Czy polipy w nosie są groźne?

Polipy nosa to miękkie guzki pokrywające ściany jamy nosowej i zatok. Choć nie stanowią poważnego zagrożenia, są przyczyną przewlekłych, nieprzyjemnych dolegliwości związanych z upośledzeniem drożności nosa a także rozmaitych powikłań. Polipy powstają ze zmienionej zapalnie błony śluzowej nosa i zatok, w wyniku jej obrzęku, nadmiernego rozrostu i gromadzenia się płynu pomiędzy warstwami śluzówki. Uformowany polip zaburza przepływ powietrza w jamie nosowej, a także utrudnia odpływ wydzieliny z nosa i zatok. Dolegliwość występuje najczęściej około 50 – 60 roku życia, zwykle u mężczyzn. Dokładne przyczyny występowania polipów nosa nie zostały do końca wyjaśnione, wiadomo że występują częściej u alergików, a także u osób z przewlekłymi procesami zapalnymi w obrębie nosa i zatok. Być może za predyspozycję do rozwoju tego rodzaju zmian odpowiada nieprawidłowa budowa śluzówki nosa lub czynniki genetyczne, kwestie te pozostają jednak ciągle w sferze badań naukowych. Polipy nosa mogą być z powodzeniem leczone, dlatego warto wiedzieć jak je rozpoznać i gdzie się udać w razie wystąpienia objawów.

Polipy w nosie – objawy

Polipy nosa tworzą się z błony śluzowej wyściełającej ściany jamy nosowej. Jest ona niewielką przestrzenią, do której dodatkowo uchodzą zatoki przynosowe, dlatego każda tworząca się tam patologiczna struktura może zaburzać zarówno przepływ powietrza, jak i drożność zatok. Nasilenie objawów jest związane z umiejscowieniem i wielkością polipa. Do najczęściej obserwowanych dolegliwości należy uczucie zatkanego nosa, konieczność oddychania przez usta, zmiana głosu, obecność tzw. mowy nosowej, a także upośledzenie węchu, świąd nosa i nasilone kichanie. U niektórych osób obecność polipa wywołuje ból, nierzadko pojawia się także wyciek ropnej lub wodnistej wydzieliny. Jeżeli spływa ona po tylnej ścianie gardła, podrażnia je i wywołuje uciążliwy, przewlekły kaszel. Ponadto polipy nosa mogą być przyczyną chrapania i rozwoju bezdechu sennego.

Czy polip w nosie jest groźny?

Obecność polipów nosa nie stanowi bezpośrednio poważnego zagrożenia dla zdrowia, wiąże się jednak z częstszym występowaniem infekcji górnych dróg oddechowych oraz przewlekłego zapalenia zatok. Utrudnia to podejmowanie codziennych aktywności i wpływa na obniżenie jakości życia. Rozwój infekcji bakteryjnych zatok, a co za tym idzie konieczność stosowania antybiotykoterapii może skutkować zaburzeniem składu mikrobioty organizmu, ważnej dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Ponadto, polipy w nosie zaburzając prawidłowy przepływ powietrza przez nos mogą znacznie utrudniać aktywność fizyczną, co jest uciążliwe zwłaszcza dla osób chcących trenować wyczynowo sporty wytrzymałościowe i siłowe. Niebezpieczne powikłanie stanowi także bezdech senny, który nieleczony skutkuje rozwojem nadciśnienia tętniczego i innych chorób sercowo – naczyniowych. Bezdech śródsenny (OSAS) może również wywołać schorzenia metaboliczne, np. stymulować cukrzycę typu II. U niektórych osób ilość polipów może być tak duża, że wypełniają one praktycznie całą jamę nosową powodując deformacją kostnych struktur nosa i zatok przynosowych. Aby nie dopuścić do rozwoju powikłań, polipy nosa powinny być odpowiednio leczone.

Usuwanie polipów z nosa - jak to wygląda?

