Lamblioza jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaki Giardia intestinalis. Zarażeniu częściej ulegają dzieci niż dorośli. Przebieg choroby może być bezobjawowy, ostry lub przewlekły. Nieleczona przewlekła lamblioza u dzieci może prowadzić nawet do zaburzeń funkcji poznawczych czy do zaburzeń wzrastania. Dowiedz się więcej!

Objawy lambliozy u dziecka

Lamblioza, inaczej giardioza, to zakażenie jelita cienkiego przez pierwotniaka Giardia intestinalis. Źródłem zakażenia są osoby chore, a do zarażenia dochodzi drogą pokarmową przez wypicie wody bądź też spożycie żywności zanieczyszczonej przez pierwotniaka oraz przez kontakt bezpośredni, co ma często miejsce w przypadku dzieci w żłobkach i przedszkolach, a także w przypadku osób wspólnie mieszkających. Czynniki ryzyka zakażenia stanowią: niski poziom higieny (choroba brudnych rąk), złe warunki sanitarne, picie nieprzegotowanej wody ze strumieni/jezior, częste podróże, praca w żłobku czy praca w domach opieki. Objawy lambliozy pojawiają się po 1 – 2 tygodniach inkubacji. Często mają miejsce krótkotrwałe objawy z samoistną eliminacją pasożytów, które nie wykluczaj ponownej infekcji lub przejścia w postać przewlekłą. Ponowne zakażenie charakteryzuje się jednak łagodniejszym przebiegiem. Bardziej intensywne symptomy choroby mogą występować u małych dzieci. Najczęstszymi objawami lambliozy są: ostra lub przewlekła biegunka, nudności, bóle brzucha, wymioty, brak apetytu, bóle głowy, niewyjaśnione gorączki (10-15% przypadków) oraz nadmierne zmęczenie. Przewlekła lamblioza może powodować zaburzenia wchłaniania tłuszczów, węglowodanów, witamin B12, A, kwasu foliowego i minerałów prowadząc w konsekwencji do niedożywienia, niedokrwistości, opóźnienia rozwoju fizycznego, upośledzenia funkcji poznawczych (spostrzegania, uwagi, pamięci, języka, logicznego myślenia) oraz ubytku masy ciała. Przebieg zakażenia może być również bezobjawowy.

Objawy lambliozy u dorosłych

Lamblioza najczęściej objawia się biegunką od ostrej do przewlekłej, a wraz nią mogą mieć miejsce zaburzenia wchłaniania, nudności, wymioty, bóle brzucha oraz spadek masy ciała. Rzadziej symptomami lambliozy są: wysypka, świąd skóry, zapalenie błony naczyniowej oka, alergie pokarmowe i zapalenie błony maziowej stawów. Inwazja Giardia lamblia może mieć również przebieg bezobjawowy, jak również choroba może przybierać formę przewlekłą, która nie zawsze musi być poprzedzona ostrą fazą choroby. U chorych obserwuje się wówczas: luźne stolce, pobolewania w jamie brzusznej, wzdęcia, gazy, dyskomfort i ubytek masy ciała. Przewlekła lamblioza może być przyczyną: upośledzenia wchłaniania laktozy, witaminy A, B12 oraz kwasu foliowego. Dodatkowo charakterystycznym dla dorosłych jest postać lambliozy imitująca kamicę żółciową lub chorobę wrzodową żołądka.

Lamblioza - objawy skórne

Trofozoity ( wegetatywna postać Giardia lamblia) wytwarza białko – giardynę, które może być alergenem wywołującym odczyn alergiczny w postaci uogólnionych objawów alergii lub jako odczyn alergiczny ze strony jelit ( kolka, biegunka). W pierwszym przypadku lamblioza może dawać takie objawy skórne jak pokrzywka i świąd.

Lamblioza - objawy neurologiczne

Objawy neurologiczne lambliozy są charakterystyczne przy jej przewlekłym przebiegu u dzieci. Długotrwałe zaburzenia wchłaniania prowadzą do niedoborów żywieniowych, a te w konsekwencji są przyczyną zaburzeń funkcji poznawczych, takich jak: pamięć, uwaga, spostrzeganie, logiczne myślenie oraz język.

Leczenie lambliozy

Leczenie lambliozy powinno się odbywać pod kontrolą lekarza. Zazwyczaj podaje się leczenie pierwszego rzutu. W przypadku ograniczeń wynikających np. z wieku pacjenta lub dodatkowych obciążeń oraz w razie nawrotów można zastosować inne schematy leczenia. Zakażenie bywa oporne na leczenie, mogą wystąpić nawroty, a czynnikami sprzyjającymi temu jest dieta bogata w cukry i nieprzestrzeganie zasad higieny osobistej, przez co rozumie się niemycie rąk, stosowanie wspólnych ręczników oraz sztućców.

Dieta przy lambliozie

Ze względu na możliwość występowania niedoborów pokarmowych wskutek przewlekłej lambliozy należy zadbać, aby dieta była urozmaicona, pełnowartościowa i dostarczała zgodnych z normami ilości witamin (szczególnie kwasu foliowego, witaminy B2 i A) i składników mineralnych. W tym celu warto skonsultować się z dietetykiem, który po wyleczeniu opracuje plan żywieniowy zapewniający odpowiednie ilości brakujących składników. Po ustąpieniu biegunki wskazany jest powrót do normalnej diety, w której cukry proste zaleca się wyeliminować na rzecz węglowodanów złożonych. Wskazane są surowe warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste oraz żywność będącą źródłem probiotyków, np. kiszonki czy fermentowane produkty mleczne. Ze względu na możliwość niedoborów laktazy (enzymu trawiącego laktozę) warto wybierać produkty mleczne bez laktozy lub o zmniejszonej jej zawartości.

Lamblioza – profilaktyka

Profilaktyka lambliozy to nic innego jak przestrzeganie podstawowych zasad higieny. Należy dbać o częste mycie rąk, a ponadto dokładnie myć warzywa i owoce spożywane na surowo, chronić żywność przed zanieczyszczeniem, unikać wody nieznanego pochodzenia i nie pożyczać rzeczy osobistych, np. ręcznika. 

Przeczytaj też: Zespół jelita wrażliwego

Źródła:

1. Sawicka – Parobczyk M. Giardioza u dzieci – właściwe rozpoznanie może być trudne. Pediatr Med Rodz 2012; 8 (3): 247 – 251. 
2. Kalyoissef S., Goldman D. Lamblioza i kryptosporydioza. Pediatria po Dyplomie 2011; 15 (5): 64 – 67. 
3. Wiercińska – Drapało A. Giardioza – obraz kliniczny, rozpoznawanie i leczenie. Gastroenterologia kliniczna 2010; 2 (3): 98 – 102.
4. Rudkowski Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze u dzieci. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001.