Mgła mózgowa to jeden z wielu objawów, które mogą się pojawiać u pacjentów zakażonych koronawirusem SARS-CoV-2. Mgła mózgowa może utrzymywać się przez pewien czas po wyzdrowieniu, stanowiąc element tzw. długiego covida. Wyjaśniamy, co to jest mgła mózgowa, jakie są jej przyczyny, jakie objawy daje mgła mózgu i jak wygląda jej leczenie.
Czym jest mgła mózgowa?
Choroba COVID-19 atakuje głównie układ oddechowy, jednak sam wirus, jak i wywolana nim reakcja zapalna , może obejmować również inne narządy i układy. Objawy mogą towarzyszyć ostrej fazie zakażenia, jak i utrzymywać się lub pojawiać po jej ustapieniu. Ostra faza choroby trwa z reguło do 4 tygodni. Utrzymywanie się dolegliwości ponad 12 tygodni zostało wstępnie określone jako tzw. długi covid. Jednym z jego objawów jest właśnie mgła mózgowa.
Mgła mózgowa, albo zaćmienie mózgu lub zaćmienie umysłu, to określenie używane do opisania szeregu objawów neurologicznych. Nie jest odrębną jednostką chorobową, ale zespołem objawów, który może towarzyszyć nie tylko zakażeniu wirusem SARS-CoV-2. Może także pojawiać się w przypadku boreliozy, choroby Hashimoto, tężyczki utajonej, celiakii (może być objawem nietolerancji glutenu) czy nerwicy. Objawami towarzyszącymi zjawisku, jakim jest mgła mózgowa, może być chroniczne zmęczenie.
Mgła mózgowa to zjawisko przemijające, ale jego objawy mogą się utrzymywać przez kilka tygodni po przechorowaniu COVID-19, a zdarza się, że trwają nawet kilka miesięcy. Mówimy wówczas o tzw. długim covidzie, czyli skutkach choroby trwających przez dłuższy czas i utrudniających w mniejszym lub większym stopniu normalne funkcjonowanie.
Objawy te mogą się pojawiać także u osób, które przechorowały COVID-19 łagodnie, a nawet przeszły zakażenie bezobjawowo. Szacuje się, że mgła mózgowa, obejmująca objawy o różnym nasileniu, może dotyczyć od 25% do nawet połowy osób, które przeszły zakażenie wirusem SARS-CoV-2.
Mgła mózgowa - przyczyny
Nie są właściwie znane dokładne przyczyny zjawiska, jakim jest mgła mózgowa covidowa. Przypuszcza się, że jest za nie odpowiedzialna tzw. burza cytokinowa, która jest efektem nadmiernej reakcji układu immunologicznego wywołanej zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Następuje wówczas gwałtowne wydzielanie cytokin, czyli białek pobudzających komórki układu odpornościowego do reakcji. Jest to niezbędne do wywołania stanu zapalnego jako odpowiedzi organizmu na infekcję.
Gdy uwalnianie cytokin jest nadmierne, aktywowana jest nadmierna ilość komórek odpornościowych, które mogą atakować tkankę nerwową, prowadząc do objawów neurologicznych.
Na pogorszenie funkcjonowania mózgu może mieć także wpływ sama infekcja SARS-CoV-2, zwłaszcza jeśli przebiegała z dusznościami, które wiążą się z niedotlenieniem. Wirus SARS-CoV-2 również może bezpośrednio wpływać na komórki nerwowe i na pracę centralnego i obwodowego układu nerwowego.
Jakie są objawy mgły mózgowej?
Mgła mózgowa objawia się między innymi dezorientacją i upośledzeniem zdolności intelektualnych, problemami z koncentracją, skupieniem i zapamiętywaniem, nadmierną sennością, zapominaniem słów, trudnościami w budowie zdań czy zapominaniem nazw przedmiotów, a także zmęczeniem i brakiem motywacji do działania.
Pacjenci skarżą się, że trudno im przyswajać czytany materiał, na którego zrozumienie potrzebują dużo więcej czasu niż przed chorobą. Trudniejsze zadania, związane z większym wysiłkiem intelektualnym, są często dla nich nie do wykonania. Obserwują u siebie zmiany nastroju.
Mgła mózgowa może się także objawiać problemami z koordynacją ruchową. Nazwa tej przypadłości pochodzi stąd, że pacjenci opisują swój stan jako swego rodzaju “chodzenie we mgle”.
Dysfunkcje poznawcze i zmęczenie, składające się na zjawisko określane jako mgła mózgu, podobne mogą być do tych, które dotyczą pacjentów poddawanych chemioterapii w przypadku choroby nowotworowej lub u pacjentów z zapaleniem mózgu lub rdzenia, a także u pacjentów z zespołem chronicznego zmęczenia.
Czy z mgłą mózgu można sobie poradzić?
Rekonwalescencja po chorobie COVID-19, jak po każdej poważnej chorobie, wymaga czasu. Dochodzeniu do zdrowia sprzyja prowadzenie zrównoważonego, higienicznego trybu życia. Obejmuje on między innymi stosowanie zbilansowanej diety, która dostarcza wszystkich składników pokarmowych, a także witamin i mikroelementów. W tym przypadku bardzo ważne są witaminy z grupy B, które wspierają działanie układu nerwowego.
