Hydrokolonoterapia: poznaj fakty i mity o tym zabiegu

Ludzki organizm stanowi siedlisko dla imponującej i bardzo różnorodnej mikroflory, a najmocniej skolonizowanym układem jest nasz przewód pokarmowy. Sieć interakacji między organizmem człowieka a jego mikrobiomem może mieć bardzo istotny wpływ na ogólną kondycję zdrowotną organizmu. Efekty tych oddziaływań rzutują na funkcjonowanie przewodu pokarmowego, ale mogą także wpływać na inne procesy i narządy. Mikroorganizmy w naszych jelitach prowadzą swoje życie, prawidłowa mikroflora jelitowa to czynnik służący zachowaniu pełni zdrowia. Przez całe życie ludzkie życie w jelitach funkcjonują i dobre, i szkodliwe bakterie. Ważne są ich prawidłowe proporcje, które łatwo jest zaburzyć między innymi nieprawidłowym odżywianiem. W momencie zaburzenia równowagi, mogą pojawiać się istotne implikacje zdrowotne. Dlatego warto dbać o swoje jelita, odpowiednio się odżywiać, wykonywać badania mające na celu kontrolowanie stanu zdrowia. Na rynku pojawia się wiele zabiegów, którymi zachęca się nas do różnego rodzaju oczyszczania organizmu. Jednym z nich jest hydrokolonoterapia. Czym jest i na czym polega ten zabieg, czy są ku niemu konkretne zalecenia i przeciwwskazania medyczne – o tym w poniższym artykule.

Hydrokolonoterapia – co to jest?

Hydrokolonoterapia – zabieg, który często mylony jest z lewatywą, mimo że tak naprawdę różni je wszystko. Lewatywa przy pomocy użycia wody lub środka przeczyszczającego ingeruje wyłącznie w końcową część okrężnicy, oczyszczając około 20 cm odcinka jelita grubego, docierając do esicy i odbytnicy, niemniej jednak długość oczyszczania jest kwestią indywidualną. W trakcie prostego zabiegu lewatywy użyty płyn dostaje się do jelita pod wpływem siły grawitacji, woda z hydrokolonoterapii dociera natomiast do całego jelita grubego, które u człowieka ma długość 1.5 metra. Hydrokolonoterapia polega na czyszczeniu odcinka od odbytnicy aż do zastawki kątniczo-krętniczej i wyrostka robaczkowego. Woda dostaje się do jelita pod wpływem kontrolowanego ciśnienia.
Hydrokolonoterapia (łac. hydro – wodny i colon – jelito) to terapia wodna okrężnicy. Jest to zabieg, który polega na głębokim płukaniu jelita grubego. To właśnie tam zachodzi końcowy etap wchłaniania wody, elektrolitów i soli mineralnych z resztek pokarmowych. Bytująca w jelicie mikroflora decyduje o wszystkich procesach metabolicznych. Okrężnica to najdłuższa i największa część jelita grubego, która pełni istotną rolę w poprawnym funkcjonowaniu ludzkiego układu trawiennego.
Przez zwolenników medycyny naturalnej hydrokolonoterpia uważana jest za sprawdzony i skuteczny sposób na pozbycie się z organizmu odkładających się toksyn oraz całkowite oczyszczenie jelita z zalegających w nim mas kałowych. Wskazują także na poprawę ruchów perystaltycznych okrężnicy, wzmocnienie jej mięśni, i na poprawę ogólnego samopoczucia osoby, która skorzysta z zabiegu. Powszechnym staje się również przekonanie, że zabieg pozwala pozbyć się wielu dolegliwości nie tylko ze strony przewodu pokarmowego, ale i układu nerwowego czy układu krążenia. Niemniej jednak skuteczność ogólnoustrojowa tego zabiegu nie została potwierdzona w badaniach naukowych, dlatego na tym etapie wyłonienie rzetelnej wiedzy i danych na temat hydrokolonoterapii nie jest możliwe.
Jest również wiele publikacji zwracających uwagę na zagrożenia, z jakimi wiąże się zabieg. Mogą to być zaburzenia elektrolitowe prowadzące do zaburzeń rytmu serca, parestezji tj. przeczulicy, jak również drżeń mięśniowych czy zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego. Ciężko o wnioski, kiedy na dzień dzisiejszy nie ma badań stricte potwierdzających działanie czy szkodliwość hydrokolonoterapii.
Warto wiedzieć, że  jelito przygotowuje się do zabiegów zleconych przez lekarza, w tym np. kolonoskopii za pomocą zażywania silnych środków przeczyszczających, takich jak Fortrans.

Hydrokolonoterapia –  jak wygląda zabieg?

