Czym są kaszaki i kiedy warto je usuwać?

Ludzka skóra jest największym powierzchniowo narządem w organizmie człowieka. I pomimo że patrząc na nią widzimy jednolitą warstwę to jest to bardzo złożona struktura, która jest narażona na różnego rodzaju choroby i powstawanie niedoskonałości. W skórze znajdują się między innymi gruczoły łojowe. W sytuacji, kiedy kanalik wyprowadzający gruczołu zostanie zablokowany i sebum, które się w nim znajduje nie może wyjść na powierzchnię tworzy się kaszak. Jak wygląda kaszak, gdzie najczęściej się pojawia, czy jest groźny i jak się go pozbyć – o tym przeczytacie Państwo w poniższym artykule.

Jak wygląda kaszak?

Gdyby chciało się jednym zdaniem odpowiedzieć na pytanie jak wygląda kaszak to odpowiedź brzmiałaby – jak cielista krosta. Czasem na jej środku znajduje się czarny punkt, który powstaje przez zaczopowanie przewodu mieszka włosowego. Kaszak (łac. atheroma, steatoma) inaczej nazywany cystą naskórkową lub torbielą łojową jest patologiczną obłą zmianą skóry wielkości od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Ściana tego cielistego guzka zbudowana jest z nabłonka wielowarstwowego płaskiego, a w jego wnętrzu znajduje się łój, cholesterol, keratyna oraz zrogowaciały naskórek. Zdarza się, że w środku pojawiają się także fragmenty mieszków włosowych. Większe kaszaki z cielistego koloru mogą zmieniać barwę na żółtą lub białą. Te nieestetyczne zmiany skórne w dotyku są miękkie lub twardsze, a tym co jeszcze je charakteryzuje jest lekkie przesuwanie się pod wpływem nacisku. Warto dodać, że są to bezbolesne krosty, pod warunkiem, że nie dojdzie do ich zakażenia – bo wtedy wypełniają się ropą, skóra staje się zaczerwieniona i pojawia się ból.

Gdzie pojawiają się kaszaki i jakie są przyczyny ich powstawania?

Podskórne guzy, jakimi są kaszaki najczęściej tworzą się w miejscach, na których nasza skóra posiada mniejsze mieszki włosowe i większe gruczoły łojowe. Tym samym na ich powstawanie narażone są twarz, powierzchnia skóry głowy, kark oraz brzuszna strona tułowia. Zdarzają się też przypadki ich pojawiania się w okolicach intymnych - na mosznie, penisie czy wargach sromowych większych - te mogą powodować ból podczas oddawania moczu czy stosunku, ale i podczas chodzenia. Kaszaki potrafią także zaatakować błonę śluzową jamy ustnej. Mogą pojawić się jako pojedyncze lub mnogie narośle i statystycznie dwa razy częściej dotykają mężczyzn niż kobiet, szczególnie w wieku między 30 a 40. rokiem życia. Są też przypadłością występującą w okresie dojrzewania, kiedy to w gospodarce hormonalnej dochodzi do zmian i zaburzeń funkcjonowania gruczołów łojowych. Kaszaki bardzo rzadko występują u dzieci, ale warto wiedzieć, że mogą powstawać już w życiu płodowym, w momencie w którym dochodzi do zamknięcia komórek macierzystych skóry w komórkach innych tkanek. Można być także genetycznie narażonym na kaszaki - kiedy guzków jest więcej niż jeden mogą świadczyć o zespole Gardnera, która jest uwarunkowaną genetycznie chorobą, której towarzyszą torbiele naskórkowe na twarzy i głowie.
Dlaczego powstają kaszaki?
Gruczoł łojowy, czyli gruczoł pęcherzykowaty skóry ssaków wydzielaj łój, który uchodzi do mieszka włosowego, i ta wydzielina ma za zadanie natłuszczać włosy i naskórek. Dodatkowo rolą gruczołów łojowych jest produkcja sebum, które na skórze ssaków tworzy warstwę chroniącą nas przed bakteriami, przesuszeniem oraz czynnikami zewnętrznymi. Kiedy dochodzi do zablokowania czyli zastoiny tej wydzieliny gruczołu łojowego, wtedy powstają kaszaki. Przyczyną może być nieprawidłowa praca gruczołu łojowego, ale nie jest to jedyna sytuacja. Kaszak może być także konsekwencją:

• pęknięć gruczołu łojowego w momencie występowania zmian trądzikowych w okresie dojrzewania;
• zapalenia mieszków włosowych;
• różnego rodzaju otarć, urazów i uszkodzeń skóry;
• stosowania kosmetyków, których skład opiera się na bazie silikonów lub olejów;
• nadmiernej ekspozycji skóry na promienie UV.

Jak widać kaszaki powstają z różnych przyczyn, jednocześnie nie istnieje metoda, która w zupełności mogłaby nas ochronić przed ich pojawianiem się. Niemniej jednak istotne jest dbanie o codzienną higienę, wskazane jest także regularnie wykonywanie peelingu, który pomoże pozbyć się martwego naskórka.

Jak pozbyć się kaszaków?

Kiedy choruje skóra, a szczególnie jej fragmenty na co dzień widoczne, człowiek czuje dyskomfort, bo takie zmiany są niechcianym defektem kosmetycznym, a w momencie zakażenia mogą stać się także przyczyną powstawania stanów zapalnych, a nawet prowadzić do powikłań. Nieodpowiednio potraktowane mogą pozostawić na ciele blizny.
Zazwyczaj kaszaki są bezbolesne, dopiero ich zakażenie może powodować uczucie bólu i stany zapalne. Dlatego nie wolno dopuszczać do takich sytuacji i reagować kiedy tylko zmiana skórna w postaci kaszaka pojawi się na naszym ciele. Małe kaszaki mogą wchłonąć się samoistnie, ale w przypadku dużych zmian istnieje ryzyko pęknięć kaszaka z powodu nagromadzenia się zbyt dużej ilości sebum. Jeśli zmiana już się pojawi nie wolno samemu metodami domowymi podejmować prób pozbycia się kaszaka poprzez nakłuwanie czy wyciskanie krosty, tylko zgłosić się na wizytę do specjalisty, w tym przypadku dermatologa, który zajmie się rozpoznaniem i wskazaniem odpowiedniej metody leczeni. Jeśli znamię jest duże i wymaga zabiegu lekarz dermatolog skieruje nas do chirurga ogólnego. Kaszaki są zmianami, które specjaliście łatwo zdiagnozować, i pomimo, że teoretycznie nie stanowią zagrożenia dla naszego zdrowia i życia to niezbędna jest ich właściwa diagnoza. Lekarz specjalista po usunięciu kaszaka oceni także czy konieczne jest wykonanie biopsji i badania histopatologicznego. Dzięki wizycie u dermatologa lub chirurga ogólnego unikniemy pomylenia znamienia z ropniem, tłuszczakiem czy włókniakiem.
Zabieg usuwania kaszaka odbywa się w znieczuleniu miejscowym i polega na nacięciu kaszaka skalpelem, po czym następuje drenaż zawartości torbieli lub całkowite jego usunięcie. Lekarz może także zastosować metodę leczeniu kaszaka poprzez krioterapię lub laserowe wypalanie. Wypalanie laserem jest zabiegiem całkowicie bezkrwawym, co więcej – laser posiada działanie antybakteryjne i po takim zabiegu rana nie wymaga czyszczenia ani dezynfekcji. W przypadku kaszaków, przy których występował stan zapalny lub gdy specjalista uzna to za zasadne, może zostać wprowadzona antybiotykoterapia.

Źródła:

• Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową; Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2013; 34-36
• Łopatiuk P., Na własnej skórze. Mała książka o wielkim narządzie; Wydawnictwo Poznańskie 2020; 11-12
• Nowicki R., Majewski S., Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową; Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2019; 60-61