Pomoc Ukrainie

Według szacunków ONZ Ukrainę w przeciągu dwóch tygodni od wybuchu wojny, opuściło ponad dwa miliony osób. MSWIA podaje, że do 9 marca 1,33 mln. uchodźców znalazło schronienie w Polsce. Wiele osób, spośród uciekających z ogarniętego wojną kraju, to pacjenci chorujący przewlekle, kobiety w ciąży, małe dzieci czy osoby z niepełnosprawnościami. Wielu z nich potrzebuje również pomocy doraźnej i kontaktu z lekarzem z uwagi na m.in. spędzone na mrozie godziny w różnych warunkach.

W związku z konfliktem za naszą granicą, Polacy okazują niezwykłe gesty wsparcia. Organizowane są zbiórki, transport dla uchodźców, udostępniane mieszkania czy oferowane miejsca pracy. Niezwykle ważne jest, aby orientować się również w obowiązujących w naszym kraju przepisach związanych ze świadczeniami zdrowotnymi dla obywateli Ukrainy. Warto wiedzieć jak zorganizowany jest system opieki zdrowotnej, by uniknąć niepotrzebnego stresu i móc pokierować potrzebujących w odpowiednie miejsca. Dla tych osób kluczowe jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa – możemy na to wpłynąć swoją pomocą, kierując ich do lekarzy POZ lub psychologów.

Podstawowa pomoc medyczna w Polsce

Ukraińcy mogą liczyć na duże wsparcie – ich świadczenia medyczne będą zbliżone do tych, jakie standardowo otrzymują Polacy. Wszyscy Ukraińcy, którzy potrzebują konsultacji z lekarzem lub trafią do szpitala, otrzymają bezpłatną pomoc. Świadczenia te będą pokrywane ze środków budżetu państwa. Pomoc można znaleźć w każdej placówce mającej podpisaną umowę z NFZ, dotyczy lekarzy rodzinnych oraz specjalistów, a także szpitali.

Grupa ENEL-MED również oferuje pomoc medyczną uchodźcom z Ukrainy, dzieciom i dorosłym. W oddziałach enel-med ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej, osoby z Ukrainy mogą skorzystać z bezpłatnych wizyt u lekarza internisty i pediatry. Placówki oferujące bezpłatne świadczenia dla Ukraińców zlokalizowane są w wielu miastach Polski: w Warszawie, Krakowie, Katowicach, Gdańsku, Gdyni, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu:

• Warszawa: Oddział Wilanów, ul. Rzeczypospolitej 14, tel. (22) 434-09-09.
• Warszawa: Oddział Ursus ul. Aleksandra Prystora 8, tel. (22) 434-09-09.
• Warszawa: Oddział Galeria Młociny  ul. Zgrupowania AK „Kampinos” 15, tel. (22) 434-09-09.
• Kraków: Oddział Wadowicka ul. Wadowicka 3A,tel. (22) 434-09-09.
• Katowice: Oddział Chorzowska ul. Chorzowska 152,tel. (22) 434-09-09.
• Gdańsk: "Zaspa" Centrum Medyczne SP. Z O.O., ul. Burzyńskiego 1, tel. (58) 769 38 66
• Gdynia: Clinica Medica, ul. Mireckiego 11, (58) 661 50 55
• Łódź: Salve Medica, ul. Szparagowa 10, tel. (42) 254 64 00
• Poznań: Med Polonia, ul. Starołęcka 42, tel. (61) 22 75 810
• Wrocław: Scanmed, ul. Parkowa 46, tel. (12) 629 88 00

Dla rozliczenia samego świadczenia medycznego ważne, by pacjent posiadał odpowiednie dokumenty. Stawiając się na wizytę trzeba posiadać dokument uprawniający do realizacji usługi medycznej. Może to być paszport z odpowiednią pieczątką, zaświadczenie wystawione przez Straż Graniczną RP lub inny zweryfikowany dokument, otrzymany na przykład w punkcie recepcyjnym.

W nagłych, ale niezagrażających życiu sytuacjach, obywatele Ukrainy mogą uzyskać poradę medyczną na Teleplatformie Pierwszego Kontaktu, która jest dostępna pod numerem 800-137-200. Działa ona poza godzinami pracy podstawowej opieki zdrowotnej, czyli od poniedziałku do piątku od 18.00 do 8.00 oraz w soboty i niedziele i inne dni ustawowo wolne od pracy. Porada dostępna jest w języku ukraińskim i języku migowym.

Specustawa dot. świadczeń medycznych

Sytuacja w Ukrainie wymaga bardzo szybkich działań, również porządkujących przepisy prawa i dostosowujących je do bieżących potrzeb. Rząd Polski w dniu 7 marca przyjął projekt specjalnej ustawy dotyczącą świadczeń medycznych dla osób uciekających z Ukrainy. Ustawodawcy zapewniają, że zmiany prawne będą obowiązywały z mocą wsteczną, czyli od 24 lutego 2022 roku. W ustawie znajdują się przepisy dotyczące zarówno zakresu świadczeń dostępnych dla obywateli Ukrainy, jak i szczegóły na temat refundacji leków, realizacji recept czy programów szpitalnych. Nowe przepisy umożliwiają obywatelom Ukrainy korzystanie z opieki medycznej w podmiotach, które już mają podpisane umowy z NFZ, stawia na dostępność leczenia obywateli Ukrainy, ale też na minimalną liczbę formalności, która powinna być z tym związana.

Co dodatkowo ważne dla świadczeń medycznych, obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z inwazją Rosji na swój kraj, będą mogli również po potwierdzeniu tożsamości otrzymać numer PESEL. Nowe przepisy przewidują również ułatwienie Ukraińcom korzystanie z usług cyfrowych - będą oni mogli m.in. założyć Profil Zaufany.

