Oponiak - czy to groźne?

Oponiaki to najczęstsze pierwotne guzy wewnątrzczaszkowe. Wykrywane są głównie powyżej 50 roku życia. Dotykają dwukrotnie częściej kobiety, u 2 do 3% populacji mają charakter bezobjawowy. Dowiedz się więcej o oponiakach, jakie są objawy i czynniki ryzyka? Sprawdź, jak wygląda leczenie oponiaków.

Oponiak - co to jest?

Oponiak to nowotwór wywodzący się z komórek pajęczynówki ( jedna z trzech opon mózgowo – rdzeniowych). Podobnie jak glejak jest pierwotnym nowotworem wewnątrzczaszkowym ośrodkowego układu nerwowego. Oponiak może mieć charakter łagodny, złośliwy lub też być atypowy. Oponiaki łagodne stanowią 90% przypadków tych nowotworów, atypowe 5 – 7%, natomiast złośliwe od 1 do 3%. Są to guzy, które rosną zewnątrzmózgowo i charakteryzują się powolnym wzrostem. Powodują stopniowy ucisk przylegających struktur mózgu. Częściej dotykają kobiet między 40 a 60 rokiem życia. U większości chorych młodych osób oponiaki rosną systematycznie i nieusunięte w porę charakteryzują się niepomyślnym rokowaniem. 

Oponiak – objawy

Wzrost oponiaka przez kilka lat może być bezobjawowy. W przypadku osób po 70 roku życia guzy pozostają bezobjawowe do końca życia. Symptomy zależą od umiejscowienia oponiaka. Najczęstszymi objawami są: napady padaczkowe, bóle głowy oraz powoli postępujące niedowłady kończyn. Wystąpić mogą zaburzenia czucia oraz obustronny objaw Babińskiego, czyli reakcja na podrażnienie podeszwy stopy, postępująca utrata wzroku, drgawki, zmiany psychiczne, niewydolność przysadki i wytrzeszcz gałki ocznej. W przypadku, gdy guzy zlokalizowane są na podstawie czaski powodują niedowłady nerwów czaszkowych, co przekłada się na zaburzenia ostrości wzroku i pola widzenia.  Z kolei symptomami dużych oponiaków oraz tych zlokalizowanych w tylnej jamie czaszki są: nadciśnienie wewnątrzczaszkowe oraz wodogłowie. Co tysięczny oponiak daje przerzuty odlegle, przeważnie do płuc, kości, węzłów chłonnych, nerek i wątroby. 

Oponiak – czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka rozwoju oponiaków stanowią: promieniowanie jonizujące, promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie mikrofal, ekspozycja na radioterapię, czynniki hormonalne i urazy ośrodkowego układu nerwowego. Z pośród nich jako najważniejszy uznawane jest promieniowanie jonizujące. Badania wykazały również istotny wzrost ryzyka zachorowania u kobiet o wysokim wzroście oraz dużej zawartości tkanki tłuszczowej. 

Oponiak – leczenie

Jako jedyną skuteczną metodę terapii oponiaków uznaje się leczenie neurochirurgiczne, które należy rozważyć w każdym przypadku objawowego nowotworu. Jego celem jest całkowite usunięcie guza. W przypadku guzów bezobjawowych wykrytych przez przypadek należy prowadzić  ich obserwację aż do momentu udowodnienia ich wzrostu bądź też wystąpienia objawów klinicznych. Oponiaki wykryte przypadkowo u osób po 70 roku życia przeważnie nie wymagają leczenia. Przy guzach złośliwych oraz niecałkowicie usuniętych stosuje się zazwyczaj leczenie uzupełniające w postaci radioterapii stereotaktycznej. Po operacji niejednokrotnie następuje nasilenie ogniskowych deficytów neurologicznych, przede wszystkim niedowładów nerwów czaszkowych i niedowładów kończy, co jest wskazaniem do zapewnienia pacjentowi dalszej rehabilitacji, jak również opieki neurologów czy też okulistów. 

Źródła:

1. Deptała A. Onkologia w praktyce, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2007.
2. Fijuth J., Dziadziuszko R. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, 2013.
3. Walecki J., Jurkiewicz E. Diagnostyka obrazowa nowotworów ośrodkowego układu nerowego. Polski Przegląd Neurologiczny 2007; 3 (3): 155 – 171.
4. Jaskólski D. J. Badania kliniczno – molekularne w oponiakach. Aktualn Neurol 2012; 12 (2): 74 – 103.