Rak sutka u mężczyzn - czy to możliwe?

Rak sutka to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek gruczołu piersiowego, będący jednym z najbardziej rozpowszechnionych nowotworów na świecie, dotykając zarówno mężczyzn jak i kobiety. Zazwyczaj początkowo rozwija się miejscowo, a w dalszym etapie może dawać przerzuty do węzłów chłonnych, kości i narządów wewnętrznych. Rak piersi towarzyszy ludzkości od wielu wieków, pierwsze opisy zachorowań pochodzą już z czasów starożytnych. Dziś stanowi najczęstszy nowotwór rozpoznawany u kobiet i drugą przyczynę zgonów wśród pacjentek onkologicznych. I choć w przekonaniu wielu osób to schorzenie dotykające wyłącznie kobiety, około 0,5 – 1 % wszystkich nowotworów piersi jest rozpoznawanych u mężczyzn. Rzadkie występowanie działa zdecydowanie na niekorzyść pacjentów, którzy często nieświadomi zagrożenia lekceważą pierwsze objawy i zgłaszają się do lekarza dopiero wtedy, kiedy choroba jest już w zaawansowanym stadium. W tej sytuacji nowotwór jest znacznie trudniejszy do leczenia a rokowanie gorsze. Dodatkowo U mężczyzn nie są przeprowadzane profilaktycznie badania obrazowe, takie jak USG czy mammografia,, których wykonywanie przyspieszyłoby wykrycie raka piersi. Dlatego w przypadku panów niezwykle ważna jest świadomość, że mogą być oni również dotknięci tym typem nowotworu i nie powinni nigdy lekceważyć objawów wskazujących na jego rozwój. Dowiedz się więcej na temat rozpoznawania i leczenia raka piersi u mężczyzn.

Czy mężczyzna może mieć raka sutka?

Przed okresem dojrzewania zarówno u dziewcząt jak i chłopców budowa piersi jest podobna. Zmienia się to znacząco w okresie dojrzewania, kiedy u kobiet dochodzi do rozrostu tkanki gruczołowej pod wpływem żeńskich hormonów płciowych – estrogenów. U dorastających mężczyzn stężenie estrogenów również wzrasta, jednak wysokie stężenia testosteronu zapobiegają rozrostowi gruczołów piersiowych. Pomimo braku powiększenia gruczołów, piersi mężczyzn są zbudowane z niewielkiej liczby przewodów mlecznych, takich samych jak te występujące u kobiet. Często zawierają także zraziki gruczołowe położone w okolicy brodawki sutkowej lub tuż za nią. Dlatego w piersi mężczyzny może rozwijać się rak o charakterze takim samym jak rak piersi spotykany u kobiet. Występuje on jednak o wiele rzadziej, co może być związane z mniejszą objętością tkanki gruczołowej i mniejszą liczbą komórek, z których mógłby rozwinąć się nowotwór. Poza tym, istotne znaczenie w rozwoju raka piersi u kobiet przypisuje się hormonom płciowym, działającym na gruczoły w trakcie wielu cykli miesiączkowych. U mężczyzn takie działanie nie występuje, dodatkowo wpływ estrogenów jest równoważony przez testosteron, dominujący u mężczyzn hormon płciowy. Zaobserwowano częstsze występowanie raka piersi u mężczyzn, u których gospodarka hormonalna jest nieprawidłowa i dochodzi do wzrostu stężenia estrogenów w przebiegu innych chorób np. zaburzeń funkcji wątroby czy nowotworów prostaty. Zaburzenia gospodarki hormonalnej zwiększające ryzyko rozwoju raka piersi są także związane z otyłością.

