Jak stosować srebro koloidalne?

Srebro koloidalne to związek srebra, który wykazuje działanie antybakteryjne, antywirusowe i przeciwgrzybicze. W związku z tym znajduje zastosowanie jako składnik preparatów o działaniu odkażającym, maści czy kropli do oczu. Srebro koloidalne nie jest przeznaczone do picia, ponieważ zawiera metal ciężki, który ma działanie toksyczne. Kumulując się w organizmie, może wywołać chorobę o nazwie srebrzyca (argyria). Wyjaśniamy, jakie zastosowanie może mieć srebro koloidalne, jakie efekty powoduje i jakie mogą być skutki picia srebra koloidalnego.

Właściwości srebra znane są od wieków i jego związki były od dawna stosowane do celów leczniczych. Azotan srebra, który został odkryty w XIII wieku, stosowano w leczeniu ran, owrzodzeń i oparzeń aż do odkrycia antybiotyków.  

1% roztwór azotanu srebra był już pod koniec XIX wieku aplikowany noworodkom, aby wyeliminować u nich zapalenie oczu (gonococcal opthalmia). Był także używany w celu  leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, padaczki czy zapalenia gruczołu Bertoliniego w ginekologii.  

Obecnie 10-20% roztwór azotanu srebra jest stosowany w stomatologii do zabiegu impregnacji próchnicowo zmienionej zębiny u dzieci. Roztwory tego związku o stężeniu 1-2% służą do odkażania owrzodzeń i trudno gojących się ran, a te o jeszcze mniejszym stężeniu - 0,05-0,1% - stosowane są do przepłukiwań. 

Azotan srebra jest także składnikiem sztyftu do stosowania miejscowego, służącego do usuwania brodawek. 

Oprócz azotanu srebra (Argenti nitras) obecnie w leczeniu mają zastosowanie takie związki tego metalu jak białczan srebra (Argenti proteinici, Protargol), targezyna (Targesinum) czy sulfatiazol (Argentum sulfathiazole, Sulfathiazolum) oraz srebro koloidalne (Argentum colloidale, Collargol). 

Srebro koloidalne – zastosowanie 

Srebro koloidalne (albo nanosrebro) ma postać zawiesiny składającej się cząstek mniejszych niż 100 nm (nanometr to jedna milionowa milimetra, czyli 0,000 000 001 m). 

Ma ono bardzo szerokie spektrum działania. Oprócz działania antybakteryjnego wykazuje także działanie antywirusowe oraz antygrzybicze. Jest wykorzystywane do produkcji materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, tekstyliów, tworzyw sztucznych czy materiałów budowlanych. Nanosrebro znajduje się także w ogniwach fotowoltaicznych oraz układach fotosyntetyzujących. 

W medycynie srebro koloidalne stosowane jest w opatrunkach służących do zaopatrywania ran oparzeniowych, gdyż charakteryzuje się dłuższym działaniem przeciwbakteryjnym i lepszą penetracją w głąb martwiczych tkanek niż inne tradycyjne związki srebra.  

W Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich przeprowadzono w latach 2005-2006 w tym kierunku badania na grupie 45 pacjentów, którzy ulegli oparzeniu. Wykazały one ponad 50% redukcję flory bakteryjnej izolowanej z rany po zastosowaniu nanosrebra. 

Preparaty zawierające srebro koloidalne wykorzystywany są również do zaopatrywania ran powstających w przebiegu takich chorób jak Zespół Stevensa Jonsona czy przy toksycznej nekrolizie naskórka. Używa się ich w celu leczenia odparzeń czy odleżyn. 

W dermatologii stosowane są także w pielęgnacji skóry atopowej i trądzikowej. Występują jako składnik wyrobów medycznych, służących do leczenia opryszczki, łuszczycy, grzybic skórnych czy łojotoku.   

W okulistyce srebro koloidalne stosowane jest w leczeniu bakteryjnego zapalenia spojówek, w laryngologii – w celu zwalczania infekcji bakteryjnych i grzybiczych uszu, gardła czy nosa. 

W stomatologii płyn zawierający nanokoloidalne srebro oraz złoto jest używany do płukania kanałów korzeniowych. Nanocząstki srebra są także wykorzystywane w preparatach żelowych, które mają chronić zęby przed działaniem bakterii. Preparaty te są stosowane przed założeniem plomb i wypełnień. Nanocząstki srebra wchodzą również w skład niektórych past do zębów. 

Srebro koloidalne jest stosowane w kosmetykach, służących do pielęgnacji dłoni, stóp czy obuwia. Srebro w postaci nanocząstek jest składnikiem antyperspirantów. 