Punkty recepcyjne

W całej Polsce otwartych zostało 27 punktów recepcyjnych. Może się do nich zgłosić każdy obywatel Ukrainy, który opuścił granice swojego kraju i potrzebuje pomocy. Punkty recepcyjne stanowią swoiste centra dowodzenia: w nich udziela są informacje, wydawane są ciepłe posiłki. W każdym z nich znajduje się punkt opieki medycznej, gdzie dokonuje się oceny stanu pacjentów i ewentualne kierowanie do szpitali. Każdy z punktów recepcyjnych wyznaczony jest w miejscu, w pobliżu którego może wylądować helikopter ratowniczy.

Wojewodowie w całej Polsce wyznaczyli 120 szpitali, w których dostępne jest ponad 7 tys. miejsc przeznaczonych do leczenia ukraińskich pacjentów. Dotyczy to przede wszystkim osób rannych, ale nie tylko. Dodatkowe miejsca są dostępne między innymi też dla pacjentów onkologicznych.

Najważniejsze punkty recepcyjne znajdują się w woj. lubelskim i woj. podkarpackim, czyli przy wschodniej granicy, gdzie osób opuszczających Ukrainę jest najwięcej. W punkcie recepcyjnym można również otrzymać dokumenty potwierdzające swój status i dające uprawnienie do późniejszych świadczeń medycznych – nie każdy uciekając z domu miał możliwość zabrania paszportu.

Leki

Ministerstwo Zdrowia oraz NFZ zapewniają, że uchodźcy z Ukrainy będą mieli pełen dostęp do leków w Polsce. Jeżeli przyjechali do Polski z receptą wystawioną poza Unią Europejską, ale ich recepta spełnia wymagania, powinna zostać zrealizowana. Taka recepta jednak będzie pełnopłatna.

Nowa ustawa wprowadza zmianę przepisów, według których w naszym kraju dla Ukraińców wystawianie recept i refundacja leków odbywały się na takich samych zasadach jak dla Polaków. Pacjenci będą mogli od lekarzy pierwszego kontaktu oraz specjalistów, otrzymywać recepty na leki, za które zapłacą tyle samo co Polacy. Programy lekowe, które są powiązane ze świadczeniami szpitalnymi, będą również dostępne. Warto pamiętać, że w przypadku recept wystawionych elektronicznie, lekarze powinni przekazać pacjentom wydruk z kodem kreskowym QR. W przypadku braku numeru PESEL jedynym sposobem na realizację recepty w aptece jest umieszczony na wydruku kod kreskowy lub QR.

W pierwszym odruchu, wielu Polaków uruchomiło zbiórki leków, prowadzonych na rzecz szpitali i ludności cywilnej Ukrainy, która stawia czoło rosyjskiej agresji. Trzeba jednak wziąć pod uwagę specyfikę przechowywania oraz transportu tego typu produktów. Ministerstwo Zdrowia i GIF apelują o powstrzymanie się od organizowania oddolnie takich zbiórek leków i pozostawienia ich podmiotom medycznym.

Sprzęt medyczny i środki opatrunkowe to materiały niezwykle potrzebne w objętej wojną Ukrainie. Grupa ENEL-MED zorganizowała specjalny transport i przekazała bezpłatnie sprzęt, środki opatrunkowe oraz leki na rzecz Organizacji Charytatywnej "SERCE DZIECIOM UKRAINY". Organizacja ta koordynuje przekazanie ich do szpitali polowych w Ukrainie.

Szczepienia

Poza przypadkami nagłymi, możliwa i ważna jest również profilaktyka. Uchodźcom udostępniony jest cały cykl szczepień w Polsce. Dotyczy to nie tylko szczepień przeciw COVID-19, ale też na przykład szczepień przeciw grypie. Pełny kalendarz szczepień jest skierowany też do dzieci.

Minister Zdrowia zapewnia, że dla obywateli Ukrainy w pełnym zakresie będą dostępne testy na COVID-19. W najbliższych dniach powstanie formularz zgłoszeniowy w języku ukraińskim.

Bariera językowa – gdzie szukać wsparcia w języku ukraińskim?

Język polski i ukraiński należą do tej samej grupy języków. Niektóre słowa brzmią podobnie i w podstawowych kwestiach udaje się porozumieć. Warto mówić wolniej, krótkimi zdaniami o prostej konstrukcji. W przypadkach dotyczących zdrowia, konieczny jest jednak bardziej specjalistyczny język. Narodowy Fundusz Zdrowia uruchomił całodobową bezpłatną infolinię. Pod numerem telefonu 800-190-590 w języku ukraińskim udzielana jest informacja o świadczeniach zdrowotnych, z jakich mogą skorzystać uchodźcy z Ukrainy.

W grupie ENEL-MED, w ramach świadczeń POZ dostępni są lekarze mówiący nie tylko po polsku, ale również po angielsku, ukraińsku lub rosyjsku. W gabinetach są przygotowane również specjalne słowniki wspierające lekarzy i pacjentów w komunikacji. By umówić się na wizytę, należy zadzwonić pod numer 22-434-09-09.

Źródła:

• Komunikat ONZ w PAP: https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/onz-z-ukrainy-ucieklo-juz-21-22-mln-uchodzcow
• Informacje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji: https://www.gov.pl/web/mswia/informacja-dla-uchodzcow-z-ukrainy
• Projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa: https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-pomocy-obywatelom-ukrainy-w-zwiazku-z-konfliktem-zbrojnym-na-terytorium-tego-panstwa2
• Komunikat NFZ na temat infolinii w języku ukraińskim: https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/infolinia-nfz-takze-w-jezyku-ukrainskim,8153.html