Co to jest rezonans magnetyczny i co obrazuje to badanie?

Rezonans magnetyczny (MR) to rodzaj wysokospecjalistycznego badania z zakresu diagnostyki obrazowej, dzięki któremu możemy uzyskać dokładny obraz różnych rejonów anatomicznych ciała. Jest to badanie nieinwazyjne, bezbolesne i bezpieczne. Czym dokładnie jest rezonans magnetyczny, jak działa, na czym polega to badanie, jak przebiega i jak się do niego przygotować?

Co to jest rezonans magnetyczny?

Rezonans magnetyczny działa w ten sposób, że podczas badania wytwarzane jest silne pole magnetyczne oraz generowane są fale radiowe o odpowiedniej częstotliwości. W tej metodzie diagnostycznej wykorzystywane są właściwości magnetyczne cząsteczek wody, zawartej w organizmie, a właściwie protonów w jądrach wodoru (będącego składnikiem wody). Protony te, pod wpływem fal radiowych o odpowiedniej częstotliwości wysyłają fale o tej samej częstotliwości. Sygnał ten jest rejestrowany przez aparat MR, a następnie przetwarzany komputerowo. W rezultacie, bez konieczności stosowania promieniowania rentgenowskiego, badanie rezonansu magnetycznego pozwala zobaczyć dokładne obrazy struktur anatomicznych i narządów.

Ważne jest to, że rezonans magnetyczny, jako badanie nienarażające pacjenta na promieniowanie Gamma, można wielokrotnie powtarzać. Dzięki temu może ono służyć do bieżącego kontrolowania stanu zdrowia i dokonywania oceny postępów leczenia. Jest to szczególnie ważne w leczeniu różnego rodzaju urazów oraz do określania, jaki rodzaj zabiegów rehabilitacyjnych będzie najlepszy dla danego pacjenta.

Co obrazuje badanie MR?

Badanie rezonansu magnetycznego pozwala zobaczyć poszczególne struktury całego ciała. Dzięki temu możemy mieć wgląd w budowę poszczególnych układów - nerwowego, mięśniowego, kostno-stawowego a także większości narządów wewnętrznych. Przy zastosowaniu podawanego dożylnie kontrastu można także efektywnie ocenić ich funkcję.

Dzięki swojej wysokiej czułości i bezpieczeństwu rezonans magnetyczny stosowany jest w diagnostyce wielu schorzeń, na przykład chorób ośrodkowego układu nerwowego, takich jak nowotwory mózgu, udary mózgu, choroba Alzheimera, zaburzenia neurologiczne, choroby demielinizacyjne, czyli między innymi stwardnienie rozsiane, czy choroby otępienne. Wykonuje się wówczas rezonans magnetyczny głowy.

Badanie umożliwia diagnozę guzów w tkankach miękkich, serca, śródpiersia, nowotworów narządu rodndgo. Rezonans magnetyczny kręgosłupa stosowany jest w ocenie różnego pochodzenia zmian w kręgosłupie i pozwala na określenie ich stanu. Szczególnie przydatny jest w ocenie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i stawów, a także w ocenie efektów leczenia ortopedycznego czy neurochirurgicznego. Rezonans magnetyczny pozwala także na badanie mniejszych stawów, takich jak stawy palców. Lekarz stomatolog może zlecić to badanie, aby sprawdzić stan stawu skroniowo-żuchwowego.

Dzięki temu, że rezonans magnetyczny to badanie bardzo dokładne, umożliwia wzgląd w elementy organizmu, które są niewidoczne podczas badania RTG. Może to dotyczyć na przykład mięśnia sercowego, naczyń krwionośnych czy też szpiku kostnego. Rezonans magnetyczny piersi to najdokładniejsza metoda wykrywania nowotworu tego narządu. Umożliwia ona wykrycie zmian, które często nie są widoczne w żadnym innym badaniu obrazowym. Wczesna diagnostyka raka gruczołu krokowego też jest wykonywana za pomocą rezonansu.

