Czy kiła jest wyleczalna?

Kiła jest chorobą weneryczną, należy do grupy chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową. Chociaż wielu osobom wydaje się chorobą historyczną, w dzisiejszych czasach wciąż obserwuje się liczne zachorowania. Ich liczba nie maleje, a nawet ulega nieznacznemu zwiększeniu na przestrzeni ostatnich lat. Jednocześnie wiedza na temat chorób wenerycznych w społeczeństwie jest niewielka, co sprzyja zakażeniom i nierzadko znacznie opóźnia rozpoznanie. Jest to sytuacja niekorzystna, ponieważ aby uniknąć powikłań związanych z zakażeniami i dalszego ich rozprzestrzeniania konieczna jest jak najszybsza diagnostyka i rozpoczęcie leczenia. Dowiedz się czym jest kiła, jak się przed nią chronić i co należy zrobić w przypadku wystąpienia objawów choroby.

Co to jest kiła?

Kiła jest chorobą weneryczną wywołaną przez krętka bladego (Treponema pallidum). Do zakażenia może dojść podczas stosunku płciowego zarówno pochwowego jak i oralnego czy analnego. Jeżeli u osoby chorej zmiany kiłowe są obecne w jamie ustnej czy gardle, zakażenie może nastąpić także w wyniku pocałunku. Poza drogą płciową krętek blady zakaża również przezłożyskowo, dlatego jego obecność u kobiety ciężarnej stanowi poważne zagrożenie dla płodu. Po przedostaniu się do organizmu krętki intensywnie się namnażają a następnie rozprzestrzeniają poprzez krew i układ chłonny. Stąd też zmiany kiłowe mogą dotyczyć każdego narządu, nie wyłączając ośrodkowego układu nerwowego.

Kiła – objawy

Przebieg choroby klasycznie dzielimy na okres wczesny i późny. Okresem wczesnym nazywamy pierwsze dwa lata od momentu zakażenia. Początkowo, po około 3 tygodniach od zakażenia, w miejscu wniknięcia patogenu do organizmu pojawia się tzw. objaw (wrzód) pierwotny. Zmiana nie jest bolesna i często towarzyszy jej powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Po około 2 – 6 tygodniach goi się samoistnie. U niektórych osób pojawia się jednocześnie kilka wrzodów pierwotnych lub inne, mniej charakterystyczne zmiany przypominające opryszczkę. Zdarza się, że pierwszym objawem jest kiłowe zapalenie pochwy i sromu u kobiet lub żołędzi prącia u mężczyzn. Po zaniknięciu pierwotnych zmian choroba może przebiegać w sposób bardzo zróżnicowany. Do symptomów mogących pojawić się w tym okresie należy wysypka, powiększenie węzłów chłonnych, stany podgorączkowe, utrata masy ciała, ogólne złe samopoczucie i bóle głowy. W okolicy narządów płciowych i odbytu mogą wystąpić charakterystyczne zmiany skórne zwane kłykcinami płaskimi. Należy pamiętać, że są one wysoce zakaźne. U niektórych osób ten etap choroby przebiega jednak zupełnie bezobjawowo, co nie oznacza jednak samoistnego wyleczenia.

Po upływie dwóch lat od zakażenia mówimy o kile późnej. Zdarza się, że przez wiele lat przebiega ona w postaci utajonej, jednak krętki są cały czas obecne w organizmie. W tym czasie u kobiet w ciąży, pomimo braku jakichkolwiek objawów chorobowych, może również dojść do zakażenia płodu. U około 1/3 chorych dochodzi do rozwoju objawowej kiły późnej, która manifestuje się najczęściej w układzie krążenia i układzie nerwowym. Może powodować m.in. uszkodzenie aorty i innych dużych tętnic, w tym tętnic mózgowych. Ponadto związana jest ze zwiększoną częstością udarów mózgu i rozwojem niepełnosprawności na skutek wiądu rdzenia kręgowego. W przebiegu kiły późnego okresu na skórze a także w kościach rozwijają się charakterystyczne guzowate zmiany tzw. kilaki.

