Tyłozgięcie macicy – dowiedz się, czy wpływa na możliwość zajścia w ciążę

Tyłozgięcie macicy występuje u około jednej czwartej kobiet. Nie jest to stan chorobowy ani wada. U części kobiet tyłozgięcie macicy może powodować pewne dolegliwości, ale nie wyklucza zajścia w ciążę i urodzenia dziecka. Wyjaśniamy, jak wygląda tyłozgięcie macicy oraz jaki ma wpływ na miesiączkowanie i ciążę.

Macica to narząd stanowiący element żeńskiego układu rozrodczego, który odgrywa kluczową rolę w procesie rozmnażania się. W macicy lokuje się zapłodniona komórka jajowa, rozwija się zarodek, a następnie płód. Narządy rodne wewnętrzne to także jajniki, jajowody, pochwa i srom.

Macica położona jest w miednicy mniejszej, przed nią znajduje się pęcherz moczowy, a za nią – odbytnica. Ma około 7 cm długości i 4 cm szerokości i waży około 70 g. Rozmiary macicy powiększają się podczas ciąży, a jej waga dochodzi wówczas do około 1000 g.

Kształt macicy porównuje się do odwróconej gruszki. Wyróżnia się trzy główne części macicy: szyjkę, trzon oraz dno macicy. Trzon to górna, szersza część macicy.

Przyjmuje się, że w płaszczyźnie podłużnej kąt między osią trzonu macicy a szyjką określa jej zgięcie, a kąt między osią szyjki macicy a osią pochwy określa pochylenie. W związku z tym wyróżnia się cztery pozycje macicy w miednicy – przodopochylenie, tyłopochylenie, przodozgięcie i tyłozgięcie. 

U większości kobiet występuje przodozgięcie macicy, które polega na tym, że trzon macicy jest odchylony w stronę pęcherza. 

Natomiast u jednej czwartej kobiet występuje tyłozgięcie macicy, które nie jest stanem chorobowym ani wadą, ale określane bywa jako pewien wariant normy. 

Tyłozgięcie macicy – jak wygląda? 

Tyłozgięcie macicy to położenie tego narządu polegające na tym, że jej trzon, czyli szersza, górna część jest odchylona w kierunku odbytnicy. 

W niewielkiej części przypadków jest to powikłanie pewnych stanów chorobowych, na przykład zapalenia narządów rodnych, mięśniaków macicy, endometriozy lub nowotworu. Może pojawić się po porodzie lub po operacji (zrosty w miednicy zwiększają ryzyko tyłozgięcia).

Przejściowe tyłozgięcie macicy może się pojawić przy przepełnionym pęcherzu moczowym.

Macica w tyłozgięciu zwykle nie daje żadnych objawów i najczęściej bywa diagnozowana podczas badania ginekologicznego lub podczas badania USG. Stwierdzenie takiego położenia macicy nie powinno wywoływać obaw, ponieważ nie jest chorobą  i nie wymaga leczenia.

Informacja taka może natomiast być przydatna lekarzowi w celu planowania różnych zabiegów czy operacji przeprowadzanych w jamie brzusznej. W przypadku podejrzenia, że mamy do czynienia z tyłozgięciem, trzeba się skonsultować z ginekologiem.

Tyłozgięcie macicy a okres 

Tyłozgięcie macicy może czasami powodować bóle w części krzyżowej kręgosłupa oraz bóle podczas współżycia, zwłaszcza w niektórych pozycjach i podczas głębokiej penetracji, które powodowane są przez ucisk macicy na jajniki i pęcherz.

Może także skutkować obfitymi i bolesnymi  miesiączkami, z zakrzepami, co spowodowane jest utrudnionym odpływem wydzieliny z dróg rodnych  i powstawaniem skrzepów krwi. Miesiączce może towarzyszyć także biegunka.

Tyłozgięcie macicy a kubeczek menstruacyjny

Kobiety, u których stwierdzono tyłozgięcie macicy, a które chcą stosować kubeczek menstruacyjny podczas okresu, mogą się zastanawiać, czy takie położenie tego narządu nie będzie w tym przeszkadzać. Kubeczek menstruacyjny umieszcza się w pochwie na czas miesiączki. Po opróżnieniu można go używać ponownie. 

Kubeczek menstruacyjny dobiera się indywidualnie, dopasowując go do wielkości, kształtu i elastyczności pochwy. Kubeczki mają różne rozmiary, mogą być także miękkie lub twarde. Tyłozgięcie macicy nie jest przeciwskazaniem do używania kubeczka, jednak może powodować problem ze znalezieniem optymalnej pozycji do jego umiejscowienia. 

Tyłozgięcie macicy a ciąża

Kobiety planujące urodzenie dziecka często niepokoją się, gdy stwierdzone zostanie u nich tyłozgięcie macicy i zastanawiają się, czy zajście w ciążę będzie możliwe. Tyłozgięcie macicy nie jest tutaj przeszkodą, ale może być źródłem dolegliwości bólowych pojawiających się w określonych pozycjach podczas współżycia. 

Z tego powodu najbardziej zalecane w przypadku tyłozgięcia macicy są pozycje – boczna, od tyłu lub kolankowo-łokciowa. Jednak pozycje te są zalecane głównie ze względu na to, że niwelują bóle, które mogą wystąpić podczas stosunku, niż ze względu na problem z zajściem w ciążę podczas stosowania innych pozycji.

Tyłozgięcie macicy może mieć związek z poronieniami, jednak to nie ono bezpośrednio je wywołuje, ale schorzenia, które mogą leżeć u podłoża tyłozgięcia. Jedynie bardzo duże tyłozgięcie macicy, zwłaszcza utrwalone, może stwarzać niewielkie ryzyko poronienia.

Bardzo rzadkim powikłaniem jest uwięźnięcie tyłozgiętej macicy, które zdarza się najczęściej we wczesnym okresie drugiego trymestru ciąży, szacuje się, że z częstością 1 na 3000 przypadków.

Takie powikłania są jednak rzadkie i w większości przypadków tyłozgięcie macicy nie ma wpływu na przebieg ciąży. Wraz z rozwojem płodu i powiększaniem się macica przybiera kształt zbliżony do przodozgięcia. Nie uniemożliwia także odbycia porodu siłami natury. 

U niektórych kobiet ciężarnych z tyłozgięciem macicy mogą się natomiast pojawiać bóle kręgosłupa, szczególnie dotkliwe podczas pierwszych trzech miesięcy ciąży. Wynikają one z ucisku rosnącej macicy na nerwy. W kolejnych miesiącach, gdy miednica się prostuje, bóle mijają.

Źródła:
Owczarek M., Krzyszkowska I., Sikora W., Uwięźnięcie macicy ciężarnej – opis przypadku, Ginekologia Polska, 2010, 12 (81), 944-946
Nizic D., Pervan M., Kos I., et. al., Flexion and version of the uterus on pelvic ultrasound examination, Acta Med Croatica, 2014 Jun, 68 (3), 311-5
Barcz A., Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży, Medycyna Praktyczna