Polineuropatia - czy jest wyleczalna?

Polineuropatia to choroba nerwów obwodowych o podłożu neurologicznym występująca w momencie, gdy dochodzi do symetrycznego i rozlanego uszkodzenia wielu nerwów. Schorzenie może być traktowane jako osobne lub być objawem innej choroby. Częstość występowania neuropatii rośnie wraz z wiekiem. Wciąż nie stwierdzono jednej przyczyny wystąpienia choroby, jednak wskazuje się, że często towarzyszy nieleczonej cukrzycy. Dowiedz się więcej na temat objawów polineuropatii oraz metod jej leczenia.

Polineuropatia – rodzaje

Neuropatią nazywamy chorobę nerwów obwodowych, czyli struktur anatomicznych odpowiadających za przekazywanie impulsów nerwowych między różnymi częściami organizmu – tkankami i narządami. Inną nazwą jest choroba obwodowa nerwów oraz zapalenie nerwów obwodowych. Ich występowanie wzrasta wraz z wiekiem. Neuropatia dotyczy kilku procent osób dorosłych. W przypadku, gdy dochodzi do symetrycznego i rozlanego uszkodzenia wielu nerwów mamy do czynienia z polineuropatią. Termin ten dotyczy chorób obwodowego układu nerwowego. Wciąż nie wskazano jednej konkretnej przyczyny wystąpienia schorzenia, jednak do najczęstszych przyczyn należą:

• cukrzyca (nieleczona);
• nadużywanie alkoholu;
• choroby genetyczne;
• procesy zapalne i autoimmunologiczne;
• niedożywienie;
• choroby endokrynologiczne;
• choroby nowotworowe;
• niektóre leki i toksyny (np. metale ciężkie).

Medycyna wyróżnia bardzo wiele podziałów neuropatii. Najwięcej przypadków to neuropatie nabyte, z reguły związane z obecnością chorób metabolicznych i endokrynologicznych. Wyodrębnione naukowo polineuropatie:

• cukrzycowa - powstaje w wyniku reakcji wysokiego poziomu glikemii na komórki (występuje w przypadku nieleczonej cukrzycy);
• wątrobowa;
• ciążowa;
• podczas porfirii (chorób związanych z metabolizmem);
• podczas akromegalii (choroby charakteryzującej się nadmiernym rozrostem kości, części miękkich powłok i narządów wewnętrznych);
• w przebiegu niewydolności nerek;
• podczas chorób tarczycy;
• alkoholowa (związana z nadużywaniem alkoholu).

Inne rodzaje polineuropatii to:

1. wywołane niedoborami pokarmowymi (przede wszystkim zbyt niski poziom witamin z grupy B, witaminy E oraz niacyny)neuropatie demielinizacyjne:

• ostra zapalna polineuropatia demielinizacyjna (zespół Guillaina-Barrego);
• przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna (CIPD);
• wieloogniskowa neuropatia ruchowa z blokiem przewodzenia;

2. neuropatie w chorobach układowych (powiązane z zapaleniem naczyń):

• guzkowate zapalenie tętnic;
• ziarniak Wegenera;
• zespół Churga-Straussa (eozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń);
• zespół Sjoegrena;
• toczeń układowy;

3. występujące przy gammapatiach monoklonalnych, przeważnie w chorobach nowotworowych (chłoniaki i szpiczaki);

• neuropatie paranowotworowe (współistnieją z chorobą nowotworową, przede wszystkim drobnokomórkowy rak płuca, rak piersi, rak jajników) – nie są spowodowane bezpośrednio obecnością guza.

Powyższe podziały są bardzo istotne ponieważ rodzaj neuropatii determinuje różne dolegliwości, a w konsekwencji lekarz musi wprowadzić odpowiednie leczenie.

Polineuropatia - objawy

Polineuropatia manifestuje się przede wszystkim objawami ruchowymi i czuciowymi. Symptomy uzależnione są od rodzaju uszkodzonych włókien (ruchowych, czuciowych i autonomicznych). Gdy dochodzi do uszkodzenia włókien czuciowych, w konsekwencji pojawiają się następujące objawy: drętwienie, mrowienie, parestezje, ból, nadwrażliwość na ból i dotyk, upośledzenie czucia, wzmożona potliwość, zaczerwienienie i zmiany skórne. Z reguły lokalizują się w kończynach dolnych, ale również w dłoniach (tzw. zespół „skarpetek i rękawiczek”, czyli zaburzenia czucia zlokalizowane w obrębie palców dłoni i stóp). Jeśli uszkodzone zostają włókna ruchowe, pojawiają się: zanik mięśni i jednoczesne osłabienie siły mięśniowe kończyn, zaburzenia chodu, problemy z poruszaniem się, skurcze mięśni, niedowłady i towarzyszące im drobne drżenia mięśni. Przy neuropatiach autonomicznych uszkodzeniu ulegają włókna wegetatywne układu nerwowego (autonomiczne). Wówczas mogą wystąpić następujące symptomy: problemy z oddawaniem moczu, biegunki lub zaparcia, zaburzenia widzenia, zawroty głowy i zasłabnięcia, omdlenia, zaburzenia rytmu serca oraz zaburzenia funkcji seksualnych (suchość pochwy i problemy ze wzwodem).

Polineuropatia – leczenie

Priorytetem przed wdrożeniem procesu leczenia jest dokładna diagnostyka. U pacjenta z polineuropatią to skomplikowane czynności, gdyż należy przeprowadzić dokładne badanie neurologiczne oraz szczegółowe badania laboratoryjne, aby znaleźć przyczynę schorzenia. Postępowanie terapeutyczne w neuropatiach jest wielopłaszczyznowe. Terapia skupia się na przyczynie wywołującej polineuropatię (leczenie przyczynowe) lub jej objawów (leczenie objawowe). Stosuje się leczenie przeciwbólowe oraz postępowania mające na celu ochronę uszkodzonego włókna nerwowego lub narządu. Pacjenci najbardziej skarżą się na dokuczający im ból neuropatyczny, którego nie da się pozbyć przy pomocy tradycyjnych leków przeciwbólowych. Stosuje się wówczas leki przeciwdrgawkowe i antydepresanty. Wśród nowych, eksperymentalnych rozwiązań znajduje się terapia konopiami,w której wykorzystywana jest medyczna marihuana. Takie leczenie dostępne jest w Centrum Terapii Konopiami enel-med.

Źródła:

• Gorczyca-Siudak D., Dziemidok P.; Neuropatia – zmiany o charakterze odwracalnym i strukturalnym, Diabetologia Po Dyplomie, 2019(3).
• Durka-Kęsy M.; Wprowadzenie do neuropatii, Po Dyplomie.
• Kwolek A., Snela S.; Rehabilitacja w chorobach i uszkodzeniach obwodowego układu nerwowego, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008(1).
• Góraj E.; Polineuropatia indukowana chemioterapią, Onkologia Po Dyplomie, 2017(06).
• Katz J., Greer M.; A Guide to Neuropathy, Neuropathy Action Foundation, 2008