Kiła u dzieci

Część płodów zakażonych przezłożyskowo nie przeżywa infekcji i dochodzi do poronienia. U dzieci żywo urodzonych przez matki chore na kiłę obserwuje się objawy kiły wrodzonej wczesnej lub późnej, w zależności od czasu ich wystąpienia. Objawami wczesnymi, widocznymi tuż po urodzeniu mogą być: uszkodzenie nosa (charakterystyczny tzw. nos siodełkowaty), zapalenie kostno – chrzęstne, marskość wątroby, zapalenie płuc, stany zapalne i ropnie różnych narządów m.in. wątroby czy śledziony, wysypka oraz trudności w oddychaniu. Do objawów kiły późnej należy głuchota, zaburzenia rozwoju twarzoczaszki, zapalenie okostnej, uszkodzenie nerwu wzrokowego i zapalenie rogówki mogące prowadzić do ślepoty a także przewlekłe zapalenie opon mózgowych. Choroba ta prowadzi do znacznego upośledzenia sprawności i pogorszenia jakości życia, stąd niezwykle ważne jest jej zapobieganie.

Kiła – leczenie

Leczenie kiły należy rozpocząć jak najszybciej, od razu po rozpoznaniu. Zauważenie objawu pierwotnego lub innych niepokojących zmian u siebie lub partnera seksualnego powinno więc skłonić do wizyty u lekarza (wenerolog). Szybkie włączenie leczenia jest istotne nie tylko dlatego, że pozwala uniknąć powikłań choroby, ale także skutecznie ogranicza dalsze rozprzestrzenianie się krętka. W terapii kiły stosuje się antybiotyki, spośród których najczęściej wybierane są pochodne penicyliny. U osób uczulonych na leki z tej grupy, z powodzeniem mogą być stosowane inne antybiotyki. Dawkowanie oraz czas trwania leczenia zależy od stadium, w którym rozpoznano chorobę. Hospitalizacja jest konieczna wyłącznie w przypadku wystąpienia poważnych powikłań, u większości pacjentów antybiotykoterapia odbywa się w trybie ambulatoryjnym. Po zakończeniu skuteczność jest potwierdzana testem serologicznym. Jak w przypadku wszystkich chorób przenoszonych drogą płciową, diagnostyka i leczenie powinno objąć również wszystkich partnerów seksualnych chorego.

Zachorowanie na kiłę nie wywołuje trwałej odporności, więc przy kolejnych kontaktach z chorym partnerem możliwe jest ponowne zakażenie.

Profilaktyka zakażeń

Najlepszym sposobem na uniknięcie powikłań kiły jest stosowanie właściwej profilaktyki. Do takich działań należy przede wszystkim dbałość o higienę osobistą, a także unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych. Stosowanie prezerwatyw zmniejsza ryzyko zakażenia, jednak nie zapobiega mu w pełni. Należy pamiętać że do wniknięcia krętka bladego do organizmu może dojść zarówno w czasie stosunku pochwowego jak i oralnego czy analnego. Niezwykle istotne jest wykonywanie badań w kierunku kiły u kobiet w ciąży, ze względu na możliwe ryzyko zakażenia przezłożyskowego płodu. Ponadto każde niepokojące zmiany szczególnie zlokalizowane w obrębie narządów płciowych powinny być konsultowane przez lekarza, nawet jeżeli wygoiły się samoistnie.

Źródła:

1. Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Wydawnictwo lekarskie PZWL, 2016.
2. Centers for Disease Control and Prevention. Syphilis. (https://www.cdc.gov/std/syphilis/default.htm)
3. 2015 Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines (https://www.cdc.gov/std/tg2015/default.htm)
4. Edward W. Hook. Syphilis. Lancet. 2017 Apr 15;389(10078):1550-1557.
5. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019. ISBN: 9788374305686