Co to jest glejak?

Glejaki to najczęstsze guzy mózgu stanowiące około 80% nowotworów występujących wewnątrzczaszkowo. Rokowanie w znacznym stopniu uzależnione jest od możliwości radykalnego wycięcia guzów. Dowiedz się co może być przyczyną glejaka , jakie są jego objawy i jak przebiega leczenie.

Glejak - co to jest?

Glejak to najczęstszy guz pierwotny mózgu i rdzenia kręgowego. Wywodzi się z komórek neurogleju, który buduje zrąb mózgu. Ze względu na typ komórek glejowych glejaki można podzielić na: gwiaździaki, wyściółczaki, skąpodrzewiaki i postacie mieszane. Glejak pochodzący z komórek gleju gwiaździstego to glejak wielopostaciowy. Występują zarówno u dzieci jak i dorosłych. Ze względu na intensywniejsze podziały komórek glejowych u dzieci ryzyko wystąpienia glejaka u nich jest wyższe.

Zgodnie z klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wyróżnia się cztery stopnie złośliwości glejaków. Guzy wysokozróżnicowane - łagodne, charakteryzują się powolnym wzrostem, a ich terapia polega na usuwaniu operacyjnym guza lub jego uśmiercaniu z zastosowaniem różnych metod. Rokowania są pomyślne. Nowotwory złośliwe (glejaki niskozróżnicowane) rosną gwałtownie w sposób naciekający niszcząc sąsiednie zdrowe tkanki mózgu, a rokowania są poważne. Od 40 do 90% glejaków to nowotwory złośliwe.

Glejak - przyczyny

Mimo prowadzonych licznych badań przyczyny rozwoju glejaków pozostają niewyjaśnione. Ważną rolę odgrywać mogą czynniki wrodzone (endogenne), jak również środowiskowe ( egzogenne). Wpływ mogą mieć też: wiek, płeć, położenie geograficzne, ekspozycja na infekcje wirusowe, promieniowanie radioaktywne. Bada się również wpływ diety czy rodzaj wykonywanego zawodu.

Obserwuje się 2 szczyty zachorowań – okres dziecięcy oraz okres późny. Średnia wieku dorosłych, u których diagnozowane są glejaki mózgu wynosi 57 lat. Glejaki nieco częściej ( 1,3 raza) częściej dotykają mężczyzn niż kobiety. Część badań sugeruje, że funkcję protekcyjną mogą pełnić hormony żeńskie. Prawdopodobnym jest, że większość nowotworów mózgu to wypadkowa działania genów oraz toksyn środowiska. Naukowcy zaobserwowali, że osoby ze zdiagnozowanymi guzami mózgu spożywały więcej konserwowanych produktów w porównaniu z grupą kontrolną. Badania wykazały, że ryzyko nowotworów mózgu zwiększać mogą N – nitrozo składniki, a funkcję protekcyjną mogą pełnić warzywa oraz owoce bogate w witaminę C oraz witamina E.

Glejak – objawy

Objawy glejaka mózgu zależą od umiejscowienia w układzie nerwowym oraz tempa wzrostu i masy guza. Zależnie od lokalizacji (prawa czy lewa półkula mózgu , pień mózgu, rdzeń kręgowy) nowotwór może powodować niedowłady kończyn, zaburzenia mowy, czucia, wzroku, słuchu oraz równowagi, zaburzeniami osobowości, zachowania i pamięci, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, podwójne widzenie. Może być także przyczyną napadów padaczkowych.

Glejaki wysokozróżnicowane, które rosną wolno, powodują zaburzenia narastające w okresie od kilku miesięcy do nawet kilkunastu lat. Powodują one wystąpienie napadów padaczkowych (pojawiają się u ponad 60% chorych), rzadziej bólów głowy, niedowładów kończyn i zaburzeń widzenia, zaburzeń zachowania.W przypadku nowotworu rosnącego szybko (glejaki złośliwe niskozróżnicowane) podobne objawy narastają w krótkim czasie ( tygodnie, rzadziej miesiące).

Glejaki o dużej objętości i szybkim tempie wzrostu są przyczyną groźnego dla życia wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego manifestującego się najczęściej porannymi bólami głowy, którym towarzyszą wymioty oraz narastającymi zaburzeniami świadomości. Wystąpienie opisywanych objawów powinno być zawsze przyczyną bardzo pilnej konsultacji neurologicznej.

Leczenie glejaka

W leczeniu glejaka w pierwszej kolejności stosuje się neurochirurgiczne usunięcie nowotworu. Celem operacji jest usunięcie całkowite nowotworu lub, jeśli nie jest to możliwe, maksymalne zmniejszenie masy guza przy zachowaniu prawidłowych funkcji neurologicznych. W trakcie zabiegu tkanka nowotworowa pobierana jest do badania histopatologicznego pozwalającego na ustalenie typu nowotworu. W zależności od typu i stopnia agresywności nowotworu stosowane jest leczenie uzupełniające - radio- lub chemioterapia. Do leczenie glejaków niskozróżnicowanych wykorzystuje się także immunoterapię , wirusoterapię oraz leczenie genowe W przypadku guzów łagodnych ich całkowite usunięcie jest szansą na pełne wyleczenie . W trakcie leczenia konieczne bywa utrzymanie leczenia przeciwpadaczkowego.

Czym jest oponiak - dowiedz się więcej!

Źródła:

1. Mossakowski J.M., Liberski P. Guzy układu nerwowego, Wrocław 1997, wyd.1 
2. Braun, K., Ahluwalia, M. S. Treatment of Glioblastoma in Older Adults. Curr Oncol Rep, 2017; 19: 1–7
3. Sánchez LM. Glioblastoma: Multidisciplinary treatment approaches. Applied Radiation Oncology, 2016; 3: 17-25
4. Pawlicka K., Barciszewska A., Rolle K., Barciszewski J. Diagnozowanie i leczenie guzów mózgu u ludzi. Wszechświat, 2018; 119: 1-3
5. Okła K., Wawruszak A., Bilska S. Glejaki – epidemiologia, klasyfikacja i etiologia. Review and Research on Cancer Treatment, 2015; 1 (1)
6. https://www.esmo.org/content/download/102703/1814228/file/PL-Glejak-Poradnik-dla-Pacjento%CC%81w.pdf