Wiskosuplementacja – sprawdź, kiedy warto się zdecydować na iniekcje dostawowe

Coraz więcej osób boryka się z problemami dotyczącymi stawów. Mogą być one wynikiem choroby zwyrodnieniowej stawów, ale także ich naturalnego zużywania się, jak również konsekwencją uprawiania sportów. Choroba zwyrodnieniowa stawów dotyczy także osób z nadwagą oraz tych, które przeszły urazy kończyn. Problemy ze stawami dotykają najczęściej osób powyżej 65 roku życia, ale coraz częściej występują również u młodszych osób około 35 roku życia. Żeby nasze stawy mogły służyć nam jak najdłużej i szybciej się regenerować, z pomocą przychodzą różne zabiegi - między innymi wiskosuplementacja, czyli iniekcja dostawowa. Na czym polega ten zabieg, kiedy są do niego wskazania medyczne i czy jest zabiegiem bolesnym – o tym w poniższym artykule.

Wiskosuplementacja – na czym polega?

Przy zwyrodnieniach stawów, któremu towarzyszy destrukcja chrząstki stawowej doświadczamy bólu w momencie podejmowania próby jakiejkolwiek aktywności, przez co dochodzi także do ograniczenia ruchomości stawu. Może pojawić się również obrzęk, sztywność, wysięk oraz słyszalne trzeszczenie. Jednym z zabiegów mogących wesprzeć chore stawy jest wiskosuplementacja. Jest to zabieg polegający na wstrzyknięciu endogennego kwasu hialuronowego, który jest źródłem związków odżywczych dla chrząstki. Do iniekcji stosuje się kilka preparatów: sól sodową kwasu hialuronowego, czyi hialuronian sodu, w postaci roztworu do wstrzyknięcia o stężeniu 1% lub żelu do iniekcji o stężeniu 1,8–2,5%.  Do wyboru są również preparaty do wiskosuplementacji zawierające stabilizowany kwas hialuronowy. Hialuronian sodu jest cieczą lepkosprężystą, oznacza to, że ma właściwości pośrednie między ciałem stałym a cieczą. Wstrzyknięcie oczyszczonego hialuronianu sodu w formie roztworu lub żelu do przestrzeni stawowej powoduje wzrost lepkości i elastyczności mazi stawowej. Dodatkowo posiada funkcje odżywczą dla chrząstki stawowej i spowalnia proces degeneracji.
Wiskosuplementacja to dostawowa iniekcja kwasu hialuronowego, która uzupełnia niedobór płynu maziowego oraz łagodzi dolegliwości, które występują np. przy chorobie jaką jest zwyrodnienie kolan. Zabieg ma na celu asekurację powierzchni stawowych, które mają zapobiec pogłębianiu się powstałych już zmian, a w niektórych przypadkach służy także profilaktyce przed pojawieniem się zmian przeciążeniowych stawów. Wstrzykiwany kwas hialuronowy to źródło związków odżywczych dla chrząstki, dzięki jego iniekcji zwiększają się właściwości płynu stawowego, które przekładają się na jego lepsze funkcjonowanie. Zmniejsza się tarcie w stawie, a dolegliwości bólowe znikają, przez co w znaczny sposób poprawia się jakość codziennego funkcjonowania pacjenta. Warto w tym miejscu dodać, że kwas hialuronowy występuje naturalnie w wielu tkankach organizmu, w tym także w płynie maziowym stawów.
Wiskosuplementacja kolana jest niechirurgiczną metodą leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów. Kwas hialuronowy w stawie uzupełnia się za pomocą jednego lub kilku zastrzyków. Efekty zabiegu można zauważyć po około 7–10 dniach od jego wykonania, co więcej zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz poprawa ruchomości stawu utrzymują się przez co najmniej pół roku. Cykle iniekcji można powtórzyć po upływie tych 6 miesięcy. Zabieg powinien być zawsze skonsultowany z lekarzem specjalistą, dlatego niezbędna jest wizyta u ortopedy, który zleci wykonanie zdjęcia RTG stawu. Wstrzyknięcie kwasu hialuronowego do jamy maziowej stawu powinno być wykonywane przez wykwalifikowanego lekarza, który dobierze przeznaczoną do iniekcji dawkę uzależnioną od wielkości stawu.
W celu wykonania wiskosuplementacji nie jest konieczna hospitalizacja pacjenta. Jeśli chodzi o skuteczność zastosowanego leczenia, to zależy ono przede wszystkim od stopnia zaawansowania procesu zwyrodnienia i poziomu aktywności fizycznej pacjenta.

