Endoskopia - co to jest, jak się przygotować?

Endoskopia to wszystkie procedury diagnostyczno-terapeutyczne pozwalające oglądać i wykonywać pewne zabiegi w przestrzeniach zlokalizowanych we wnętrzu ludzkiego ciała, przy pomocy światłowodu zakończonego narzędziami optycznymi (endoskopu).

Na czym polega endoskopia?

Badanie endoskopowe polega na wprowadzeniu do wnętrza jamy brzusznej, bądź badanego narządu sondy wyposażonej w kamerę, która pozwala lekarzowi na dokładną oceną stanu organów wewnętrznych. Zaletą tego badania jest możliwość jednoczesnego przeprowadzenia procedur zabiegowych (na przykład usunięcia polipów czy kamieni w drogach żółciowych) oraz pobranie wycinka do dalszych badań histopatologicznych. W przypadku bronchoskopii, pacjent dostaje leki uspakajające oraz spowalniające skurcze krtani, a następnie lekarz wprowadza przez tchawicę do oskrzeli specjalną rurkę (bronchoskop lub bronchofiberoskop) oraz pobiera próbki śluzu do dalszych badań. Gastroskopię wykonuje się wprowadzając do ust pacjenta miękką rurkę, która dociera do żołądka. W przypadku cystoskopii lekarz wprowadza do cewki moczowej giętki endoskop, za pomocą którego może obejrzeć wnętrze pęcherza moczowego. Natomiast w trakcie kolonoskopii lekarz na początku bada odbyt palcem, a następnie wprowadza endoskop stopniowo wtłaczając do jelita grubego powietrze, które pozwala wyraźniej zobaczyć ściany narządów układu pokarmowego. Zupełnie inaczej wygląda endoskopia kapsułkowa. W tym przypadku pacjent nie połyka giętkiej rurki, ale metalową kapsułkę, zawierającą miniaturową kamerę, która, przechodząc przez jego przewód pokarmowy, wykonuje około 50 tysięcy zdjęć. Zdjęcia te są przekazywane do urządzenia, zamontowanego na brzuchu pacjenta. Po przejściu przez układ pokarmowy kapsułka jest wydalana.

Rodzaje endoskopii

• bronchoskopia (badanie wnętrza tchawicy i oskrzeli, które umożliwia wykrycie zmian chorobowych w obrębie tych narządów takich jak zwężenia, guzy, nacieki nowotworowe lub zapalne)– laryngoskopia (badanie krtani)
• stroboskopia (badanie tylnej ściany części krtaniowej gardła oraz obejrzenie z góry nagłośni za pomocą sztywnej, metalowej rury)
• gastroskopia (badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego, które umożliwia diagnostykę schorzeń przełyku, żołądka i dwunastnicy, takich jak wrzody żołądka i dwunastnicy, nowotwory, a także pobieranie wycinków błony śluzowej do badań histopatologicznych i tamowanie niewielkich krwawień)
• kolonoskopia (badanie jelita grubego i okrężnicy)
• endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (badanie umożliwiające diagnostykę schorzeń dróg żółciowych)
• endoskopia kapsułkowa (badanie umożliwiające diagnostykę całego jelita cienkiego)
• artroskopia (wziernikowanie stawu, na przykład kolanowego)
• cystoskopia (wziernikowanie pęcherza, cewki moczowej, moczowodów oraz prostaty)
• laparoskopia (badanie wnętrza jamy otrzewnej, np. wątroby, pęcherzyka żółciowego, trzustki, śledziony oraz pomaga w rozpoznawaniu ciąży pozamacicznej, guzów jajnika czy endometriozy)
• endoskopia igłowa (badanie struktur oka, serca lub naczyń wieńcowych)

Jak przygotować się do endoskopii?

W zależności od rodzaju badania endoskopowego, zmieniają się wytyczne dotyczące przygotowań oraz przebiegu badania. Bronchoskopia wykonywana jest na czczo. Pacjent musi być co najmniej 6 godzin od ostatniego posiłku oraz picia wody. Dobę przed wykonaniem zabiegu nie powinno się palić papierosów, pić alkoholu i stosować jakichkolwiek używek.

Przed wykonaniem gastroskopii nie można nic jeść przez 8 godzin, oraz pić, żuć gumy i palić przez 4 godziny. Najbardziej rygorystyczne zalecenia dotyczą kolonoskopii. 3 dni przed planowanym zabiegiem należy przejść na dietę lekkostrawną, w tym czasie zrezygnować z owoców pestkowych oraz warzyw. Dzień przed badaniem można zjeść już tylko śniadanie, a po południu wypić cztery saszetki specjalnego preparatu. Od rozpoczęcia jego przyjmowania nie wolno już nic jeść. Badanie endoskopowe zazwyczaj trwa od kilku do kilkudziesięciu minut.