Dlatego warto wprowadzić do swojego menu produkty stanowiące element diety śródziemnomorskiej, która jest zalecana w profilaktyce udaru czy zawału. Zawiera ona ryby, owoce morza, zioła, orzechy, zdrowe tłuszcze, głównie oliwę z oliwek, a także pełnoziarniste produkty zbożowe, owoce i rośliny strączkowe.
Odbudowując organizm po chorobie, należy unikać alkoholu i innych używek, zapewnić sobie odpowiednią ilość snu oraz umiarkowanej aktywności fizycznej.
Treningiem dla mózgu, poprawiającym jego funkcjonowanie, mogą być takie zajęcia jak czytanie, rozwiązywanie krzyżówek czy uczenie się nowych rzeczy. Stymulację mózgu można także przeprowadzać przez zmianę nawyków, czyli wykonywanie codziennych czynności w inny sposób niż zwykle, tak aby nie były to czynności mechaniczne. Może to być mycie zębów lewą ręką (jeśli zwykle myjemy prawą), albo podczas wyjścia z domu wybieranie innej drogi dotarcia do celu.
Pacjenci, którzy przeszli zakażenie wirusem SARS-CoV-2 i odczuwają jego długofalowe skutki, mogą skorzystać z finansowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia rehabilitacji pocovidowej. Realizuje ją od kilkunastu do kilkudziesięciu placówek w każdym województwie. Wykaz takich placówek jest dostepny na stronach internetowych poszczególnych wojewódzkich oddziałów NFZ.
Rehabilitacja pocovidowa może odbywać się stacjonarnie w placówce medycznej, także w trybie sanatoryjnym, w przychodni jako rehabilitacja dzienna lub w domu. Realizacja takiej rehabilitacji rozpoczyna się do 6 miesięcy od zakończenia leczenia, z zastrzeżeniem, że jedna osoba może skorzystać z tego programu tylko raz. Czas trwania rehabilitacji po przebyciu COVID-19 wynosi od 2 do 6 tygodni.
Celem rehabilitacji jest poprawa sprawności oddechowej, wydolności wysiłkowej i krążeniowej, wzmocnienie siły mięśni i ogólnej sprawności fizycznej a także wsparcie zdrowia psychicznego. Pacjent poddawany jest indywidualnie dobranym do jego stanu zdrowia zabiegom, otrzymuje także wskazówki dotyczące prowadzenia odpowiedniego trybu życia i zestaw ćwiczeń do samodzielnej realizacji.
Rehabilitacja taka pomaga odzyskać siły i sprawność po chorobie, a realizowane w jej ramach ćwiczenia mają wpływ również na funkcjonowanie mózgu i pomagają uporać się z mgłą mózgową.
Źródła:
Stefano G., Ptacek G., Ptackova H., at. al., Selective Neuronal Mitochondrial Targeting in SARS-CoV-2 Infection Affects Cognitive Processes to Induce 'Brain Fog' and Results in Behavioral Changes that Favor Viral Survival, Medical Science Monitor, 2021 Jan 25, 27
TC. Theoharides, C. Cholevas, K. Polyzoidis, A. Politis, Long-COVID syndrome-associated brain fog and chemofog: Luteolin to the rescue, „BioFactors'' 2021, t. 47, nr 2, s. 232–241.
Kingstone T., Taylor A., O'Donnell K., at. al., Finding the 'right' GP: a qualitative study of the experiences of people with long-COVID, BJGP Open. 2020 Dec; 4(5)
Data dodania:
Artykuły powiązane
Koronawirus a udar - dlaczego zagrożenie wzrasta?
Udar mózgu należy w Europie do najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności u osób po 40. roku życia. Dowiedz się, dlaczego w przebiegu COVID-19 może dojść do udaru mózgu, a także jak go rozpoznać i co zrobić w przypadku podejrzenia udaru.
Czy noszenie maski może chronić przed zakażeniem koronawirusem?
Rozprzestrzeniająca się epidemia koronawirusa SARS-CoV-2, która rozpoczęła się w chińskim mieście Wuhan i dotarła do Europy, spowodowała wzrost sprzedaży masek, które w opinii wielu nabywców mają ochronić ich przed chorobą. Czy to prawda? Czy noszenie maski może rzeczywiście uchronić przed zakażeniem koronawirusem?
Deksametazon w terapii koronawirusa. Czy jest skuteczny?
Walka z pandemią wirusa SARS-COV-2 jest prowadzona na różne sposoby – z jednej strony szczepimy się kolejnymi dawkami, z drugiej naukowcy wciąż szukają skutecznych leków mogących pomóc w walce z COVID-19. Rozwiązań poszukują także wśród znanych, sprawdzonych leków.
Koronawirus (SARS-CoV-2)
Na najważniejsze pytania o koronawirus SARS-CoV-2 odpowiada specjalista chorób zakażnych dr n. med. Wojciech Basiak. Jak można się zarazić i jak zminimalizować ryzyko zarażenia? Czy produkty zamawiane z Chin przez internet mogą być niebezpieczne? Dlaczego przed podróżą warto zaszczepić się przeciwko grypie?
Koronawirus a płuca - jak choroba wpływa na ten organ?
Jak koronawirus wpływa na komórki nabłonka płuc? Czy zmiany powstałe w przebiegu COVID-19 są odwracalne? Dlaczego stosowanie się do zaleceń może uratować życie? Dowiedz się jakie jest jedno z najpoważniejszych powikłań przebycia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i czy można mu zapobiec.