Wiskosuplementacja stawu – kiedy jest potrzebna?

Leczenie zwyrodnienia stawów najczęściej opiera się na stosowaniu środków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych, a w niektórych przypadkach na leczeniu chirurgicznym. Jeśli chodzi o leczenie farmakologiczne, to najczęściej stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz kortykosteroidy. W wielu przypadkach to rozwiązanie daje dobre efekty, czyli zmniejsza dolegliwości bólowe, jednak nie zawsze jest dobrze tolerowane przez organizm i może powodować działania uboczne. Dlatego część pacjentów szuka innych rozwiązań, które okażą się skutecznymi metodami leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów. Wiskosuplementacja stawu jest właśnie odpowiedzią dla takich pacjentów.
Jeśli chodzi o wskazania do wiskosuplementacji, to zaleca się ją w przebiegu wspomnianej choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego (gonartrozie), ale także stawu skokowego, barku, łokcia, nadgarstka, w chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego lub stawów międzypaliczkowych palców rąk i nóg. Zabieg jest również rekomendowany pacjentom ze zmianami pourazowymi kolana lub po zabiegach artroskopowych. Pacjenci powyżej 60. roku życia ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów, zwłaszcza kolanowych i biodrowych dzięki zabiegowi  mogą znacznie złagodzić ból oraz zwiększyć zakres ruchomości w stawie.
Niemniej jednak istnieją również przeciwwskazania do stosowania wiskosuplementacji - nie należy stosować jej u osób z nadwrażliwością na którykolwiek składnik preparatu, jak również u pacjentów z zakażeniem lub stanem zapalnym stawu. Przeciwwskazania stanowią również wysypki, zakażenia skórne oraz inne zmiany, które występują w miejscu planowanego podania iniekcji. Do pozostałych przeciwwskazań należą:

• cukrzyca;
• obecność implantów w stawie, do którego ma być wykonana iniekcja;
• bakteryjne zapalenie wsierdzia;
• aktywna bakteriemia;
• koagulopatie;
• choroby przebiegające z osłabieniem odporności;
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych.

Ważne jest, by pacjenci, którzy przyjmują leki wpływające na krzepliwość krwi (antykoagulanty, leki przeciwpłytkowe) informowali o tym lekarza prowadzącego, który może zalecić odstawienie ich na kilka dni przed zabiegiem (zwykle 10 dni). Wiskosuplementacji nie stosuje się u kobiet w ciąży i karmiących piersią, nie jest to również zabieg przeznaczony dla dzieci. Warto w tym miejscu dodać, że kwas hialuronowy jest dobrze tolerowany przez alergików.

Wiskosuplementacja – czy boli?

Wiskosuplementacja to zabieg polegający na wstrzyknięciu kwasu hialuronowego w bezbolesnych zastrzykach, nie trzeba więc obawiać się czy wstrzyknięcie kwasu hialuronowego do jamy maziowej stawu boli. Jest ono wykonywane w taki sposób, aby nie było bolesne dla pacjenta, jednak tak jak w przypadku innych zastrzyków, może u niektórych pacjentów powodować wrażenie dyskomfortu. Niemniej jednak podanie podstawowe preparatu z kwasem hialuronowym z reguły jest przez poddającego się zabiegowi dobrze tolerowane. W miejscu iniekcji może wystąpić ból lub zasinieni albo lekki obrzęk i zaczerwienienie. W większości przypadków objawy te ustępują w ciągu 72 godzin.
Co więcej, od razu po wykonaniu zabiegu można wrócić do codziennych obowiązków, a mobilność pacjenta nie jest ograniczona. Jeśli chodzi o zalecenia po zabiegu dotyczą one głównie unikania dużych obciążeń stawu oraz forsownego lub długotrwałego treningu/wysiłku.

Źródła:
Bannuru R., Natov N., Dasi U., et al., Therapeutic trajectory following intra-articular hyaluronic acid injection in knee osteoarthritis – metaanalysis, Osteoarthritis Cartilage; 2011; 19 (6); 611–617;
Majdan M., Choroba zwyrodnieniowa stawów. W gabinecie lekarza specjalisty, Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa; 2019;
Wierusz-Kozłowska M., Łapaj Ł., Markuszewski J., et al., Choroba zwyrodnieniowa stawów. w: Degi W., Ortopedia i Rehabilitacja, Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa; 2015; 218–227.