Polio – szczepienia, objawy i leczenie

Polio jest chorobą wirusową. Na zachorowanie najbardziej narażone są dzieci do 5. roku życia, polio może prowadzić do paraliżu. Jedyną skuteczną ochroną jest szczepienie.

Polio – co to jest?

Polio to choroba wirusowa wywoływana przez wirus polio należący do rodziny Picornaviridae. Znana jest również pod nazwami: poliomyelitis,, choroba Heinego-Medina (nagminne porażenie dziecięce) oraz porażenie rdzeniowe. Dotyczy głównie komórek ruchowych rogów przednich rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym i lędźwiowym. Przebiega z asymetrycznymi niedowładami i/lub porażeniami wiotkimi mięśni szkieletowych. Choroba przenoszona jest drogą pokarmową i kropelkową przez kontakt z osobą zakażoną, bądź przedmioty zanieczyszczone wydzielinami fizjologicznymi – kałem lub wydzieliną z gardła. Jak odnotowuje Wojskowy Instytut Medycyny z Gdyni w 2009. roku odnotowano cztery kraje w których rozprzestrzenianie się lokalnych szczepów polio nigdy nie zostało przerwane. To Afganistan, Indie, Pakistan i Nigeria, przed wyjazdem do tych krajów warto zadbać o odpowiednie szczepienia.

Polio – objawy

Zakażenie przebiega najczęściej bezobjawowo. Objawy polio pojawiają się u od 4 do 8% zarażonych osób. Po kilkudniowym okresie inkubacji pojawiają się symptomy charakterystyczne dla choroby wirusowej. Należą do nich: gorączka, ból głowy oraz gardła, a także złe samopoczucie. Ustępują, a po około 9 – 12 dniach ponownie wzrasta temperatura. Towarzyszą też takie symptomy, jak senność lub pobudzenie, wymioty i bóle głowy. U około 1 do 2% zarażonych dochodzi do rozwoju choroby pod postacią porażenia obejmującego układ nerwowy. Wirus powoduje selektywne niszczenie komórek nerwowych (neuronów) ruchowych. Zależnie od tego, na jakim poziomie rdzenia nastąpi uszkodzenie neuronów dochodzi do porażenia mięśni szkieletowych nóg i/lub braku i/lub rąk i/lub klatki piersiowej. W efekcie zakażenie prowadzi do paraliżu, a w niektórych przypadkach do zatrzymania oddychania oraz śmierci.

Polio – leczenie

Leczenie polio jest jedynie leczeniem objawowym. Nie istnieje terapia przyczynowa, która pozwoliłaby zwalczyć wirusa polio. Podaje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe oraz mające wyrównać zaburzenia gospodarki wodno – elektrolitowej. W przypadku chorych długo unieruchomionych należy podjąć profilaktykę choroby zakrzepowo – żylnej i wprowadzić gimnastykę oddechową. Natomiast u chorych z porażeniem mięśni konieczne jest wspomaganie oddychania. Skuteczną profilaktyką jest szczepienie.

Zespół post polio

Zespół post polio rozwija się przeważnie po przebyciu ciężkiej oraz porażeniowej postaci polio. Może też wystąpić u osób, u których wystąpiła lekka postać choroby.  Wówczas po wielu latach stabilizacji, od 30 – 40 lat od infekcji,  pojawiają się nowe objawy uszkodzenia obwodowego neuronu ruchowego. Najczęstsze objawy zespołu post polio to triada:

• postępujące osłabienie mięśni;
• patologiczne zmęczenie;
• bóle mięśni oraz stawów.

Rzadziej pojawić może się obniżona tolerancja na ból i zimno, zwiększona wrażliwość na leki stosowane w czasie znieczulenia, zaburzenia snu, zanik mięśni, zaburzenia oddychania i/lub połykania. Występować mogą również zaburzenia poznawcze i depresja. Zespół post polio nie pojawia się w wyniku reaktywacji wirusa. Jest skutkiem powolnego zwyrodnienia zakończeń komórek nerwowych.

Źródła:

1. Kuryk Ł., Wieczorek M., Litwińska B. Polio – zagadkowy wirus. Postępy mikrobiologii 2013 (52), 2: 143 – 152.

2. Malec – Milewska M. Zespół post – polio. Anestezjologia i ratownictwo 2013; 7: 189 – 193.

3. Liberski Paweł. P. et al. Zapalenie rogów przednich rdzenia (poliomyelitis, choroba Heinego-Medina). Aktualności neurologiczne 2007; 7 (2): 115 – 118.

4. https://www.medycynatropikalna.pl/info/62/poliomyelitis