Czym jest histeroskopia? Przebieg i przygotowanie do zabiegu

Wiele kobiet zmaga się z różnymi dolegliwościami pochodzenia ginekologicznego. Część z nich może być kłopotliwa na co dzień i powodować bóle. To nie tylko uciążliwe krwawienia, zrosty po różnego rodzaju zabiegach, lecz także problemy w obrębie błony śluzowej macicy oraz mięśniaki, polipy lub schorzenia samej szyjki macicy. Wiele z takich przypadłości, bez odpowiednich badań, diagnostyki oraz właściwego leczenia, może prowadzić do rozwoju poważnych chorób, wywoływać niepłodność, a nawet nowotwór. Dlatego każda pacjentka powinna regularnie badać stan swojego zdrowia podczas wizyt ginekologicznych. Jeżeli natomiast pojawiają się niepokojące dolegliwości - poddać się badaniu za pomocą histeroskopu. To metoda diagnostyczna, dzięki której możliwe jest dokładne obejrzenie struktur wewnątrz macicy, a także pochwy oraz samego kanału szyjki macicy i wykrycie wszelkich nieprawidłowości dróg rodnych.

Czym jest i na czym polega histeroskopia macicy?

Histeroskopia (inaczej wziernikowanie macicy) to małoinwazyjne, wewnątrzmaciczne badanie endoskopowe stosowane w ginekologii, które umożliwia obejrzenie wnętrza macicy i zmian niedostrzegalnych podczas wykonywania takich działań obrazowych, jak np. USG. Histeroskop pozwala dokładnie dostrzec wszelkie zmiany i strukturę we wnętrzu macicy, obejrzeć stan, w jakim jest przegroda macicy, ujście jajowodów, ściany macicy czy wnętrze kanału szyjki macicy. 

Ze względu na objawy i indywidualny stan pacjentki może być wykonana histeroskopia diagnostyczna i operacyjna. Działanie polega na wprowadzeniu histeroskopu do jamy macicy przez kanał szyjki macicy i pochwę. Narzędzie jest wyposażone w niewielką kamerę, która przesyła sygnał do komputera. Następnie zostaje on wyświetlony na ekranie monitora w powiększeniu, a lekarz ma możliwość ocenić istniejące zmiany lub stwierdzić, że obraz jest prawidłowy.

Jednocześnie podczas wykonywania całego działania można pobrać wycinek niepokojącej zmiany do badania histopatologicznego, usunąć określone struktury czy też przeprowadzić proces łyżeczkowania. Histeroskopia jest też jednym z podstawowych badań wykonywanych w diagnostyce leczenia niepłodności. 

Przebieg histeroskopii diagnostycznej

Histeroskopia diagnostyczna macicy jest przeprowadzana w takiej samej pozycji jak standardowe badanie i odbywa się na fotelu ginekologicznym. Pacjentce podawane są zazwyczaj środki rozluźniające lub uspokajające. Nie jest tu potrzebne znieczulenie ogólne ani hospitalizacja.

Okolice krocza przed wprowadzeniem narzędzia są dezynfekowane, a następnie do pochwy zostaje wprowadzony wziernik. Po uwidocznieniu kanału szyjki macicy do jamy macicy zostaje włożony histeroskop. Jej wnętrze zostaje natomiast napełnione medium w postaci soli fizjologicznej poprawiającej ostrość obrazu. Diagnostyczne badanie macicy nie boli. Może być odczuwalny jedynie dyskomfort. Po wykonaniu działania można od razu wrócić do domu. 

Histeroskopia operacyjna jamy macicy

W przypadku histeroskopii zabiegowej podawane jest znieczulenie ogólne w sposób dożylny, rzadziej miejscowe. Lekarz za pomocą specjalnego narzędzia, nieco szerszego niż w przypadku działania diagnostycznego, może pobrać próbki do badania, a także usunąć całość określonej struktury w obrębie jamy macicy czy ujść macicznych jajowodów.