Zacznijmy od tego, że zabieg hydrokolonoterapii, w związku z ingerencją w jelito grube, powinien być bezsprzecznie wykonany wyłącznie na zlecenie lekarza specjalisty oraz powinien się odbywać w sterylnych, ambulatoryjnych warunkach i być wykonany pod okiem lekarza. Pod żadnym pozorem hydrokolonoterapia nie powinna być wykonywana w domu.
Jeśli chodzi o przygotowanie się do zabiegu hydrokolonoterapii, ważne jest by na 2-3 dni przed datą zabiegu zastosować lekkostrawną dietę, co oznacza wykluczenie smażonych produktów, jak również produktów powodujących wzdęcia, między innymi: roślin strączkowych (fasoli, grochu, bobu, soczewicy) oraz warzyw z grupy kapustnych (kapusta, kalafior, brokuł, brukselka, kalarepa, jarmuż). Zaleca się natomiast spożywanie dużej ilości niegazowanej wody (co najmniej 1.5 litra dziennie), a unikania napojów słodzonych i gazowanych. Należy wykluczyć produkty mogące utrudniać ocenę diagnostyczną wypłukiwanej podczas zabiegu treści pokarmowej, tj. buraków, jagód, szpinaku, szparagów oraz produktów bogatych w sztuczne barwniki zawarte w żywności i napojach.
Jak wygląda zabieg hydrokolonoterapii? Podczas zabiegu do jelita grubego pacjentowi podawana jest przez wprowadzenie do odbytnicy jednorazowa, plastikowa rurka, przez którą pod kontrolowanym stopniem ciśnienia za pomocą specjalnego aparatu przedostaje się przefiltrowana, podgrzana woda. Jest to wyjałowiona promieniami UV woda o zmiennej temperaturze (22–38 stopni Celsjusza). Rurkę pokrywa się żelem w celu ułatwienia jej wprowadzenia. Lekarz lub pielęgniarka w trakcie trwania zabiegu wykonuje masaż powłok brzusznych, by równomiernie rozprowadzić wodę w celu skutecznego usunięcia złogów. Na skutek płukania zbite masy kałowe odklejają się od ścian jelita i są wydalane wraz z wodą z ruchami perystaltycznymi (robaczkowymi) okrężnicy. Zabieg trwa około godziny zegarowej, podczas tego czasu płukanie jest kilkakrotnie powtarzane. Zabieg hydrokolonoterapii przebiega bez zastosowania jakichkolwiek leków. Po jego zakończeniu przeprowadza się wlewkę odkażającą i uzupełnia mikroflorę jelitową poprzez podanie do jelita probiotyku. Zabieg jest całkowicie bezbolesny.

Hydrokolonoterapia –  efekty i przeciwwskazania

Poruszając temat zabiegu hydrokolonoterapii warto wspomnieć, że istnieje wiele mitów odnośnie efektów wykonywania tego zabiegu. Jednym z nich jest stwierdzenie, jakoby niestrawione resztki pokarmu oraz zbite masy kałowe zalegały w jelicie grubym nawet przez wiele lat, uciskając, a nawet przemieszczając inne narządy i blokując przyswajanie wartościowych składników. Nie jest to prawdą, ponieważ budowa anatomiczna oraz fizjologia jelita grubego nie pozwalają na zaleganie w nim treści przez długi czas.
Po drugie, do podstawowych zadań jelita grubego jest utrzymanie właściwego składu drobnoustrojów, które pełnią wiele ważnych funkcji biologicznych, między innymi dostarczają organizmowi energii niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania, czy też do utrzymania integralności błony śluzowej jelita, dzięki której jesteśmy chronieni przed wchłanianiem wszelkich niepożądanych substancji. Dlatego zdecydowanie lepiej zadbać o utrzymanie prawidłowego składu flory bakteryjnej jelita poprzez właściwe odżywianie.
Mówi się, że zabieg jest polecany przez zwolenników medycyny naturalnej dla pacjentów cierpiących na choroby autoimmunologiczne skóry, takie jak łuszczyca zwyczajna oraz atopowe zapalenie skóry, czyli AZS u dorosłych, czy alergie niewiadomego pochodzenia, a także grzybicę. Niemniej jednak istnieje wiele innych sposobów na walkę z tymi dolegliwościami dermatologicznymi, dlatego każdorazowo decyzja o sposobie ich leczenia powinna być skonsultowana z lekarzem specjalistą.
Funkcjonuje również mit, że hydrokolonoterapia miałaby jakoby stanowić skuteczny sposób na odchudzanie, długotrwale stosowana może doprowadzić do niebezpiecznych konsekwencji zdrowotnych. Utrata masy ciała zaraz po zabiegu jest stanem oczywistym, ale nie ma nic wspólnego ze zmniejszeniem ilości tkanki tłuszczowej w organizmie.
Przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu hydrokolonoterapii są natomiast niezaprzeczalnie choroba Leśniowskiego-Crohna, przebyte zabiegi operacyjne, zapalenia okrężnicy, wszelkiego rodzaju schorzenia jelit, np. przy zespole jelita drażliwego (IBS). Nie należy jej wykonywać u osób z ostrą anemią, zaburzeniami krzepnięcia krwi, pacjentom chorującym na gruźlicę jelita oraz kobietom w zaawansowanej ciąży. Zbite masy kałowe zdarzają się u osób psychicznie chorych, które zażywają duże ilości leków psychotropowych nieobojętnych dla motoryki okrężnicy. W takich jednak sytuacjach wymagana jest dokładna diagnostyka i leczenie przyczynowe, a nie stosowanie metod mechanicznego płukania jelita.

Źródła:
Borycka-Kicik K., Hydrokolonoterapia - fakty i mity, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych; Warszawa; 2010; (3-4); 421-428;
Green D., Colonic Irrigation, Colon Hydrotherapy and Colon Cleanses, Lightning Source Inc; 2013; 102-124;
Krakowiak O., Nowak R., Mikroflora przewodu pokarmowego człowieka – znaczenie, rozwój, modyfikacje. Postępy fitoterapii 2015; (3); 194–196;
Mosley M., Jelita wiedzą lepiej. Jak zrewolucjonizować sposób odżywiania i zmienić od wewnątrz swoje ciało, Wydawnictwo Znak; Kraków; 2018; 46-57;
Skonieczna-Żydecka K., Łoniewski I., Marlicz W., et al., Mikrobiota jelitowa jako potencjalna przyczyna zaburzeń funkcjonowania emocjonalnego człowieka; Medycyna doświadczalna i mikrobiologia; 2017; (69); 166-170;
Wołkowicz T., Januszkiewicz A., Szych J., Mikrobiom przewodu pokarmowego i jego dysbiozy jako istotny czynnik wpływający na kondycję zdrowotną organizmu człowieka, Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia; 2014; 222–228.