Rumieniec - cecha urody czy objaw chorobowy? Sprawdź, kiedy rumieńce na twarzy powinny zaniepokoić

Każdy wielokrotnie w swoim życiu oblał się rumieńcem. Najbardziej widoczny jest i najczęściej występuje u osób z jasną karnacją. Powstaje on zwykle pod wpływem zmian temperatury, emocji czy w trakcie wysiłku. Traktowany jest jako obraz zdrowia i młodości. W makijażu, jednym z podstawowych kosmetyków jest róż, dzięki któremu można uzyskać ten efekt sztucznie. Zwykle jednak znika równie szybko jak się pojawił. Co, jeśli utrzymuje się znacznie dłużej? Kiedy rumieńce na twarzy powinny zaniepokoić? Dlaczego się pojawia? Jakich chorób może być objawem i kiedy należy udać się do lekarza?

Rumieńce na twarzy z medycznego punktu widzenia

Skóra twarzy jest bardzo dobrze unaczyniona i unerwiona. Krew do twarzy dopływa poprzez liczne odgałęzienia tętnicy szyjnej zewnętrznej, które unerwione są przez włókna należące do splotu nerwowego szyjno-tętniczego zewnętrznego, pochodzące głównie ze zwoju szyjnego górnego. Unerwienie przez te pozazwojowe włókna układu współczulnego wywołuje bogatą grę naczyniową. Układ współczulny odpowiedzialny jest za mobilizację organizmu, dlatego aktywuje się w sytuacjach stresu lub zagrożenia. Jego działanie jest niezależne od woli człowieka.

Dodatkowo w obrębie skóry głowy i szyi znajdują się liczne anastomozy, czyli połączenia tętniczo-żylne. Biorą one udział w procesie termoregulacji. Naczynia krwionośne występują na twarzy w dużej ilości oraz znajdują się tuż pod powierzchowną warstwą naskórka, dlatego nawet niewielkie rozszerzenie naczyń powoduje pojawianie się zaczerwienienia. Może do niego dojść na skutek działania neuropeptydów oraz mediatorów zapalnych np. histamina, substancja P, serotonina czy wazopresyna. Zostają one uwalniane pod wpływem różnych czynników.

Rumieniec – przyczyny

Rumieniec, z którym dosyć często spotyka się każda osoba, zwykle pojawia się nagle i po jakimś czasie zanika. Najczęściej spotykane czynniki mogące wywołać zaczerwienie twarzy to:

• reakcje termoregulacyjne na ciepło, np. gorączka, wysiłek fizyczny, gorące powietrze, picie gorących napoi,
• stres i emocje,
• zaburzenia hormonalne w menopauzie,
• spożywanie napojów alkoholowych,
• spożywanie produktów spożywczych i przypraw zawierających związki aktywne, np. histamina w tuńczyku, kapsaicyna w papryczkach chili,
• przyjmowanie leków o działaniu naczyniorozszerzającym, np. organiczne azotany uwalniające NO,
• ekspozycja na środowiskowe czynniki, leki stosowane miejscowo i kosmetyki wywołujące podrażnienie lub uczulenie.

Silne rumieńce na twarzy - kiedy udać się do lekarza?

Czasem jednak dochodzi do sytuacji, w której rumieniec nie znika i pozostaje trwale na twarzy. Może to być objawem trądziku różowatego czy tocznia rumieniowatego. Trądzik różowaty jest schorzeniem dermatologicznym częściej występującym u kobiet, zwłaszcza po 30 roku życia. Jednak, jeśli już występuje, u mężczyzn ma cięższy przebieg. Szczególnie narażone są osoby o jasnej karnacji. Do tej pory nie wskazano jednego, konkretnego patogenu odpowiedzialnego za występowanie tej choroby. Można podejrzewać parę czynników wpływających na jej rozwój:

• zaburzenia immunologiczne: większa ekspresja genów prozapalnych i regulujących naczynia krwionośne
• obecność roztocza - Demodex folliculorum - występuje ono na twarzy każdego człowieka, jednak u chorych obserwuje się jego zwiększoną ilość
• nieprawidłowości naczyniowe
• czynniki genetyczne- występowanie trądziku różowatego u innych członków rodziny

Dodatkowo czynnikami wywołującymi są między innymi emocje, wysoka lub niska temperatura, działanie promieni słonecznych, spożywanie alkoholu. Zwykle objawami, które pozwalają postawić diagnozę jest utrzymujące się zaczerwienienie lub rumień w centralnej części twarzy wraz z występowaniem zmian w postaci grudek lub krost. Objawy te mogą nasilać się, ze względu na zaburzenia hormonalne, w okresie menopauzy. U niektórych mogą pojawić się zaczerwienione spojówki.

W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię zarówno miejscową, jak i ogólną. Najważniejszą rolę pełni jednak profilaktyka polegająca na stosowaniu kremów z wysokim filtrem oraz unikanie czynników wywołujących objawy choroby.

Kolejnym schorzeniem, które należy wziąć pod uwagę przy silnie występujących rumieńcach jest toczeń rumieniowaty. Rumień występujący na twarzy ma kształt motyla. W 85% przypadków chorują kobiety.Dodatkowo, pacjent z toczniem rumieniowatym może skarżyć się na zmęczenie, bóle stawów i złe samopoczucie. Charakterystyczny jest też objaw Raynaud - napadowy skurcz tętnic w obrębie rąk, objawiający się początkowym zblednięciem a następnie zaczerwienieniem dłoni, czemu może towarzyszyć ból i pieczenie. Kluczowe znaczenie w diagnostyce ma obecność wysokiego miana przeciwciał ANA, obecnych u 95% chorych. Nad chorym z toczniem rumieniowatym stałą opiekę powinien sprawować lekarz reumatolog i dermatolog. Stosuje się leczenie ogólnoustrojowe, oparte głównie na glikokortykosteroidach i innych immunomodulatorach. Ważną rolę również pełni ochrona przeciwsłoneczna.

Rumieńce na twarzy mogą także pojawić się u osób stale przyjmujących glikokortykosteroidy oraz jako objaw towarzyszący innym chorobom, takim jak:

• nadciśnienie tętnicze, np. poprzez zwiększenie aktywności układu współczulnego
• długotrwale niewyrównana cukrzyca, w której dochodzi do rozszerzenia naczyń i powstawania mikrotętniaków związanych z mikroangiopatią skóry w przebiegu choroby, może wystąpić również wypadanie brwi
• reakcja alergiczna poprzez wyrzut histaminy
• rumień nagły występujący u dzieci, między 2. miesiącem a 3. rokiem życia, spowodowany zakażeniem wirusami HHV6 i HHV7
• nadczynność tarczycy wskutek nasilenia termogenezy

Źródła:

1. Ratajczak-Stefańska V., Maleszka R., Boer M. i wsp. Skóra naczyniowa – problemy diagnostyczne. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2009; 55; 58–65
2. Soutor C., Hordinsky M. Clinical Dermatology. The McGraw-Hill Education 2013; wyd. 1. ISBN 978-0-07-176915-0
3. Szczeklik A., Gajewski P. Interna Szczeklika. Kraków 2020; wyd. 11. ISBN: 978-83-7430-628-7
4. Jabłońska S., Majewski S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Wydawnictwo lekarskie PZWL. Warszawa 2008. ISBN 978-83-200-4707-3.