Zarówno u kobiet jak i mężczyzn występuje genetyczna predyspozycja do rozwoju nowotworów piersi, jednak mutacje genetyczne u mężczyzn mają mniejsze znaczenie niż u kobiet. Najczęściej skłonność do rozwoju raka piersi u mężczyzn spowodowana jest mutacjami w genie BRCA2, rzadziej BRCA1. Szacuje się, że mężczyzna z najszerzej zbadaną mutacją BRCA2 ma około 6% ryzyko zachorowania na raka piersi w ciągu całego życia. Innymi genami, które mogą predysponować do rozwoju nowotworu w razie wystąpienia mutacji są: PTEN, TP3 i CHEK2. Obecność zmutowanych genów może być wykrywana w dostępnych w Polsce badaniach genetycznych. Powinny być one wykonane zwłaszcza, jeżeli w rodzinie mamy wielu krewnych chorujących na raka piersi. Chorobą genetyczną występującą tylko u mężczyzn, związaną z podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka piersi jest także rzadki zespół Klinefeltera. Do innych przyczyn mogących predysponować do rozwoju raka piersi u mężczyzn należą przewlekłe choroby zapalne jąder, ich niezstąpienie a także ich usunięcie na skutek np. nowotworu. Zwiększone ryzyko występuje u chorych na raka jelita grubego, a także raka prostaty zwłaszcza, jeżeli stosuje się u nich leczenie hormonalne.

Rak sutka u mężczyzn - objawy

Pierwszym zauważalnym i często lekceważonym objawem jest niebolesny guzek umiejscowiony najczęściej tuż za brodawką sutkową lub w górno-bocznej części piersi. Może mu towarzyszyć wyciek bezbarwnej lub zabarwionej krwią wydzieliny z brodawki sutkowej. Innym ważnym objawem jest powiększenie okolicznych węzłów chłonnych – pachowych, okołoobojczykowych oraz szyjnych. W dalszym etapie choroby brodawka może zostać całkowicie wciągnięta do wewnątrz, a skóra dookoła niej pokryć się owrzodzeniem. U niektórych chorych rozwojowi raka towarzyszy pogrubienie skóry na piersi i świąd. Objawy te są alarmujące dla kobiet, od wielu lat uświadamianych na temat wczesnego rozpoznawania raka piersi. Choć u mężczyzn są to objawy bardzo niecodzienne i niepokojące, to dla większości panów są one bardzo krępujące i obawiają się zgłosić z tym do lekarza. Dlatego nawet u 10% mężczyzn do rozpoznania raka piersi dochodzi już w fazie uogólnienia choroby, kiedy obecne są przerzuty odległe, najczęściej w węzłach chłonnych, płucach, wątrobie, kościach i mózgu. Jest to sytuacja bardzo niekorzystna, gdyż rozpoznanie raka w tej fazie praktycznie uniemożliwia jego wyleczenie.

Nowotwór sutka u mężczyzn – leczenie

Leczenie nowotworów sutka u mężczyzn nie różni się znacząco od tego, jakie jest stosowane u kobiet. Podstawową metodę stanowi leczenie chirurgiczne, skuteczne zwłaszcza jeżeli operacja została wykonana we wczesnej fazie zaawansowania choroby. Poza usunięciem chorej piersi z guzem, można usunąć także okoliczne węzły chłonne, jeżeli podejrzewa się w nich przerzuty. Innym sposobem leczenia jest radioterapia, która może uzupełnić operację lub stanowić jedyne leczenie, kiedy operacja jest przeciwwskazana. Stosowane jest także leczenie hormonalne, skuteczne w przypadku nowotworów hormonowrażliwych, posiadających receptory dla hormonów. U pacjentów z rakami niewrażliwymi na terapię hormonalną stosuje się chemioterapię. Ważnym etapem leczenia po przebytym zabiegu chirurgicznym jest rehabilitacja, umożliwiająca jak najszybszy powrót do sprawności. W całym procesie leczenia niezwykle istotne jest zapewnienie wsparcia psychicznego przez osoby bliskie oraz umożliwienie dostępu do fachowej pomocy psychologicznej.

Przeczytaj także: rak prostaty - co trzeba wiedzieć?

Źródła:

1. Ali Jad Abdelwahab Yousef. Male Breast Cancer: Epidemiology and Risk Factors. Semin Oncol. 2017 Aug; 44(4): 267-272.
2. Krajowy Rejestr Nowotworów. http://onkologia.org.pl/rak-piersi-mezczyzn/
3. KR Zehr. Diagnosis and Treatment of Breast Cancer in Men. Radiol Technol 2019 Sep; 91(1): 51M-61M.
4. KJ Ruddy, EP Winer. Male breast cancer: risk factors, biology, diagnosis, treatment, and survivorship. Ann Oncol. 2013 Jun;24(6):1434-43.
5. J Jassem, R Kordek. Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Via Medica, Gdańsk 2019. ISBN 978-83-66145-98-6.