Koronawirus: czy domowe zwierzęta mogą zarażać?

Koronawirus SARS CoV-2 należy do specyficznej rodziny wirusów, Coronavirinae, do której należą różne gatunki koronawirusów. Wyróżniamy wśród nich koronawirusy ludzkie, w tym właśnie koronawirus SARS-CoV-2, będący przyczyną obecnej pandemii, oraz koronawirusy zwierzęce. Oba te szczepy posiadają podobną budowę i strukturę genomu. W związku z tym pojawiają się pytania - jaki jest związek obecnej epidemii z koronawirusami przenoszonymi przez zwierzęta? Czy mogę zarazić się COVID-19 od swojego psa lub kota? Dowiedz się, czy domowe zwierzęta stanowią zagrożenie, czy pies może zarażać koronawirusem? Czy kot może sprawić, że zachorujesz na COVID-19?

Koronawirusy zwierzęce i ludzkie

Koronawirusy zwierzęce są szeroko rozpowszechnione w całym środowisku. Tak samo jak w przypadku koronawirusów ludzkich, wyróżnia się wśród nich kilka specyficznych gatunków. Koronawirusy alfa i beta zwykle infekują ssaki, natomiast gamma- i delta-koronawirusy atakują najczęściej ptaki i ryby. Wywołują one wiele chorób u zwierząt domowych i hodowlanych, zwłaszcza chorób układu pokarmowego i oddechowego. Do najbardziej rozpowszechnionych należą: epidemiczna biegunka świń, zakaźne zapalenie otrzewnej u kotów (FIP), zakaźne zapalenie oskrzeli u ptactwa oraz wirusowe zapalenie żołądka i jelit u bydła. Koronawirusy ludzkie zwykle nie atakują innych ssaków niż ludzi. Odnotowano jednak nieliczne, dodatnie wyniki testów na koronawirusa u kilku odrębnych gatunków. Pierwszym potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 u zwierząt, był przypadek psa z Wuhan, później zanotowano także zakażenie tygrysicy z nowojorskiego zoo. Na początku kwietnia 2020 r. samica zaczęła prezentować objawy choroby układu oddechowego. Jak się potem okazało, miała ona kontakt z człowiekiem chorym na COVID. Przykład ten pokazuje, że zdarzają się nieliczne przypadki przeniesienia choroby z człowieka na zwierzę. Należy jednak zaznaczyć, że nie znaleziono do tej pory żadnych dowodów na odwrotną drogę transmisji.

Czy zwierzęta przenoszą koronawirusa?

Pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem u ludzi miał miejsce pod koniec 2019 roku w Wuhan. Podejrzewa się, że źródłem infekcji był targ rybny Huanan, gdzie „pacjent zero” miał kontakt z różnymi dzikimi zwierzętami i owocami morza. W odniesieniu do budowy genomu SARS-CoV-2, która jest bardzo zbliżona do budowy genomu betakoronawirusów występujących u nietoperzy, przypuszczalnie to właśnie od nietoperzy wywodzi się wirus odpowiedzialny za obecną pandemię. Warto podkreślić, że SARS-CoV-2 należy do gatunku betakoronawirusów. Pomimo iż ten gatunek, jak wcześniej wspomniano, występuje powszechnie także wśród innych ssaków, to choroby zwierząt domowych, takich jak psy i koty, są najczęściej skutkiem infekcji alfakoronawirusem. Taka specyfika zakażeń pozwala z dużym prawdopodobieństwem wykluczyć domowe zwierzaki z grupy bezpośrednich wektorów SARS-CoV-2. Chociaż nie ma większej ilości doniesień o przypadku zachorowania na COVID-19 u zwierząt domowych, to zakażeni pacjenci oraz osoby podejrzewanie o kontakt z osobą chorą, powinny trzymać się z dala od zwierząt. Zalecenie takie wydał Główny Inspektorat Weterynarii, by zwierzęta nie przyczyniały się do pośredniej transmisji wirusa, np. poprzez przenoszenie go na swojej sierści.

Jakie działania jako właściciel zwięrzecia mogę podjąć, by zmniejszyć ryzyko transmisji koronawirusa?

Nie ma dowodów na to, by zwierzęta domowe mogły zarazić człowieka koronawirusem. Podczas opieki nad nimi należy jednak zachować odpowiednie środki ostrożności, by chronić siebie i innych przed potencjalną infekcją. Według Światowej Organizacji Zdrowia, zaleca się:

• Częste mycie rąk mydłem i wodą przez co najmniej 20 sekund, szczególnie po kontakcie ze zwierzętami, ich pożywieniem i zabawkami,
• Unikanie całowania zwierząt, głaskania, przytulania, bycia lizanym i dzielenia się z nimi posiłkiem,
• Podczas wychodzenia na spacery należy zachować odpowiedni dystans w stosunku do innych właścicieli i ich podopiecznych,
• Osoby objęte kwarantanną nie powinny pod żadnym pozorem wychodzić na spacery z pupilem. W takim przypadku należy przekazać zwierzaka rodzinie lub innym osobom, które zapewnią mu właściwą opiekę,
• Zwierzęta należące do osób chorujących na COVID-19 powinny unikać kontaktu z innymi ludźmi i zwierzętami. W miarę możliwości powinny być również trzymane w pomieszczeniach zamkniętych, jednak w bezpieczny dla nich sposób,
• Podstawowe zabiegi weterynaryjne, takie jak coroczne szczepienie (nie dotyczy pierwszych szczepień ochronnych u szczeniąt i kociąt), odrobaczanie, planowany zabieg chirurgiczny, zakup suplementów lub wizyty kontrolne, powinny zostać odroczone do czasu po epidemii.

Koronawirus - dezynfekcja a zwierzęta domowe

Na skutek pandemii koronawirusa, świat zaczął z dużą intensywnością używać wszelkiego rodzaju środków higieny i dezynfekcji. Codzienne czyszczenie i odkażanie powierzchni oraz częste mycie rąk zdecydowanie przyczyniają się do ograniczenia i spowolnienia rozprzestrzeniania się wirusa. Warto zaznaczyć, że wiele spośród środków czyszczących oparte jest na bazie alkoholu i silnie żrących detergentów. Substancje te mogą spowodować u naszych pupili podrażnienie błon śluzowych (w tym podrażnienie spojówek), a nawet doprowadzić do zatrucia. Dlatego też, pod żadnym pozorem nie należy używać na zwierzętach żadnych środków dezynfekcyjnych! W czasie pandemii zachowujmy wszystkie niezbędne środki ostrożności, jednak róbmy to z głową i bez szkody dla zdrowia naszych podopiecznych. 

Źródła:

• Zalecenia WHO (strona internetowa)
• Zalecenia CDC (Centers for Disease Control and Prevention), w przypadku posiadania zwierząt domowych
• Strona internetowa Głównego Inspektoratu Weterynarii 
• Zwierzęta domowe i lekarze weterynarii w obliczu epidemii COVID-19 - republikacja tekstu autorstwa lek. wet. Natalii Strokowskiej, opublikowanego na portalu WeterynariaNews.pl.
• Strona internetowa OiE- World Organisation for Animal Health