Zioła w doniczce - zdrowy pomysł na wiosnę!

Zioła są nie tylko aromatycznym dodatkiem do potraw, zawierają także liczne składniki prozdrowotne. Dowiedz się dlaczego warto mieć w domu doniczkę ze smaczną dawką zdrowia.

By cieszyć się świeżymi ziołami w domowym zielniku o każdej porze roku nie wystarczy ich jedynie posadzić. Ważne jest zapewnienie odpowiednich warunków do ich wzrostu. Niezbędny jest dopływ światła, dlatego dobrze sprawdzi się np. kuchenny parapet lub balkon. 

Rzeżucha 

Rzeżucha, inaczej pieprzyca siewna jest doskonałym dodatkiem do sałatek, twarogu, chleba, zup, sosów czy surówek. Jej smak i aromat to nie jedyne zalety zielonej przyprawy. Jest ona źródłem witamin A, C, B1, K i kwasu foliowego. Dostarcza również żelaza, wapnia, potasu, magnezu, miedzi, cynku, jodu i manganu. Charakteryzuje ją wysoka zawartość białka – aż 25%, a nasiona tłuszczu ok 20 - 30%. Dzięki glukozynolanom, flawonoidom, garbnikom, sterolom i triterpenom wykazuje działanie przeciwzapalne. Może dzięki temu zmniejszać stany zapalne i bóle reumatyczne. Ponadto rzeżucha działa antybakteryjnie, ochronnie na komórki wątroby, może obniżać ciśnienie tętnicze krwi, stężenie glukozy we krwi i zmniejsza ryzyko nowotworów. Poprawia procesy trawienia. Korzystnie wpływa też na stan skóry oraz układ moczowy. Do wzrostu  rzeżucha potrzebuje ciepłego i oświetlonego miejsca oraz wilgotnego podłoża. 

Koperek

Koperek pasuje do ogórków, sałatek, ryb, sosów, twarogu, ziemniaków oraz jajek. Doskonale smakuje również zupa koperkowa. Optymalne warunki do jego wzrostu to słońce i lekko wilgotne podłoże. Stanowi bardzo dobre źródło witaminy C, kwasu foliowego i karotenu. Dostarcza żelaza, wapnia, manganu, potasu i magnezu. Dzięki swoim składnikom korzystnie wpływa na procesy trawienne: zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i stymuluje ruchy perystaltyczne jelit. Błonnik pokarmowy reguluje pracę jelit. Ponadto koperek hamuje wzrost patogennej mikroflory w jelitach oraz łagodzi biegunki i kolki jelitowe, przeciwdziała wytwarzaniu gazów jelitowych. Flawonoidy o działaniu antyoksydacyjnym spowalniają starzenie się organizmu, a także zmniejszają ryzyko chorób sercowo – naczyniowych. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym wspomaga leczenie dny moczanowej i reumatoidalnego zapalenia stawów. 

Szczypiorek

Liście szczypiorku to doskonały dodatek do sałatek, twarogu, masła ziołowego, zup, jajek, a także drobiu i ryb. Idealne warunki do jego wzrostu to słoneczne miejsce lub półcień i niezbyt wilgotne podłoże. Szczypiorek jest źródłem karotenoidów, witaminy K, C, kwasu foliowego oraz witamin B1, B2 i B6. Zawiera w swoim składzie siarkę, potas, magnez, wapń i fosfor. Dzięki błonnikowi pokarmowemu wspomaga procesy trawienne. Ponadto szczypiorek obniża ciśnienie krwi, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, wzmaga apetyt. Działa też bakteriobójczo. 

Natka pietruszki

Pietruszka sprawdzi się jako dodatek do sałatek, wołowiny, jagnięciny, potraw warzywnych i z jajek, sera twarogowego, masła czy drinków. Do wzrostu potrzebuje słońca, ale nie bezpośrednio świecącego na zielone listki oraz równomiernie wilgotnego podłoża. Jest dobrym źródłem karotenoidów, witaminy A, B1, B2, C, E, K i kwasu foliowego. Dostarcza również żelaza, potasu, magnezu, fosforu, selenu, siarki, miedzi i manganu. W swoim składzie zawiera flawonoidy, które pełnią rolę antyoksydantów. Dzięki furanokumaryną natka pietruszki wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe. Ponadto pietruszka wspomaga układ odpornościowy. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych. Przez co może poprawiać trawienie oraz zmniejszać ilość gazów jelitowych i niwelować wzdęcia. Korzystnie wpływa na wytwarzanie czerwonych krwinek, stan skóry oraz wzrok, zmniejsza ryzyko chorób sercowo – naczyniowych. Badania opublikowane w czasopiśmie Journal of Allergy and Clinical Immunology wskazują, że natka pietruszki przez hamowanie wydzielania histaminy redukuje objawy alergii.