Srebro koloidalne – efekty  

Działanie srebra koloidalnego wynika z jego budowy i właściwości fizyko-chemicznych. Składa się ono z nanocząsteczek o średnicy nieprzekraczającej 100 nm, posiadających około 20-15 000 atomów. Charakteryzuje je duży stosunek powierzchni aktywnej do objętości, dzięki temu możliwe jest osiągnięcie wysokiego działania antybakteryjnego, antywirusowego i przeciwgrzybiczego przy stosowaniu bardzo małych stężeń srebra.  

Srebro w postaci zjonizowanej wiąże się z białkami mikroorganizmów, co powoduje zmiany w strukturze ścian i błon komórkowych bakterii. Jony srebra reagują z grupami tiolowymi występującymi na powierzchni ściany komórkowej i powodują usuwanie atomów wodoru, w rezultacie uniemożliwia to wymianę gazową.  

Pod wpływem srebra produkty przemiany materii gromadzone są wewnątrz komórki, niemożliwa staje się synteza białek. W rezultacie prowadzi to do śmierci komórki bakteryjnej.  

Jony srebra wiążą się także z genomem drobnoustrojów DNA lub RNA przez denaturację i powodują zahamowanie procesu replikacji i namnażania się mikroorganizmów.  

Srebro koloidalne posiada właściwości bakteriobójcze wobec wielu szczepów bakterii, takich jak między innymi Escherichia coli, Klebsiella spp., Pseudomonas spp., Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis czy Enterococcus faecalis.

Dotychczas nie stwierdzono, aby bakterie rozwinęły mechanizm obronny przeciwko nanocząsteczkom srebra.  

Działanie przeciwgrzybicze nanosrebra polega na tym, że zaburzona zostaje gospodarka wodna, co wpływa negatywnie na procesy rozmnażania. Srebro koloidalne działa skutecznie przeciwko takim patogenom jak S. aureus, E. coli, P. aeurginosa, A. baumani, E. feacalis, S. epidermidis, C. albicans.  

Konsekwencje picia srebra koloidalnego 

Srebro koloidalne nie jest jednak przeznaczone do użytku wewnętrznego, czyli do picia, pomimo że niektóre źródła internetowe zachęcają do takiego jego stosowania, argumentując to pozytywnym wpływem na odporność, zwalczaniem bakterii, pasożytów itp. Jednak srebro koloidalne to nie jest lek przeznaczony do takiego celu i takie efekty działania tego produktu nie zostały naukowo potwierdzone. 

Co więcej, srebro, jako metal ciężki, może się kumulować i działać toksycznie. Cząstki srebra, odkładając się w organizmie, mogą spowodować chorobę zwaną srebrzyca (argyria).  

Charakteryzuje się ona niebiesko sinym przebarwieniem dziąseł, skóry i błon śluzowych. Plamy na skórze mogą mieć metaliczny, a nawet czarny odcień. Przebarwienia skóry są bardziej widoczne w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych. Srebrzyca odbarwia także narządy wewnętrzne, może uszkadzać nerki i wątrobę. 

Srebro koloidalne, gdy dostanie się przez płuca, jelita, a nawet przez skórę do krwiobiegu i do narządów wewnętrznych, może wpływać negatywnie na zdrowie. Może spowodować podrażnienie oczu i skóry, może działać jak alergen. Badania wykazały, że nanocząstki srebra mogą powodować zmiany genetyczne i działać szkodliwie na rozrodczość. 

Nanosrebro podawane drogą pokarmową wywołuje odpowiedź zapalną i powoduje zmiany w śluzówce jelit, a także działa szkodliwie na wątrobę i nerki. Srebro koloidalne może także działać neurotoksycznie i wpływać na funkcje poznawcze. 

Srebrzyca jest nieuleczana. Pojawiające się przebarwienia – niebieska skóra zwykle pozostaje na cale życie. 

Źródło:  

Świdwińska-Gajewska A.M., Czerczak S., Nanosrebro- szkodliwe skutki działania biologicznego, Medycyna Pracy 2014, 65 (6), 831-845 
Pokrowiecki R., Mielczarek A., Wybrane przykłady wykorzystania nano-cząsteczek srebra w procedurach medycznych, Borgis – Nowa Stomatologia 3/2012, 117-121 
Griffith R.D., Simmons B.J., Yazdani M.A., Colloidal Silver Dangerous and Readily Available, JAMA Dermatology, 2015 Jun, 151(6), 667-8 
Kasperek-Nowakiewicz R, Związki srebra w lecznictwie w czasach epidemii - właściwości, zastosowanie i trudności recepturowe, Aptekarz Polski, czerwiec 2020, numer 166 (144e), 20-27