Wybieramy probiotyki dla dorosłych i dzieci

Probiotyki to drobnoustroje, które wykazują korzystny wpływ na nasz organizm, pod warunkiem, że zostanie zastosowana odpowiednia dawka oraz ich właściwy szczep. Źródłem probiotyków nie są wyłącznie preparaty farmaceutyczne, znajdziemy je także w zakwasie z buraka, kefirze i innych produktach spożywczych. Stosowane w trakcie i po antybiotykoterapii są naprawdę świetnym sprzymierzeńcem w ochronie naszego zdrowia. Czym są probiotyki, jakie stosować, jeśli chcemy je podać dzieciom, a które powinni przyjmować dorośli – o tym w poniższym artykule.

Co to jest probiotyk?

Co to jest probiotyk? Nazwa pochodzi z łac. ‘pro bios’, czyli ‘dla życia’. Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia WHO  terminem ‘probiotyk’ określa się żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach oddziałują korzystnie na zdrowie. Probiotyki – co to jest? Probiotyki to ‘dobre bakterie’, preparaty, które w swoim składzie zawierają żywe bakterie lub drożdże. Probiotyk w swoim składzie może zawierać: pojedyncze szczepy bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus spp., Streptococcus spp.), szczepy drożdzy (Saccharomyces spp.), kultury pleśni ( Aspergillus spp.) bądź też bakterie kwasu mlekowego z wyselekcjonowanymi szczepami drożdżowymi. Istnieje także takie pojęcie jak naturalny probiotyk. Naturalne probiotyki znajdziemy w niektórych fermentowanych produktach spożywczych, takich jak: jogurt, kefir, kombucha, kapusta kiszona, zakwas z buraków, rejuvelac (fermentowany napój z kiełkujących nasion pszenicy, żyta, jęczmienia, prosa, gryki, quinoa lub innych ziaren), pikle, miso, tempeh, kimchi, chleb na zakwasie i niektóre sery.
Probiotyki są również dostępne jako suplementy diety i leki. Na rynku można zakupić preparaty w postaci kapsułek, kropli oraz proszku do sporządzenia zawiesiny doustnej.
Warto zwrócić uwagę także na wątek jogurt przy antybiotyku, szczególnie polecane są jogurty z dodatkiem bakterii probiotycznych, które podczas antybiotykoterapii wzbogacają dietę o naturalnie występujące probiotyki.
Bakterie probiotyczne przyczepiają się do komórek nabłonka w naszych jelitach i działają antagonistycznie na chorobotwórcze bakterie. Wspierają tym samym prawidłową pracę jelit działając korzystnie przy występowaniu biegunek, zaparć czy przy zespole jelita drażliwego. Wspierają odporność organizmu, są pomocne przy leczeniu alergii i atopii. Co więcej – pomagają w walce z nadwagą. Probiotyki przeciwdziałają też infekcjom grzybiczym, są najpopularniejszym środkiem osłonowym w trakcie oraz po antybiotykoterapii, którą wymusza np. długo utrzymujące się przeziębienie. Probiotyki zalecane są w stanie dysbiozy, czyli zaburzeniu równowagi mikroflory jelitowej w celu jej odbudowy. Pomagają zadbać o mikroflorę jelitową w trakcie i po antybiotykoterapii, zmniejszając ryzyko wystąpienia biegunek. Pomocne są w chorobie Leśniowskiego – Crohna, pomagają łagodzić skutki uboczne chemio- i radioterapii, takie jak: biegunki, odwodnienie i niedożywienie. Wyniki badań dostarczają również informacji o korzystnym wpływie probiotyków w leczeniu: cukrzycy, otyłości czy zespołu metabolicznego.
Żeby produkt mógł zyskać miano probiotyku, musi spełnić następujące kryteria:

• pochodzić z naturalnej i zdrowej mikroflory ludzkiego jelita grubego;
• posiadać status GRAS (ang. generally recognized as safe), potwierdzający jego bezpieczeństwo;
• posiadać przynależność do ściśle określonego rodzaju i gatunku;
• powinien być oporny na działanie soku żołądkowego, soli żółci oraz enzymów trawiennych;
• wskazane jest, aby miał aktywność antagonistyczną w stosunku do szkodliwych bakterii mikroflory jelitowej;
• mieć naukowo potwierdzone działanie;
• zachowywać swoje właściwości w procesach przetwórczych i przechowywaniu.

Rozwój probiotyków uwarunkowany jest dostępnością prebiotyków, które są składnikami żywności nie ulegającymi trawieniu. Stymulują wzrost i aktywność mikroflory jelitowej. Do prebiotyków zalicza się przede wszystkim fruktooligosacharydy i galaktooligosacharydy. Są one naturalnym składnikiem żywności, ale mogą być również dodawane do produktów spożywczych. Naturalnie występują m.in. w: cykorii, czosnku, karczochach, szparagach, pszenicy, cebuli czy bananach.

Jak wybrać najlepszy probiotyk dla dzieci?