Rezonans magnetyczny może także służyć do diagnostyki chorób jelit. Na czym polega takie badanie? Wykonuje się wtedy rezonans magnetyczny, który pozwala ocenić zarówno ścianę jak i światło jelit, pokazuje stan węzłów chłonnych oraz zmiany pozajelitowe, na przykład ewentualny płyn w jamie otrzewnej. Taki rezonans magnetyczny może pomóc w rozpoznawaniu chorób zapalnych jelita, ustalić stopień ich zaawansowania a także pozwala na bieżąco monitorować postępy leczenia.  

Rezonans magnetyczny - jak się przygotować?

Dobrze jest wiedzieć, jak przygotować się do rezonansu magnetycznego, gdy zlecono nam to badanie, a także mieć świadomość, ile trwa. Ponieważ elementem badania jest wytwarzanie pola magnetycznego, należy przed jego wykonaniem zdjąć metalowe elementy stroju, czyli biżuterię, zegarek, pasek czy inne części ubrania zawierające metalowe zapinki czy zamki błyskawiczne. Jeżeli czeka nas rezonans magnetyczny głowy, nie powinniśmy używać lakieru do włosów oraz nakładać makijażu.

Jeżeli wykonujemy rezonans magnetyczny z kontrastem, dobrze jest poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach oraz o ewentualnych uczuleniach na środki kontrastujące. Przygotowanie do tego badania wymaga także wykonania analizy poziomu kreatyniny we krwi.

Warto także dowiedzieć się wcześniej czegoś na temat tego badania. Wiedza o tym, jak działa rezonans magnetyczny, na czym polega badanie i czego się można podczas niego spodziewać, sprawi, że będziemy spokojniejsi i bardziej zrelaksowani, a to sprzyja prawidłowemu wykonaniu badania i uzyskaniu rzetelnych wyników. Warto także stosować się do wskazówek personelu, który uwzględnia indywidualne odczucia każdego pacjenta i stara się, aby czuł się on komfortowo podczas badania.

Rezonans magnetyczny - jak przebiega?

Rezonans magnetyczny polega na umieszczeniu pacjenta na specjalnym wysuwanym stole, w centrum skanera MRI. Stół wjeżdża następnie do tunelu urządzenia, czyli do tak zwanej gantry. Jest to rezonans magnetyczny w tzw. systemie zamkniętym, oprócz tego typu urządzenia stosowany jest także rezonans otwarty, zalecany u pacjentów cierpiących na klaustrofobię. Przy niektórych badaniach na diagnozowaną część ciała nakłada się tzw. cewkę dedykowaną.

Podczas wykonywania badania rezonansu magnetycznego trzeba leżeć nieruchomo tak, aby uzyskany obraz nie został zniekształcony, dlatego w przypadku osób, które nie są w stanie na przykład z powodu choroby pozostać bez ruchu przez określony czas, albo w przypadku małych dzieci, stosuje się środki uspokajające albo nawet znieczulenie ogólne.

Podczas badania w rezonansie rozlega się charakterystyczny dźwięk, jednak można go w ogóle nie słyszeć, gdy założy się specjalne słuchawki i posłucha w tym czasie muzyki. Wewnątrz tunelu instalowane jest także dodatkowe oświetlenie oraz klimatyzacja, co sprawia, że badanie nie jest uciążliwe. W każdej chwili pacjent może także wezwać personel medyczny, używając specjalnego przycisku. 

Dla wielu osób kluczowe jest pytanie, ile trwa rezonans magnetyczny. Długość całej procedury może być różna, w zależności od rodzaju badania, a także typu urządzenia. Może to być od 10 do 30 minut, albo od 30 do 90 minut.  

Najkrócej trwa na przykład badanie jednego odcinka kręgosłupa, a najdłużej - rezonans magnetyczny miednicy z kontrastem.

Źródła: 

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/174817,obrazowanie-metoda-rezonansu-magnetycznego

https://radiopaedia.org/articles/mri-physics?lang=us