Medycyna pracy - jak wyglądają badania okresowe pracowników i co ile czasu się je wykonuje

Praca, którą wykonujemy, ma duży wpływ na nasze życie. Poświęcamy na nią dużą część dnia, a także i poza wyznaczonymi godzinami zaprzątamy sobie nią głowę. Sposób, w jaki oddziałuje na nas sprawia, że przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy powinno stać się wysokim priorytetem. Podobnie rzecz tyczy się dopasowania pracy do naszych możliwości zdrowotnych. Zdrowie wszak mamy tylko jedno.

Badania pracownicze

Z pomocą w tym przychodzi nam medycyna pracy i badania lekarskie pracowników. Wyróżniamy ich 4 rodzaje: badania pracownicze wstępne, kontrolne, końcowe oraz badania pracownicze okresowe. Dzięki nim nie tylko ustalimy, czy stan naszego zdrowia nie przeszkadza w wykonywaniu danego zawodu, ale także sprawdzimy, jak wykonywana praca przekłada się na wyniki naszych badań.

Na wszystkie z powyższych badań profilaktycznych pracowników kieruje pracodawca i to on zobligowany jest do pokrycia związanych z nimi kosztów. W tym również ewentualnych wydatków związanych z koniecznością dojazdu do innego miasta. Ponadto przepisy prawne wskazują, że badanie powinny być wykonywane w czasie godzin pracy. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której jest to niemożliwe z przyczyn obiektywnych, np. czas pracy pracownika obejmuje jedynie weekendy. Za godziny poświęcone na wizytę u lekarza medycyny pracy przysługuje pracownikowi normalne prawo do wynagrodzenia.

Zakres i częstotliwość badań okresowych

To jak często będziemy przeprowadzać okresowe badania pracownicze i co dokładnie będzie badane, zależy od dwóch podstawowych elementów: naszego stanu zdrowia i rodzaju wykonywanej pracy. Dlatego tak ważne jest, aby przekazany nam przez pracodawcę druk był dokładnie wypełniony, ze szczególnym uwzględnieniem informacji dotyczącej zajmowanego przez nas stanowiska. Taka kontrola powinna odbywać się nie częściej niż co rok i nie rzadziej niż co 5 lat oraz składać się z badania ogólnego, uzupełnionego o badania dodatkowe dopasowane do warunków pracy. Ramowe wytyczne dotyczące zakresu badań okresowych można znaleźć w dotyczącym tego zagadnienia Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. (Dz.U. 1996 nr 69 poz. 332). W kilkustronicowej tabeli, będącej załącznikiem do rozporządzenia znajdziemy m.in. takie wskazówki:

• dla osób pracujących w hałasie zaleca się dodatkowo badanie otolaryngologiczne (przez pierwsze 3 lata co rok, a następnie co 3 lata),
• dla osób narażonych na promieniowanie elektromagnetyczne zaleca się dodatkowe badania neurologiczne i EKG (co 4 lata),
• dla osób mających styczność z amoniakiem lub chlorem zaleca się dodatkowo spirometrię (co 2 – 4 lata),
• dla osób pracujących z użyciem benzyny zaleca się dodatkowo wykonanie morfologii krwi (co 2 – 4 lata),
• dla osób zajmujących stanowiska decyzyjne zaleca się również wykonanie EKG, a także test na poziom cholesterolu (co 2 – 4 lata),
• dla osób obciążonych stałym i długotrwałym wysiłkiem głosowym zaleca się dodatkowo m.in. badanie foniatryczne (co 5 lat).
• Ostateczna decyzja należy jednak zawsze do lekarza.

Zbadać się trzeba

Okresowe badania pracownicze należą do obowiązków każdego pracownika. Polecenie ich przeprowadzenia jest poleceniem służbowym i za jego niewykonanie mogą czekać nas nieprzyjemne konsekwencje z rozwiązaniem umowy włącznie. W takiej sytuacji pracodawca nie będzie zobowiązany do przyznania okresu wypowiedzenia.

Zarówno dla dobra własnego zdrowia, jak i pracy, warto dopełnić tego obowiązku, który nic nas nie kosztuje i (poza nielicznymi wyjątkami) nie zabiera nawet chwili wolnego czasu. Natomiast wczesne zdiagnozowanie drobnych nieprawidłowości może zapobiec poważnym problemom w przyszłości.