Jak leczyć zapalenie oskrzeli u dziecka?

Zapalenie oskrzeli to wirusowe lub - znacznie rzadziej (bo mniej więcej w 10% przypadków) - bakteryjne zakażenie błony śluzowej dróg oddechowych. Jest to choroba najczęściej diagnozowana u małych dzieci, które trafiają do lekarza pediatry z powodu silnego kaszlu. Zazwyczaj w takiej sytuacji nie ma potrzeby identyfikowania konkretnego wirusa czy bakterii, która wywołuje stan zapalny, ponieważ informacja ta nie wpływa na typowy przebieg leczenia zapalenia oskrzeli.

Przyczyny zapalenia oskrzeli u dzieci

Zapalenie oskrzeli u dzieci zazwyczaj jest wywoływane przez te same wirusy, które powodują przeziębienie i grypę. Zwykle przeziębienie przeradza się w zapalenie oskrzeli w chwili, w której wirusy zajmują drogi oddechowe dziecka.

Przypadki bakteryjnego zapalenia oskrzeli są najczęściej wywoływane przez bakterie atypowe oraz bakterię wywołującą krztusiec (bordetella pertussis). Warto w tym miejscu zaznaczyć, że – niestety - nawet osoby szczepione przeciwko krztuścowi również mogą zachorować, jednak przebieg choroby jest wtedy łagodniejszy.

Tego typu bakteryjne i wirusowe infekcje mają zwykle ostry przebieg trwający około tygodnia. Jeżeli kaszel utrzymuje się powyżej trzech miesięcy w ciągu roku, można podejrzewać przewlekle zapalenie oskrzeli powodowane zazwyczaj różnymi przyczynami środowiskowymi, jak np.długotrwała ekspozycja na dym tytoniowy, zanieczyszczenia, toksyny czy zapylone powietrze. Stosunkowo rzadko występuje ono jednak u małych dzieci.

Objawy ostrego zapalenia oskrzeli

• Dokuczliwy, silny kaszel.
• Odkrztuszanie białawej, żółtej lub zielonkawej wydzieliny.
• Wymioty (kiedy dziecko nie odkrztusza zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny, tylko ją połyka, może dojść do wymiotów). 
• Bóle brzucha.
• Wyraźnie złe samopoczucie dziecka.
• Głośny, świszczący oddech (u najmłodszych dzieci i niemowląt występuje oddech spłycony, tzw. sapka).
• Ból mięśni.
• Wysoka temperatura ciała.

Oczywiście, nie wszystkie objawy występują jednocześnie i nie w przypadku każdego chorego na zapalenie oskrzeli dziecka. Przykładowo, ból mięśni i gorączka, poczucie ogólnego osłabienia i rozbicia są charakterystyczne dla grypy, wiec w przypadku, kiedy zapalenie oskrzeli jest spowodowane wirusami grypy i paragrypy te objawy się pojawiają, w innych przypadkach na ogół nie występują.

Większość objawów ostrego zapalenia oskrzeli utrzymuje się około siedmiu dni, po czym stopniowo ustępuje. Sam kaszel u dzieci może się jednak utrzymać nawet trzy tygodnie.

Leczenie zapalenia oskrzeli u dziecka

Niemowlęta w przypadku zapalenia oskrzeli powinny być zawsze hospitalizowane. U nieco starszych dzieci do natychmiastowej wizyty u lekarza pediatry powinny skłaniać:

• bardzo silny kaszel dokuczający dziecku przez kilka dni,
• gorączka powyżej 38 stopni utrzymująca się powyżej trzech dni lub niedająca się obniżyć przy pomocy dostępnych preparatów,
• świszczący oddech i odczuwany przez dziecko ból w klatce piersiowej.

W pozostałych przypadkach natomiast leczenie zapalenia oskrzeli zazwyczaj obejmuje…

• Podawanie leków mukolitycznych, czyli rozrzedzających i ułatwiających odkrztuszanie wydzieliny. Mogą one występować w postaci syropu lub w formie wziewnej. Po podaniu leku warto oklepać plecy dziecka, pomagając mu w ten sposób pozbyć się zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. W przypadku mokrego kaszlu lekarz pediatra zaleca przyjmowanie leków (zawierające ambroksol, karbocysteinę i in.) ułatwiających odkrztuszanie. Jeżeli kaszel jest suchy i męczący, lekarz może zalecić na noc preparaty przeciwkaszlowe zawierające lewodropropizynę, butamirat czy dla dzieci powyżej 6 lat – dekstrometorfan. Należy jednak pamiętać, że o ile pozwalają one dziecku przespać spokojniej noc, to jednak zatrzymują naturalne odkrztuszanie wydzieliny, przedłużając tym samym proces zdrowienia.
• W przypadku pojawienia się gorączki, trzeba podać dziecku ibuprofen lub paracetamol oraz zadbać o prawidłowe nawilżenie organizmu przez cały okres choroby. Należy poić dziecko ciepłą herbatą ziołową, wodą, rozcieńczonym sokiem.
• W przypadku dzieci z silnym kaszlem lub dusznościami lekarz może zastosować wziewne leki rozkurczające oskrzela (np. berodual), ułatwiając tym samym choremu oddychanie.
• Konieczny jest również odpoczynek w często wietrzonym i odpowiednio nawilżonym pomieszczeniu – można stosować specjalne nawilżacze powietrza lub na przykład rozwiesić mokre ręczniki w pokoju, w którym przebywa dziecko. Nie należy przegrzewać malucha, zwłaszcza w nocy – chłodne powietrze zmniejsza bowiem obrzęk błon śluzowych i ułatwia mu oddychanie.