Jaki probiotyk dla dzieci? Komitet Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego, Hepatologicznego i Żywienia Dzieci ( ESPGHAN) przyjął, że podawanie probiotyków dzieciom jest bezpieczne oraz korzystnie wpływa na skład mikrobioty jelit. Niemniej jednak ich korzystne działanie zależne jest od zastosowania właściwego szczepu, czasu stosowania, dawki oraz wskazań klinicznych. Najlepszy probiotyk dla dzieci. Najczęściej stosowanymi szczepami bakterii probiotycznych u dzieci są: Bifidobacterium ( B. lactis, B. breve, B. infantis, B. bifidus, B. longum) oraz Lactobacillus (L. GG, L. reuteri, L. acidophilus, L. casei). Zastosowanie znajdują również: Sacharomyces boulardii oraz Streptococcus thermophilus. Według obserwacji równoczesne podanie kilku szczepów probiotycznych bywa bardziej efektywne od zastosowania jednego szczepu. Warto wiedzieć, że nie powinno się rutynowo stosować probiotyków w żywieniu wszystkich noworodków, niemowląt i starszych dzieci. Jest jednak coraz więcej danych, które potwierdzają prozdrowotne skutki przyjmowania probiotyków nie tylko w profilaktyce chorób, ale też w ich leczeniu. I tak badania wskazują skuteczność zastosowania dwóch kombinacji probiotyków w profilaktyce martwiczego zapalenia jelit ( NEC ang. necrotizing enterocolotis ) u dzieci z bardzo małą masą urodzeniową.
Niemowlętom karmionym piersią w kolce jelitowej istotnie zmniejsza się nasilenie jej objawów. Niektóre probiotyki skracają czas trwania ostrej biegunki infekcyjnej o 1 dzień. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia biegunki związanej z antybiotykoterapią warto wybrać takie probiotyki jak: Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardii, Lactobacillus rhamnosus E/N, Oxy, Pen, Bifidobacterium lactis Bb12 lub Streptococcus thermophilus. Z kolei podawanie: Lctobacillus GG, Lactobacillus E/N, Oxy, Pen i S. bouldarii pozwala zminimalizować ryzyko biegunki wywołanej przez Clostrudium difficile. W przypadku zakażenia H. pylori korzystny efekt terapeutyczny przynosi zastosowanie probiotyków w postaci: Lactobacillus casei DN – 114 001.
Często wskazuje się na skuteczność probiotyków w profilaktyce i łagodzeniu objawów alergii i atopowego zapalenia skóry. Szczepami probiotycznymi o udokumentowanym wpływie są: Lactobacillus GG, Lactobacillsu reuteri ATCC 55730 i Lactobacillus acidophilus LAVRI – A1. W ostatnich latach udowodniono związek zaburzeń mikrobiomu z zespołem nadpobudliwości z deficytem uwagi (ADHD). Potencjalne zastosowania probiotyków bada się w leczeniu zaburzeń ze spektrum autyzmu, mukowiscydozy czy zapobieganiu próchnicy (np. Lactobacillus GG). Pałeczki Bifidobacterium (np. B. infantis, B. longum, B. breve) mogą być skuteczne w leczeniu celiakii. Często wystarczy jedynie niewielka ilość produktu, jakim jest probiotyk dla dzieci w kroplach, aby zwiększyć skuteczność kolonizacji dobrych bakterii w jelitach.
Naturalny probiotyk dla dzieci, który przy okazji może być dla nich smaczny to jogurt kokosowy - w tym roślinnym produkcie znajdziemy szczepy bakterii probiotycznych, które wzmocnią odporność dziecka i pozwolą uniknąć przeziębień.

Jaki probiotyk dla dorosłych?

Probiotyk dla dorosłych. W sytuacji, gdy u dorosłych w grę wchodzi profilaktyka lub pomoc w leczeniu określonej jednostki chorobowej warto sięgnąć po probiotyk zarejestrowany jako lek, o określonym składzie, ukierunkowanym działaniu w danej chorobie oraz udowodnionej skuteczności. Probiotyk w kroplach dla dorosłych, czy też inna forma tych zbawiennych żywych kultur bakterii uzupełni florę bakteryjną i będzie chronił nasz organizm. Dla przykładu - L. acidophilus, podobnie jak niepatogenny szczep E. coli Nissle jest skuteczny w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita i zaburzeń motorycznych jelit.
Jaki probiotyk dla dorosłych przy problemach z żołądkiem? Na skuteczność eradykacji Helicobcter pyliori, bakterii odpowiedzialnej za zapalenie błony śluzowej żołądka oraz chorobę wrzodową, korzystnie wpływa zastosowanie probiotyku S. boulardi. Pałeczki Lactobacillus a także Streprococcus thermophilus, które zmniejszają ryzyko biegunki będącej skutkiem przyjmowania antybiotyków oraz biegunki podróżnych. L. casei i B. lactis wspomagają leczenie zaparć czynnościowych. L. rhamnosus, może nieco zmniejszyć nasilenie i rozległość zmian skórnych w atopowym zapaleniu skóry. Z kolei L. reuterii jest pomocny w leczeniu biegunek rotawirusowych. Zastosowania L. plantarum uzasadniono w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Probiotyki znajdują również zastosowanie w terapii depresji, zaburzeń lękowych, choroby Alzheimera (np. L. acidophilus, L. casei, B. bifidum, L. fermentum), choroby Parkinsona czy zapobieganiu zakażeniom układu moczowego (np. Lactobacillus GG). W przypadku depresji stosowanie probiotyków może prowadzić do podniesienia w osoczu poziomu tryptofanu, przy jednoczesnym zmniejszeniu stężenia serotoniny w korze czołowej i metabolitów dopaminy w korze mózgowej, łagodząc w ten sposób objawy depresji.

Źródła:
Herman A. . Zastosowanie suplementacji probiotykami w profilaktyce i leczeniu zaburzeń depresyjnych i lękowych – przegląd dotychczasowych badań Psychiatr. Pol. 2019; 53(2);
https://dziecisawazne.pl/naturalne-probiotyki/
Maitreyi R., Sirounis A., Shrubsole J., Prebiotyki i probiotyki. Dieta zdrowych jelit, Wydawnictwo Esprit; 2021; Kraków; 2021;
Panasiuk A., Kowalińska J., Mikrobiota przewodu pokarmowego, Wydawnictwo PZWL; Warszawa; 2019;
Probiotyki i ich zastosowanie w autyzmie, Współczesna Dietetyka; 28/2020.