Mięta

Mięta nadaje charakterystyczny aromat jagnięcinie, wieprzowinie, sałatkom, serom oraz słodkim daniom. Do wzrostu potrzebuje słońca lub półcienia oraz dużego poziomu wilgotności. Nie toleruje pełnego słońca. W zimie należy trzymać ją w jasnym i chłodnym pomieszczeniu. Pomocna jest w łagodzeniu niestrawności, wzdęć, nudności oraz wymiotów, a także zapalenia oskrzeli i kaszlu. Zawarte w niej składniki aktywne o działaniu przeciwutleniającym zmniejszają ryzyko wielu chorób cywilizacyjnych: miażdżycy, cukrzycy, otyłości czy chorób nowotworowych. 

Rozmaryn 

Rozmaryn pasuje niemalże do każdej potrawy: pizzy, makaronu, ziemniaków, cielęciny, jagnięciny, drobiu, dziczyzny i ryb. Potrzebuje słońca oraz dużo ciepła, równomiernej i niezbyt dużej wilgotności.  Rozmaryn ułatwia trawienie, hamuje stany skurczowe mięśni gładkich jelit, dróg żółciowych i moczowych. Przywraca prawidłową perystaltykę jelit.  Kąpiele z jego dodatkiem polecane są w problemach z krążeniem i bólach reumatycznych. Jest źródłem związków biologicznie czynnych. Wykazują one działanie przeciwutleniające, antybiotyczne, przeciwzapalne, przeciwwrzodowe, a także obniżające stężenie cholesterolu. 

Majeranek

Aby móc cieszyć się majerankiem należy zapewnić mu słoneczne i ciepłe miejsce oraz bardzo wilgotne podłoże. Wzbogaci on swoim smakiem potrawy zarówno warzywne, jak i mięsne. Może zastąpić sól. Majeranek pobudza apetyt, a także ułatwia procesy trawienia. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Działa przeciwzapalnie i wiatropędnie. Ogranicza nadmierną fermentację. 

Źródła:
1.    Anders A., Kaliniewicz Z., Markowski P. Porównanie cech geometrycznych nasion pieprzycy siewnej ( Lepidium Sativum L. ) z okrywą i poddanych obłuskiwaniu. Acta Agrophysica 2013 (20), 1: 17 – 28.
2.    Falana H., Nofal W. , Nakhleh H.  A Review Article Lepidium Sativum (Garden cress). Research Gate 2014, 5: 1- 8.
3.     Sat G. S. at al. Antioxidant and nutritional characteristics of garden cress ( Lepidium sativum). Acta Scientiarum Polonorum 2013 (12), 4: 173 – 179. 
4.    Mayer J. Porady eksperta zioła w kuchni.Grupa Wydawnicza Foksal 2014. 
5.    Nurzyńska – Wierdak R. Ocimum basilicum L. – wartościowa roślina przyprawowa, lecznicza i olejkodajna. Praca przeglądowa. Annales universitatis Mariae Curie – Skłodowska – Lublin  2012 (22), 1: 20 – 30. 
6.    Najda A. Skład chemiczny i działanie przeciwutleniające ektraktów z Mentha x piperita L. Postępy fitoterapii 2017 (18), 4: 251 – 258. 
7.    Nowak K., Jaworska M., Ogonowski J. Rozmaryn – roślina bogata w związki biologicznie czynne. Chemik 2013 ( 67), 2: 11 – 13.
8.    Newerli – Guz J. Przeciwutleniające właściwości majeranku ogrodowego Origanum majorana L. Problemy Higieny i Epidemiologii 2012 ( 93), 4: 834 – 837.