W leczeniu polipów nosa stosuje się metody zachowawcze takie jak płukanie nosa i zatok oraz zastosowanie donosowych leków sterydowych. Te ostatnie zmniejszają obrzęk błony śluzowej i spowalniają wzrost polipów. Leczenie sterydami donosowymi u części pacjentów może prowadzić do całkowitego obkurczenia się polipa. W przypadku braku skuteczności terapii zachowawczych, stosuje się leczenie zabiegowe nazywane polipektomią. Zabieg ten, wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, odbywa się z dostępu przez jamę nosową i polega na wprowadzeniu do niej specjalnych kleszczy lub pętli, za pomocą których usuwa się polipy. Drugą metodą jest resekcja polipów za pomocą endoskopu wyposażonego w specjalny ssąco-tnący nóż, działający w sposób umożliwiający maksymalne ograniczenie krwawienia. Po usunięciu polipów i kontroli stanu jamy nosa, zakładane są specjalne opatrunki tamujące krwawienie, które pozostają w nosie przez 2 – 3 doby. Cały zabieg trwa około 30 – 60 minut i zazwyczaj nie wymaga dłuższej hospitalizacji. Po wykonaniu polipektomii konieczne jest ograniczenie aktywności fizycznej przez okres około tygodnia, co pozwala na uniknięcie krwawień z nosa i ułatwia prawidłowe gojenie. Należy pamiętać, że u osób ze skłonnością do tworzenia się polipów w nosie, może dochodzić do nawrotów. Jeżeli polipy znowu się rozwiną, leczenie zabiegowe może zostać przeprowadzone ponownie.

Jak diagnozuje się polipy nosa?

Jeżeli na podstawie występujących objawów podejrzewamy obecność polipów w nosie należy udać się do lekarza rodzinnego, który skieruje nas na konsultację laryngologiczną. Na początku laryngolog wykonuje rynoskopię przednią polegającą na uwidocznieniu błony śluzowej jamy nosa za pomocą specjalnego wziernika. Zazwyczaj już to proste i mało inwazyjne badanie pozwala na postawienie diagnozy. Dodatkowo lekarz może wykonać fiberoskopię, polegającą na oglądaniu wnętrza nosa i gardła za pomocą giętkiego endoskopu wyposażonego w kamerę. Badanie jest wykonywane w znieczuleniu miejscowym i pozwala na dokładne obejrzenie struktur jamy nosowej i ich ocenę przed ewentualnym planowaniem leczenia zabiegowego. U części pacjentów, zwłaszcza jeżeli rozwinęły się powikłania związane z zapaleniem zatok przynosowych, może być niezbędne wykonanie tomografii komputerowej uwidoczniającej anatomię struktur kostnych i ewentualny rozrost błony śluzowej. Tomografia komputerowa jest również konieczną diagnostyką przed zabiegiem FESS (funkcjonalna endoskopowa operacja zatok), który polega na endoskopowym usunięciu zmian polipowatych oraz innych patologii z obszaru jam nosa i zatok przynosowych.

Źródła:

• Stephanie Chen i wsp. Systematic literature review of the epidemiology and clinical burden of chronic rhinosinusitis with nasal polyposis. Curr Med Res Opin. 2020 Sep 25;1-15.
• Riccardo Castagnoli i wsp. An update on the role of chronic rhinosinusitis with nasal polyps as a co-morbidity in severe asthma. Expert Rev Respir Med. 2020 Sep 2;1-9.
• Claus Bachert i wsp. Current and future treatment options for adult chronic rhinosinusitis: Focus on nasal polyposis. J Allergy Clin Immunol. Dec 2015
• Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019. ISBN: 9788374305686.
• David N. Gilbert, Henry F. Chambers, George M. Eliopoulos i wsp. The Sanford Guide to antimicrobial therapy 2019. Antimicrobial Therapy Inc, 2019. ISBN 978-1-944272-09-8.