Szczepienia przeciwko grypie

Grypa jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Największe niebezpieczeństwo stanowią jednak powikłania po grypie – wśród nich można wymienić m.in. zapalenie płuc i mięśnia sercowego, poronienie, a nawet zgon. Szczepienia przeciwko grypie pozwalają zadbać nie tylko o siebie, ale także o osoby, które moglibyśmy zarazić. Kiedy szczepić się na grypę? Jakie są przeciwwskazania do szczepienia przeciw grypie?

W sezonie 2016/2017 zaobserwowano wzrost zachorowań na grypę o 19% w stosunku do poprzedniego roku, a z powodu choroby zmarło 25 osób. Okres od września do grudnia oraz od lutego do kwietnia w sezonie 2017/2018 również przyniósł wzrost zapadalności na grypę w stosunku do poprzedniego sezonu. Warto jednak zauważyć, że zasięg zachorowań na grypę jest większy od przedstawianego w oficjalnych raportach – duża część przypadków nie zostaje bowiem rozpoznana lub nie jest zgłaszana.

Grypa – czym właściwie jest?

Grypa jest sezonową chorobą wirusową dróg oddechowych. Charakteryzuje się dużą zakaźnością. Zwykle objawia się gorączką, bólami mięśni i głowy, a także wyczerpaniem. Przeziębienie zazwyczaj przebiega dużo łagodniej. Grypę może wywołać wirus grypy typu A typu B i typu C, z czego najczęstsze są zachorowania wywołane przez pierwsze dwa typy wirusa. Zakażenia nimi stosunkowo często prowadzą do powikłań pogrypowych.

Grypa – powikłania

Czy grypa jest groźna? – Wirus grypy jest groźny ze względu na powikłania, do których może prowadzić – mówi dr n. med. Cezary Ścibiorski z Enel-Med. Do najczęstszych powikłań należą zapalenie płuc, zapalenie górnych dróg oddechowych, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mięśni, powikłania położnicze (poronienie, przedwczesny poród, ryzyko wad cewy nerwowej u płodu), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, zapalenie nerwów obwodowych, zapalenie nerek, posocznica, zaostrzenie przebiegu chorób przewlekłych (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca), a nawet zgon.

Grypa – dlaczego warto się zaszczepić?

Szczepionka przeciw grypie jest najskuteczniejszą formą profilaktyki. Dr Ścibiorski podkreśla, że szczepienie na grypę to rodzaj polisy ubezpieczeniowej. – Nie potrafimy przewidzieć, jak groźny będzie wirus grypy w danym roku – zaznacza lekarz. Ponadto w przypadku osób obciążonych schorzeniami krążeniowo-oddechowymi, takimi jak: niewydolność serca, płuc czy przewlekła obturacyjna choroba płuc, szczepienie może uratować życie.

W badaniu Bidgesa (Atlanta, USA) wśród zdrowych dorosłych wykazano, że inaktywowane szczepienie przeciw grypie było w 86% skuteczne.

Szczepienie przeciw grypie – wskazania

Szczepienie przeciw grypie zalecane jest wszystkim, począwszy od niemowląt, które ukończyły 6. miesiąc życia. Ze względów medycznych powinny być zaszczepione osoby chore przewlekle, a także narażone na ryzyko powikłań pogrypowych lub ciężkiego przebiegu grypy. Do tej grupy należą osoby powyżej 50. roku życia, dzieci od 6. miesiąca życia do 5. roku życia, osoby z chorobami przewlekłymi i zaburzeniami metabolicznymi, osoby ze zmniejszoną odpornością, z chorobami nowotworowymi oraz kobiety, które są w ciąży lub planują ciążę.

Przeciwwskazania do szczepienia przeciw grypie

Dr Cezary Ścibiorski podkreśla, że przeciwwskazanie do szczepienia przeciw grypie stanowią ostra choroba przebiegająca z wysoką gorączką oraz alergia na składniki szczepionki, w tym przykładowo białko jaja kurzego.

Szczepienie przeciwko grypie przeciwwskazane jest również osobom z zespołem Guillaina-Barrégo stwierdzonym w okresie 6 tygodni po poprzednim szczepieniu.

Szczepienie na grypę – kiedy?

Szczepionka może być podawana przez cały sezon występowania grypy. Najlepszy okres to jednak początek sezonu epidemiologicznego, czyli od września do połowy listopada. Skuteczność szczepionki wynosi od 70 do 90%. Zależna jest m.in. od stanu zdrowia pacjenta, jego wieku, dopasowania szczepów wirusa grypy wchodzących w skład szczepionki w danym sezonie do szczepów krążących w populacji, typu/podtypu wirusa wywołującego zakażenie w danym sezonie oraz od okresu, który minął od szczepienia do kontaktu szczepionej osoby z wirusem. Odporność poszczepienna rozwija się po około 14 dniach i utrzymuje się od 6 do 12 miesięcy.

Powikłania po szczepieniu na grypę

Według przeprowadzonych badań działania niepożądane szczepionki – poza dolegliwościami w miejscu wstrzyknięcia – nie różnią się od dolegliwości występujących po podaniu placebo. Możliwe objawy po szczepieniu na grypę to:

• zaczerwienienie,
• stwardnienie,
• obrzęk i ból w miejscu wstrzyknięcia,
• złe samopoczucie,
• dreszcze,
• gorączka.

Możliwe jest także ogólne osłabienie po szczepieniu na grypę oraz pojawienie się objawów grypopodobnych, np. bólu głowy czy bólów mięśniowych.

Grypa – czym różnią się szczepionki?

Szczepionki przeciw grypie są aktualizowane co roku. Jest to wynikiem dużej zmienności wirusa grypy. Przed grypą możesz się łatwo zabezpieczyć również w placówkach Enel-Med. Do dyspozycji masz dwie opcje czterowalentnej szczepionki przeciwko grypie:

• Influvac tetra,
• Vaxigrip tetra (dla dzieci od 6. miesiąca życia).

Szczepionka czterowalentna zawiera dwa szczepy wirusa typu A oraz dwie linie wirusa grypy typu B i zapewnia szerszą ochronę przed zachorowaniem. By skutecznie uniknąć choroby, wystarczy już jedna dawka.

Grypa – zakażenie pomimo szczepienia

Zakażenie wirusem grypy jest możliwe pomimo szczepienia. Jest to uzależnione od wielu czynników, jak chociażby czasu, który minął od szczepienia do kontaktu z wirusem. Jeśli jednak dojdzie do zakażenia, może mieć ono łagodniejszy przebieg, Istnieją również dane wskazujące na mniejszą częstość ciężkich powikłań grypy.

Źródła:

1. Makowiec – Dyrda M. et. al. Profilaktyka i leczenie grypy. Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Medycyna Praktyczna, Kraków 2016.

2. Brydak L. B. Grypa chorobą rodziny. Family Medicine and Primary Care Review 2011; 13 (2): 281 – 286.

3. Brydak L. B Grypa – problem stary jak świat. Hygeia Public Health 2012, 47(1): 1-7 .

4. Wywiad z Doktorem Cezarym Ścibiorskim.