m.in. w nasieniu czy wydzielinie pochwy osoby zakażonej HIV się przez niego nie przedostanie. Nie należy jednak zapominać, że zdarzają się uszkodzenia, na które trzeba być szczególnie uważnym. Najważniejszą zasadą w ochronie przed zakażaniem jest unikanie ryzykownych zachowań seksualnych a w razie konieczności należy jak najszybciej wdrożyć postępowanie poekspozycyjne, które polega na podaniu do 48 godzin leków antyretrowitrusowych.

HIV w Polsce

W 2017 roku wykryto w Polsce 1526 nowych przypadków zakażenia wirusem HIV, o 256 więcej niż w 2016 roku. Województwa o największej liczbie wykrytych zakażeń to: mazowieckie (330), wielkopolskie (206), śląskie (182), małopolskie (162) oraz dolnośląskie (147). Każdego dnia w Polsce 4 osoby dowiadują się o swoim zakażeniu. Mimo to szacunki epidemiologiczne wskazują, że nawet 30% osób żyjących z HIV nie jest tego świadoma.