Operacyjna histeroskopia jest wykonywana w warunkach szpitalnych. W czasie histeroskopii tego typu dana zmiana może być usunięta za pomocą mikronarzędzi, elektrokoagulacji czy laserowo. Podczas takiego zabiegu operacyjnego można też przeprowadzić łyżeczkowanie. W trakcie zabiegu wprowadzane jest narzędzie, wewnątrz którego można następnie wsunąć kolejne, niezbędne przyrządy do wykonania stosownych czynności.

Badanie histeroskopowe - wskazania i przeciwwskazania

Histeroskopia macicy wykonywana jest w przypadku:

• krwawienia z dróg rodnych,

• podejrzenia zmian, takich jak mięśniaki podśluzówkowe, śródścienne, struktury w obrębie szyjki macicy,

• podejrzenie zrostów wewnątrzmacicznych,

• konieczność usunięcia ciała obcego z wnętrza kanału szyjki i jamy macicy,

• podejrzenie zmian w obrębie szyjki macicy, 

• weryfikacji wyników badań histopatologicznych,

• diagnostyki niepłodności,

• podejrzenia wad macicy,

• podejrzenia pozostałości po porodzie lub poronieniu,

• podejrzenia zmian w błonie śluzowej macicy (polipy, rak, endometrium). 

Histeroskopii nie wykonuje się w przypadku prawidłowo rozwijającej się ciąży. Przeprowadzenie działania mogłoby uszkodzić rozwijający się płód. Ponadto lekarz ginekolog nie podejmie się wykonania zabiegu histeroskopii, gdy Pacjentka przechodzi infekcję czy zakażenie dróg rodnych. 

Częściowym przeciwwskazaniem jest również intensywne krwawienie z dróg rodnych, które znacznie ogranicza widoczność podczas wykonywania całej procedury. 

Możliwe powikłania i dolegliwości po histeroskopii

Wprowadzenie histeroskopu przez szyjkę macicy do jamy macicy podczas histeroskopii jest procedurą bezpieczną, obarczoną bardzo małym ryzykiem ewentualnych powikłań. Jednak wszelkie działania natury medycznej mogą wywołać różnego rodzaju powikłania. W przypadku wziernikowania może to być zapalenie narządów miednicy mniejszej  (mniej niż 1%).

Na skutek badania jamy macicy oraz ujść macicznych może również dojść do perforacji ściany macicy lub uszkodzenia jednego z okolicznych narządów lub struktur, a nawet pęcherza moczowego. Takie sytuacje zdarzają się niezwykle rzadko. Podczas wykonywania histeroskopii może też dojść do krwawienia. Wówczas przeprowadzanie wziernikowania wymaga podjęcia interwencji chirurgicznej. 

Zarówno histeroskopia zabiegowa, jak i diagnostyczna nie może być wykonywana przez przypadkowych lekarzy. Zawsze należy korzystać z usług doświadczonych i wykwalifikowanych specjalistów. Po badaniu mogą wystąpić niewielkie dolegliwości bólowe w podbrzuszu oraz minimalne krwawienie przez kilka dni. 

Zalecenia po zabiegu histeroskopii

Po histeroskopii diagnostycznej przez około 7-10 dni należy zrezygnować z intensywnej aktywności fizycznej, dźwigania ciężkich rzeczy oraz współżycia. Jeśli było to działanie operacyjne, czas trzeba wydłużyć do około 3 tygodni. Jeżeli wystąpi gorączki, a ból po kilku dniach ulegnie nasileniu, należy zgłosić się do lekarza.

Źródła:

1. Baranowski, W., Doniec, J., & Bettocchi, S. (2007). Histeroskopia ambulatoryjna–nowa technika diagnostyczno-lecznicza. Przegl Menopauz, 1, 8-12.

2. Stetkiewicz, Tomasz, et al. "Rola histeroskopii w nowoczesnej diagnostyce i terapii." Przegl Menopauz 3 (2007): 173-6.

3. Doniec, Jacek, et al. "Wartość diagnostyczna minihisteroskopii w rozpoznaniu polipów endometrialnych." (2017).